Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Bolli Pétur Bollason flytur morgunbæn og orð dagsins.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Ólafur Þór Gunnarsson, yfirlæknir á Landakoti og formaður stjórnar Gott að eldast, kom í þáttinn og ræddi um þörfina fyrir ný hjúkrunarrými og önnur úrræði fyrir eldra fólk til þess að gera fólki kleift að búa heima hjá sér sem lengst.

Björn Malmquist fór yfir ýmis Evrópumál, þar bar hæst fundur leiðtoga í London á sunnudag. Evrópa er á sögulegum krossgötum sagði Keir Starmer, forsætisráðherra Bretlands, eftir þann fund.

Og í lok þáttar hlustuðum við á og töluðum um Bubba Morthens með Arnari Eggerti Thoroddsen, félags- og tónlistarfræðingi. Hann heldur námskeið um Bubba hjá Endurmenntun innan skamms.

Tónlist:

Katrín Halldóra Sigurðardóttir - Allt mitt líf = Il mio mondo.

Katrín Halldóra Sigurðardóttir - Hvað er að?.

Elly Vilhjálms - Hvers konar bjálfi er ég?.

Bubbi Morthens, Bríet - Ástrós (feat. BRÍET).

Bubbi Morthens, Tómas M. Tómasson - Talað við gluggann.

Bubbi Morthens - Kossar án vara.

Bubbi Morthens - Velkomin.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Dægurflugur og söngvar frá ýmsum tímum.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Sagt er frá ungri upprennandi blúskonu frá Írlandi, sem heitir Murieann Bradley og hefur vakið athygli með sinni fyrstu stóru plötu sem heitir I kept These Old Blues. Faðir hennar hlustar mikið á gamlar sveitablúsplötur og hún lærði lögi í æsku, byrjaði að spila á gítar 9 ára og fyrsta platan kom út rétt áður en hún varð sautján ára. Hún fæddist árið 2006 í smábæ í Donnegan sýslu á Írlandi og er ótrúlega efnileg tónlistarkona. Hún vakti umtalsverða athygli þegar hún kom fram í áramótaþætti Jools Holland í ársbyrjun 2024, en fyrsta platan hennar kom út þremur vikum áður en þessi þáttur var sýndur.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Hannes Guðrúnarson fékk í upphafi þessa árs styrk úr Íþróttasjóði og Lýðheilsusjóði til að bjóða upp á borðtennisæfingar fyrir fólk með Parkinson en hann hefur starfað sem borðtennisþjálfari og dómari í allnokkur ár og þegar hann heyrði af því að borðtennis hefði jákvæð áhrif á fólk sem glímir við Parkinson ákvað hann að kynna sér málið betur. Hannes er með hóp sem hittist tvisvar í viku í TBR húsinu og hann vonar að borðtennis geti stuðlað að betra lífi hjá þeim því skjálftinn virðist alveg hverfa á meðan þau spila. Við kíktum á æfingu í TBR húsið og töluðum við Hannes þjálfara og Atla Þór sem glímir við Parkison.

Georg Lúðvíksson kom aftur í þáttinn, eins og undanfarna mánudaga, með það sem við köllum fjármálin á mannamáli. Í dag ræddi hann um fjárfestingar og sparnað, hvernig er best að ávaxta peningana sína.

Svo var það lesandi vikunnar, sem var í þetta sinn Bjarni Jónsson leikskáld, dramatúrg, leikstjóir, þýðandi og framleiðandi. Hann hefur komið að uppsetningu fjölda leikverka út frá framantöldum titlum, nú síðast var hann í hlutverki leikstjóra og dramatúrgs, eða leiklistarráðunautar, í uppsetningu leikritsins Innkaupapokanum, sem leikhópurinn Kriðpleir spinnur umhverfis veröld Elísabetar Jökulsdóttur og leikrit hennar „Mundu töfrana“. En Bjarni sagði okkur auðvitað frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Bjarni talaði um eftirfarandi bækur og höfunda:

Min Kamp e. Karl Ove Knausgaard

Jóhannes á Borg e. Stefán Jónsson

Bækur Halldórs Laxness

Leikrit William Shakespeare

Tónlist í þættinum í dag:

Léttur í lundu / Bítlavinafélagið (Karl Hermannsson)

Húsið og ég / Grafík (Helgi Björnsson, Rafn Jónsson, Rúnar Þórisson, Örn Jónsson, texti Vilborg Halldórsdóttir)

Uppboð / Valgeir Guðjónsson (Valgeir Guðjónsson, texti Jóhannes úr Kötlum)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón hefur Jóhann Ólafsson vesturbæingur.

Íslenskt lag eða tónverk.

Þegar Jón Þröstur Jónsson kom til Dyflinnar í febrúar 2019 stóð til að hann og konan hans myndu verja fríinu sínu í að spila póker og ferðast.

Þess í stað hvarf Jón Þröstur sporlaust.

Nú, sex árum síðar, taka RÚV og RTÉ á Írlandi höndum saman við rannsókn málsins í hlaðvarpinu Where is Jón? sem birtist hér í íslenskri aðlögun.

Where is Jón? eru birt í hlaðvarpsveitum og Spilara RÚV þar sem einnig má finna útgáfu með íslenskum texta.

Þáttaröðin Where is Jón? er skrifuð og framleidd af Önnu Marsibil Clausen og Liam O’Brien. Tónlistin er samin og flutt af Úlfi Eldjárn ásamt Unni Jónsdóttur á selló. Hljóðvinnslu annast Jón Þór Helgason.

Á sama tíma og byrjað var að grafa í leit að hugsanlegum líkamsleifum beið fjölskylda Jóns eftir fréttum. Ef Jón myndi finnast hæfist nýr kafli í sorgarferli þeirra. Þegar lok þessarar þáttaraðar nálgast byrja nýjar ábendingar að berast. Eftir því sem lengra líður biður fjölskylda Jóns um að mál hans verði gert að morðrannsókn í þeirri von að þau fái loks einhver svör.

Gígja Hólmgeirsdóttir sá um handrit og lestur í þessum þætti af Hvar er Jón. Um hljóðvinnslu annaðist Jón Þór Helgason.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Þrotabú utangarðsmanna er eitt af því sem geymt er í hefðbundinni skjalaöskju á Þjóðaskjalasafninu. Lítil dagbók, nokkuð pönkaraleg og kvittanir með heimspekilegu kroti eru meðal þess sem í því leynast. Við skoðuðum þrotabússafn Utangarðsmanna með Ragnhildi Önnu Kjartansdóttur, skjalaverði.

Hversu mörg eru kynin? Eru þau bara tvö, eða er tvíhyggjan einföldun á vísindunum. Arnar Pálsson, erfðafræðingur og prófessor í lífupplýsingafræði hjá Háskóla Íslands, kemur til okkar og ræðir um kyn og kyneinkenni.

Tónlist í þættinum:

UTANGARÐSMENN - Rækju-reggae (Ha Ha Ha)

UTANGARÐSMENN - Kyrrlátt kvöld við fjörðinn

UTANGARÐSMENN - Fuglinn er floginn

MANIC STREET PREACHERS - If you tolerate this your children will be next.

Útvarpsfréttir.

Sígild og samtímatónlist frá ýmsum tímum. Íslenskt og erlent í bland.

Tónlistin þessum þætti:

Guðrún Jóhanna Ólafsdóttir mezzósópran syngur Þið förumenn jarðar eftir Atla Heimi Sveinsson, samið við ljóð Davíðs Stefánssonar. Francisco Javier Jáuregui og Pétur Jónasson leika á gítara.

István Várdai leikur á selló og Julien Quentin á píanó, þeir flytja Danse Orientale úr 2 Pieces Op. 2 eftir Sergei Rachmaninov.

Borodin strengjakvartettinn leikur þriðja þátt, Très lent, úr Strengjavartett í F-dúr eftir Maurice Ravel.

Lorène de Ratould píanóleikari leikur Six Études eftir Karol Beffa.

Verkið er í 6 þáttum:

1 À Jakob

2 À Dana Ciocarlie

3 À Lorène de Ratuld

4 À Dana Ciocarlie

5 À Jean-Frédéric Neuburger

6 À David Sanson.

Phyllis Bryn-Julson syngur ásamt Sinfóníuhljómsveit breska útvarpsins og BBC Singers. Þau flytja Le soleil des eaux eftir Pierre Boulez.

Útvarpsfréttir.

Þáttur um bókmenntir, bæði hér heima og úti í heimi. Hlustendum er fylgt í gegnum lestur athyglisverðra bókmenntaverka og rætt við höfunda, útgefendur og fræðimenn um stefnur, strauma, tákn og tilvísanir.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson.

Við nýtum þáttinn í dag til að hampa þeim bókum sem tilnefndar eru til bókmenntaverðlauna norðurlandaráðs fyrir íslands hönd og rýnum í skáldsöguna sem hlaut íslensku þýðingarverðlaunin.

Íslensku þýðingaverðlaunin 2025 voru veitt á Gljúfrasteini fyrir um viku síðan. Verðlaunahafinn ár hlaut Elísa Björg Þorsteinsdóttir verðlaunin fyrir þýðingu sína Saga af svartri geit eftir Perumal Murugan. Rifjum upp innslag þar sem ég ræði við Giti Chandra og Maríönnu Clöru Lúthersdóttur um geitasöguna góðu.

Og skáldsögurnar Náttúrulögmálin, eftir Eirík Örn Norðdahl, og Armeló, eftir Þórdísi Helgadóttur, eru tilnefndar til bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs 2025. Það verða brot úr viðtölum við þau í þættinum.

Viðmælendur: Þórdís Helgadóttir, Eiríkur Örn Nordahl, Giti Chandra og Maríanna Clara Lúthersdóttir.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Ólga er samsýning sem fjallar um hlutverk kvenna í mótun íslenskrar listasenu á níunda áratugnum. Önnur bylgja femínisma hafið skollið með látum á vestrænan heim áratuginn á undan með tilheyrandi umbreytingum og auknum sýnileika kvenna á öllum sviðum þjóðfélagsins, líka í myndlistinni. Við ræðum við sýningarstjórann Becky Forsythe í þætti dagsins.

Einnig verður rætt við Gunnellu Þorgeirsdóttur um karnivalískar hefðir og Birnir Jón Sigurðsson stígur á stokk með sinn fyrsta pistil í örvæntingarpistlaröð. „Ef menningin á öðrum áratug þessarar aldar var Obama, #metoo, Angela Merkel, veganismi, Gréta Thunberg, réttlætisriddarar og parísarsáttmálinn, þá er menningin nú á þriðja áratugnum kjötát, incels, trad wives, ræktin og fasismi,“ segir Birnir meðal annars í pistli dagsins.

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Óskarsverðlaunahátíðin fór fram í nótt, með tiltölulega lágstemmdu pompi og prakt. Við hringjum til Los Angeles og förum yfir helstu verðlaunahafa með Dröfn Ösp Snorradóttir-Rozas.

Við sökkvum okkur svo ofan í Anora sem hlaut verðlaun sem besta myndin, mynd sem fjallar um ástir kynlífsverkakonu og sonar rússnesks ólígarka.

Það er bolludagur í dag. Anna Gyða fór á stúfana, kíkti í bakaríið Sandholt og forvitnaðist um hefðir tengdar deginum hjá Kristni Schram þjóðfræðingi.

Fréttir

Fréttir

Forsætisráðherra Breta segir frið ekki nást í Úkraínu án stuðnings Bandaríkjanna. Hann kynnti á breska þinginu í dag niðurstöður leiðtogafundar sem haldinn var í gær .

Utanríkisráðherra segir íslensk stjórnvöld ætla að gera sitt til að varnarsamningurinn við Bandaríkin verði áfram ein af grunnstoðunum í öryggi og vörnum landsins.

Verðmæt hljóðfæri og tækjabúnaður skemmdust í húsnæði úti á Granda í Reykjavík í nótt þegar brimvarnargarðar gáfu sig. Eigandi segir tjón hlaupa á hundruðum milljóna.

Samfylkingin tekur stökk milli mánaða í nýjum þjóðarpúlsi Gallups. Fylgi við hina ríkisstjórnarflokkana dalar.

Tveir eru látnir eftir að maður ók bíl inn í hóp fólks í þýsku borginni Mannheim. Þetta er þriðja árásin af þessum toga á jafnmörgum mánuðum.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Það má eiginlega segja að vísir að nýrri heimsmynd blasi við þennan mánudag eftir að forseti og varaforseti Bandaríkjanna húðskömmuðu forseta Úkraínu fyrir allra augum í Hvíta húsinu á föstudagskvöld, sökuðu hann um vanvirðingu og vanþakklæti og sögðu hann vera að leika sér að eldinum með því að verjast innrás Rússa. Við ætlum að ræða þetta við utanríkisráðherra eftir nokkrar mínútur; hvar stendur Ísland í þessum óróa og óvíssu, ríkir áfram traust til Bandríkjanna og hvað með varnarsamninginn?

Þættir um barnabækur úr öllum áttum, gamlar og nýjar. Embla ræðir við höfunda, þýðendur, myndhöfunda, leikara og alls konar fólk sem kemur að barnabókum á einn eða annan hátt, að ógleymdum lesendunum sjálfum.

Umsjón: Embla Bachmann

Framundan er öskudagur og í tilefni þess ætlar Ævar Þór að segja frá Skólaslit 3: Öskurdagur. Hann segir líka frá fleiri bókum sem hann hefur skrifað og við komumst að því hvað heillar hann við hrollvekjur. Bókaormurinn Benjamín rýnir í Öskurdag og segir frá bókum sem foreldrar hans lásu þegar þau voru yngri.

Dánarfregnir.

Tónlist úr ýmsum áttum. Nýjar hljóðritanir Rásar 1 í bland við nýjar plötur íslenskrar og erlendrar tónlistar.

Í vikunni fagnar Sinfóníuhljómsveit Íslands 75 ára afmæli sínu. Rás 1 verður með talsverðan viðbúnað af því tilefni.

Í þessum þætti setur Pétur Grétarsson á fóninn nokkur tóndæmi sem tengjast íslenskum tónskáldum, einsöngvurum og einleikurum sem tengst hafa hljómsveitinni í gegnum árin

Frá liðnum dögum - Páll Ísólfss/Stefán frá Hvítadal

Sögusinfónían - Njáls Saga - Björn að baki Kára- Jón Leifs

Aría úr Þrymskviðu - Jón Ásgeirsson

Hel - Skálmöld/Snæbjörn Ragnarsson

Sveitin milli sanda - Magnús Blöndal Jóhannsson

Tvímánður - Magnús Blöndal Jóhannsson

Mín er nóttin - Gunnar Þórðarson/Friðrik Erlingsson

Hvert örstutt spor - Jón Nordal/Halldór Laxness

Píanókonsert - Jón Nordal

Red Handed - úr Processions - Daníel Bjarnason

Archora - Anna Þorvaldsdóttir

Í sjöunda himni - Haukur Tómasson

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Þrotabú utangarðsmanna er eitt af því sem geymt er í hefðbundinni skjalaöskju á Þjóðaskjalasafninu. Lítil dagbók, nokkuð pönkaraleg og kvittanir með heimspekilegu kroti eru meðal þess sem í því leynast. Við skoðuðum þrotabússafn Utangarðsmanna með Ragnhildi Önnu Kjartansdóttur, skjalaverði.

Hversu mörg eru kynin? Eru þau bara tvö, eða er tvíhyggjan einföldun á vísindunum. Arnar Pálsson, erfðafræðingur og prófessor í lífupplýsingafræði hjá Háskóla Íslands, kemur til okkar og ræðir um kyn og kyneinkenni.

Tónlist í þættinum:

UTANGARÐSMENN - Rækju-reggae (Ha Ha Ha)

UTANGARÐSMENN - Kyrrlátt kvöld við fjörðinn

UTANGARÐSMENN - Fuglinn er floginn

MANIC STREET PREACHERS - If you tolerate this your children will be next.

Útvarpssagan Jón eftir Ófeig Sigurðsson.

Hjalti Rögnvaldsson les.

(2014)

Fimmti lestur.

Veðurfregnir kl. 22:05.

Árið 1944 var tekinn upp sá siður hjá Ríkisútvarpinu að lesa alla Passíusálma Hallgríms Péturssonar á föstunni. Sigurður Skúlason les.

Nýtt hljóðrit.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Hannes Guðrúnarson fékk í upphafi þessa árs styrk úr Íþróttasjóði og Lýðheilsusjóði til að bjóða upp á borðtennisæfingar fyrir fólk með Parkinson en hann hefur starfað sem borðtennisþjálfari og dómari í allnokkur ár og þegar hann heyrði af því að borðtennis hefði jákvæð áhrif á fólk sem glímir við Parkinson ákvað hann að kynna sér málið betur. Hannes er með hóp sem hittist tvisvar í viku í TBR húsinu og hann vonar að borðtennis geti stuðlað að betra lífi hjá þeim því skjálftinn virðist alveg hverfa á meðan þau spila. Við kíktum á æfingu í TBR húsið og töluðum við Hannes þjálfara og Atla Þór sem glímir við Parkison.

Georg Lúðvíksson kom aftur í þáttinn, eins og undanfarna mánudaga, með það sem við köllum fjármálin á mannamáli. Í dag ræddi hann um fjárfestingar og sparnað, hvernig er best að ávaxta peningana sína.

Svo var það lesandi vikunnar, sem var í þetta sinn Bjarni Jónsson leikskáld, dramatúrg, leikstjóir, þýðandi og framleiðandi. Hann hefur komið að uppsetningu fjölda leikverka út frá framantöldum titlum, nú síðast var hann í hlutverki leikstjóra og dramatúrgs, eða leiklistarráðunautar, í uppsetningu leikritsins Innkaupapokanum, sem leikhópurinn Kriðpleir spinnur umhverfis veröld Elísabetar Jökulsdóttur og leikrit hennar „Mundu töfrana“. En Bjarni sagði okkur auðvitað frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Bjarni talaði um eftirfarandi bækur og höfunda:

Min Kamp e. Karl Ove Knausgaard

Jóhannes á Borg e. Stefán Jónsson

Bækur Halldórs Laxness

Leikrit William Shakespeare

Tónlist í þættinum í dag:

Léttur í lundu / Bítlavinafélagið (Karl Hermannsson)

Húsið og ég / Grafík (Helgi Björnsson, Rafn Jónsson, Rúnar Þórisson, Örn Jónsson, texti Vilborg Halldórsdóttir)

Uppboð / Valgeir Guðjónsson (Valgeir Guðjónsson, texti Jóhannes úr Kötlum)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Óskarsverðlaunahátíðin fór fram í nótt, með tiltölulega lágstemmdu pompi og prakt. Við hringjum til Los Angeles og förum yfir helstu verðlaunahafa með Dröfn Ösp Snorradóttir-Rozas.

Við sökkvum okkur svo ofan í Anora sem hlaut verðlaun sem besta myndin, mynd sem fjallar um ástir kynlífsverkakonu og sonar rússnesks ólígarka.

Það er bolludagur í dag. Anna Gyða fór á stúfana, kíkti í bakaríið Sandholt og forvitnaðist um hefðir tengdar deginum hjá Kristni Schram þjóðfræðingi.