Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Magnús Magnússon flytur morgunbæn og orð dagsins.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Í byrjun þáttar sagði Sigríður Júlía Brynleifsdóttir, bæjarstjóri Ísafjarðar, frá sigurhátíð á Silfurtorgi í gær en Vestri varð á föstudag bikarmeistari karla í fótbolta.

Kennsla hefst í flestum grunnskólum landsins í dag. Helgi Gíslason, skólastjóri Fellaskóla, spjallaði um lífið í skólanum og skólamál vítt og breitt.

Björn Malmquist fór yfir tíðindi úr evrópskum stjórnmálum. Hann ræddi líka við Sóleyju Kaldal um öryggis- og varnarmál en skýrsla um skemmdarverk Rússa á evrópskum innviðum kom út á dögunum.

Guðjón Friðriksson sagnfræðingur hefur um árabil birt færslur á facebook um hús. Þar segir hann sögu þeirra, fjallar um starfsemi og getur íbúa. Færslurnar eru afar kærkomnar ef marka má viðbrögð lesenda. Guðjón sagði frá og rabbaði um gömul hús.

Tónlist:

Veröld mín - Rúnar Þór Pétursson,

Hafið eða fjöllin - Siggi Björns,

Suddenly autumn - Sunna Gunnlaugsdóttir,

Húsin í bænum - Egill Ólafsson,

Back home in Indiana - Lester Young o.fl.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Ingi Þór er hjúkrunarfræðingur og forstöðumaður þjónustu á Eirhömrum. Hann er einnig þekktur fyrir að lýsa sundi hér á rúv af mikilli innlifun.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Dægurflugur og söngvar frá ýmsum tímum.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Breski píanóleikarinn Nicky Hopkins spilaði inn á plötur með allskonar fólki á sínum tíma. Þetta er fjórði og síðasti þátturinn þar sem leikin eru lög þar sem hann kom við sögu. Lögin í þættinum eru Boudoir Stomp og Waiting For The Band To Come af sólóplötum Nicky Hopkins, The First Cut Is The Deepest með P.P. Arnold, Death Of A Clown með Dave Davies, Good Times með Easybeats, Matthew And Son með Cat Stevens, Midnight To Six Man með The Pretty Face, Goo Goo Barabajagal (Love Is Hot) með Donovan, Lovin' Up A Storm með Keith DeGroot, Jasper C. Debussy með Marc Bolan, I Wonder Why með Ellu Fitzgerald og Edward sem Nicky Hopkins leikur ásamt hljómsveit sinni.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Útvarpsfréttir.

Ferðalög og útivist, fróðleikur og skemmtun, fólk og náttúra, fjöll og firnindi og sitthvað fleira. Sól og tónlist í Sumarmálum í allt sumar.

Sæunnarsund fer fram aðra helgi þegar synt verður, venju samkvæmt, yfir Önundarfjörð sömu leið og kýrin Harpa synti árið 1987. Harpa synti yfir fjörðinn eftir að hafa slitið sig lausa við sláturhúsdyrnar á Flateyri þar sem hennar dagar hefðu verið taldir. Hjónin á Kirkjubóli, Sigríður Magnúsdóttir og Guðmundur Steinar Björmundsson, ákváðu að verðlauna henni þrautseigjuna og tóku hana að sér í stað þess að senda hana aftur til slátrarans. Við heyrðum í dag í Sigríði og fengum hana til að rifja söguna upp fyrir okkur og svo var Agnieszka Narkiewicz-Czurylo hjá okkur hér í Efstaleitinu, en hún er að fara í sitt fimmta Sæunnarsund á sunnudaginn.

Jazzhátíð Reykjavíkur fer fram dagana 26. – 31. ágúst. Boðið verður upp á tónleikadagskrá þar sem jazz og spunatónlist verður í forgrunni og listafólk frá Bandaríkjunum, Ástralíu, Evrópu og Íslandi kemur fram. Pétur Oddbergur Heimisson framkvæmdastjóri hátíðarinnar kom í þáttinn í dag.

Og svo var fugl dagsins auðvitað á sínum stað.

Lög í þættinum

Summer Holiday / Cliff Richard & The Shadows (Brian Bennett & Bruce Welch)

Ómissandi fólk / Magnús Eiríksson (Magnús Eiríksson)

Boogie on Reggae Woman / Stevie Wonder (Stevie Wonder)

Zajachkoto / Skuggamyndir frá Býsans (Höfundur ókunnur)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Stefán Blackburn og Lúkas Geir Ingvarsson gengust við frelsissviptingu og ráni við upphaf aðalmeðferðar í Þorlákshafnarmálinu í Héraðsdómi Suðurlands í morgun. Þeir og Matthías Björn Erlingsson eru ákærðir fyrir manndráp en neita sök.

Mappa sendinefndar sænskra stjórnvalda lá á glámbekk á salerni á Arlanda-flugvelli í Stokkhólmi eftir ferð sendinefndarinnar til Tyrklands í nóvember 2022. Í henni voru trúnaðargögn sem hefðu getað skaðað samskipti við önnur ríki.

Ísraelsher drap minnst tuttugu í árásum á spítala á Gaza í morgun. Herinn varpaði sprengju á spítalann og þegar fólk þusti að til aðstoðar, kom önnur á sama stað.

Öryggi við rallýkrossbrautina í Hafnarfirði verður kannað í þaula og fyrirkomulag endurskoðað, segir formaður Akstursíþróttasambands Íslands, eftir að tveir starfsmenn slösuðust þegar bíll valt á þá um helgina.

Héraðsdómur Reykjaness sýknaði eigendur Dönustaða í Dölum af kröfum eigenda nærliggjandi jarðar um fjórðungs eignarhlut. Málið tengist illvígum fjölskyldudeilum sem teygja sig tæp 70 ár aftur í tímann.

Forstjóri Íslandspósts segir að eðlilegar skýringar séu á því að einkaaðilar geti haldið vörusendingum til Bandaríkjanna áfram en ekki Pósturinn. Hefja á samstarf við þriðja aðila á meðan lausna er leitað.

Jökulhlaup úr Hafrafellslóni er nær alveg rénað. Meðalrennsli í Hvítá í Borgarfirði er eins og það var fyrir hlaup. Engar tilkynningar hafa borist um tjón.

Misskilningur við rásmarkið í Reykjavíkurmaraþoninu olli glundroða og formaður ÍBR segir að læra þurfi af því sem fór úrskeiðis. Í fyrsta skipti var hægt að skrá sig í annað hvort keppnisflokk eða almennan flokk.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Eftir að einkafyrirtæki eins og Klíníkin og Cosan byrjuðu að gera liðskiptaaðgerðir með kostnaðarþátttöku ríkisins árið 2023 hefur biðtími eftir þessum aðgerðum snarminnkað.

Biðlistakerfið sem stýrir aðgangi að þessum aðgerðum er hins vegar gallað og vanhugsað segir Hjörtur Hjartarson, forstöðulæknir á Landspítalanum. Hann segir að kerfið bjóði upp á og hafi leitt til hagsmunaárekstra á milli einkaaðila og ríkisins.

Um nærri 1000 daga hafa þessi einkafyrirtæki átt í deilum um sem hafa ratað til opinberra stofnana. Ennþá sér ekki fyrir endann á þessum deilum eftir nýtt útboð ríkisins sem kynnt var um miðjan ágúst.

Umsjón: Ingi Freyr Vilhjálmsson

Umsjónarfólk segir frá tímabili í ævi sinni og leikur tónlist sem endurspeglar tímann eða atburði sem sagt er frá.

Umsjón með Hljóðrás ævi minnar hefur Þorvaldur Þorvaldsson.

Útvarpsfréttir.

Sígild og samtímatónlist frá ýmsum tímum. Íslenskt og erlent í bland.

Útvarpsfréttir.

Flóttafólki hefur fjölgað mikið í heiminum og líka á Íslandi. Ekkert bendir til annars en að því eigi eftir fjölga enn frekar á næstu árum. Hverjir eiga rétt á því að fá ásjá á Íslandi og hverjir ekki? Rætt er við fólk sem starfar með umsækjendum um alþjóðlega vernd, fræðimenn og fólk sem hefur flúið til Íslands.

Þáttaröðin Ásjá var framleidd af Rás 1.

Umsjón og dagskrárgerð: Guðrún Hálfdánardóttir.

Tæknimaður: Lydía Grétarsdóttir.

Flóttamannasamningur Sameinuðu þjóðanna var undirritaður í kjölfar seinni heimstyrjaldarinnar. Í þættinum er farið ofan í samninginn og aðra alþjóðlega samninga á þessu sviði. Er orðið tímabært að endurskoða samninginn vegna breyttra aðstæðna í heiminum? Viðmælendur í þættinum eru: Atli Viðar Thorstensen, Auður Birna Stefánsdóttir, Dina Nayeri, Eva Bjarnadóttir, Kári Hólmar Ragnarsson og Magnús Þorkell Bernharðsson.

Þáttaröðin Ásjá var framleidd af Rás 1.

Umsjón og dagskrárgerð: Guðrún Hálfdánardóttir.

Tæknimaður: Lydía Grétarsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Atli Freyr Hjaltason, þjóðfræðingur, segir frá útgáfu á Danslögum Jónasar, handriti frá árinu 1864 sem inniheldur 50 danslög skrifuð fyrir fiðlu af Jónasi Helgasyni. Jónas var vinsæll dansundirleikari í Reykjavík á síðari helming 19. aldar og lék víða fyrir dansi. Mögulega hafa einhver danslaga Jónasar lifað nógu lengi til að hafa verið leikin í félagsheimilum landsins. Svo ótal margt fer fram í þessum byggingum sem oft á tíðum eru kjarninn í samfélögum landsbyggðarinnar. Þessi félagsheimili eru einmitt rauði þráðurinn í ljóðabók sem kom út í vor, Félagslandi eftir Völu Hauks. Þetta er fyrsta ljóðbók Völu en hún hlaut Ljóðstaf Jóns úr vör í fyrra. Vala mætir í hljóðstofu, en auk þess rýnir Trausti Ólafsson í leikverkið 40.000 fet, sem frumsýnt var í Tjarnarbíói fyrir helgi.

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Í Lestinni í dag ætlum við að velta fyrir okkur gervigreindarmyndböndum, hvaða áhrif hefur það á notendur samfélagsmiðla þegar það verður sífellt flóknara að greina hvað er sannleikur og hvað er uppspuni, Hvaða áhrif hefur það á kvikmyndalistina ef hver sem er getur búið til heila bíómynd með tæknibrellum sem jafnast á við Hollywood-ofurhetjumyndi?

Gestir okkar í Lestinni í dag eru Hafsteinn Einarsson, lektor í tölvunarfræði við Háskóla Íslands og Margrét Hugrún Gústavsdóttir, mannfræðingur og blaðakona. Og síðar í þættinum heyrum við í Ásgrími Sverrissyni, kvikmyndagerðarmanni og ritstjóra kvikmyndavefritsins Klapptré.

Fréttir

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Þættir um barnabækur úr öllum áttum, gamlar og nýjar. Embla ræðir við höfunda, þýðendur, myndhöfunda, leikara og alls konar fólk sem kemur að barnabókum á einn eða annan hátt, að ógleymdum lesendunum sjálfum.

Umsjón: Embla Bachmann

Rithöfundurinn Ragnheiður Gestsdóttir segir okkur hvernig hún skrifar glæpasögur en hún hefur líka skrifað barna- og unglingabækur á borð við 40 vikur og Leikur á borði. Vinkonurnar Oddný og Alba segja frá því sem þær lærðu í sumarsmiðju Ragnheiðar: Búum til glæpasögur.

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Tónlist úr ýmsum áttum. Nýjar hljóðritanir Rásar 1 í bland við nýjar plötur íslenskrar og erlendrar tónlistar.

Hljóðritun frá tónleikum Stórsveitar Reykjavíkur í Silfurbergi Hörpu 25.maí 2025.

Samúel Jón Samúelsson stjórnar árlegum tónleikum með nýrri stórsveitartónlist sem hljómsveitin hefur pantað há íslenskum höfundum.

Einnig segja höfundarnir frá verkum sínum.

Efnisskrá:

Yggdrasill - Guðmundur Steinn Gunnarsson

Vík - Hróðmar Sigurðsson

Þú komst í hlaðið - Þórdís Gerður Jónsdóttir

Tréverk - Samúel Jón Samúelsson

Hyrnan 7 - Hafdís Bjarnadóttir

Hending - Eiríkur Orri Ólafsson

Lifandi bútur - Tumi Árnason

Norðurljós - Kjartan Valdemarsson

Umsjónarfólk segir frá tímabili í ævi sinni og leikur tónlist sem endurspeglar tímann eða atburði sem sagt er frá.

Umsjón með Hljóðrás ævi minnar hefur Þorvaldur Þorvaldsson.

Sagan er eftir Guðmund Gíslason Hagalín og gerist á síðari hluta nítjándu aldar í sveit við hafið. Umhverfið er greinilega Vestfirðir, þar fæddist höfundurinn og ólst upp og sótti sér efnivið í mörg ritverk á löngum ferli. Sagan um Márus fjallar um bóndann á Valshamri og viðureign hans við nágranna sína og meistara Jón, en Vídalínspostilla var mikill áhrifavaldur í lífi þessa fólks. Márus hneigist til að beita sveitunga sína hörðu vegna ágirndar, en Guðný kona hans sefar yfirgang bónda síns með tilstyrk meistara Jóns. - Þetta er ein af seinni sögum Guðmundar Hagalíns, kom út 1967, hún er 17 lestrar en hljóðritunin er frá 1970.

Veðurfregnir kl. 22:05.

Ferðalög og útivist, fróðleikur og skemmtun, fólk og náttúra, fjöll og firnindi og sitthvað fleira. Sól og tónlist í Sumarmálum í allt sumar.

Sæunnarsund fer fram aðra helgi þegar synt verður, venju samkvæmt, yfir Önundarfjörð sömu leið og kýrin Harpa synti árið 1987. Harpa synti yfir fjörðinn eftir að hafa slitið sig lausa við sláturhúsdyrnar á Flateyri þar sem hennar dagar hefðu verið taldir. Hjónin á Kirkjubóli, Sigríður Magnúsdóttir og Guðmundur Steinar Björmundsson, ákváðu að verðlauna henni þrautseigjuna og tóku hana að sér í stað þess að senda hana aftur til slátrarans. Við heyrðum í dag í Sigríði og fengum hana til að rifja söguna upp fyrir okkur og svo var Agnieszka Narkiewicz-Czurylo hjá okkur hér í Efstaleitinu, en hún er að fara í sitt fimmta Sæunnarsund á sunnudaginn.

Jazzhátíð Reykjavíkur fer fram dagana 26. – 31. ágúst. Boðið verður upp á tónleikadagskrá þar sem jazz og spunatónlist verður í forgrunni og listafólk frá Bandaríkjunum, Ástralíu, Evrópu og Íslandi kemur fram. Pétur Oddbergur Heimisson framkvæmdastjóri hátíðarinnar kom í þáttinn í dag.

Og svo var fugl dagsins auðvitað á sínum stað.

Lög í þættinum

Summer Holiday / Cliff Richard & The Shadows (Brian Bennett & Bruce Welch)

Ómissandi fólk / Magnús Eiríksson (Magnús Eiríksson)

Boogie on Reggae Woman / Stevie Wonder (Stevie Wonder)

Zajachkoto / Skuggamyndir frá Býsans (Höfundur ókunnur)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Í Lestinni í dag ætlum við að velta fyrir okkur gervigreindarmyndböndum, hvaða áhrif hefur það á notendur samfélagsmiðla þegar það verður sífellt flóknara að greina hvað er sannleikur og hvað er uppspuni, Hvaða áhrif hefur það á kvikmyndalistina ef hver sem er getur búið til heila bíómynd með tæknibrellum sem jafnast á við Hollywood-ofurhetjumyndi?

Gestir okkar í Lestinni í dag eru Hafsteinn Einarsson, lektor í tölvunarfræði við Háskóla Íslands og Margrét Hugrún Gústavsdóttir, mannfræðingur og blaðakona. Og síðar í þættinum heyrum við í Ásgrími Sverrissyni, kvikmyndagerðarmanni og ritstjóra kvikmyndavefritsins Klapptré.