Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Þórður Snær Júlíusson blaðamaður ræddi um fjárlagafrumvarpið og um vaxtahækkanir bankanna síðustu daga í spjalli um efnahag og samfélag.

Arthur Björgvin Bollason ræddi við okkur um kosningarnar í Brandenburg um helgina, mikla hylli AfD meðal ungra Þjóðverja, og um íslenskan bókmenntaviðburð í Berlín á dögunum.

Landsmenn eru harmi slegnir eftir fjölda hræðilegra atburða að undanförnu. Hvernig tekst samfélagið á við svona, hvað segjum við við börn og unglinga? Ragnheiður Helga Sæmundsdóttir sálfræðingur hjá Áfalla- og sálfræðimiðstöðinni, var gestur okkar.

Tónlist:

Sigrún Hjálmtýsdóttir - Barnagæla úr Silfurtunglinu (Hvert örstutt spor).

Gunnar Gunnarsson Píanóleikari - Orða vant.

Björn Thoroddsen - I'll follow the sun.

Júníus Meyvant - Rise up.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Helga Arnardóttir

Halldís Ólafsdóttir talmeinafræðingur flutti hingað til lands fyrir nokkrum árum til að starfa sem talmeinafræðingur. Hún er menntuð í Danmörku og hefur starfað bæði þar og í Noregi. Hún hefur sérhæft sig í raddmeinum en raddmein geta stafað af margvíslegum toga og haft mikil áhrif á líf fólks hvort sem það hefur atvinnu af röddinni eða ekki. Hver er líffræðin á bak við góða raddbeitingu og hvaða æfingar er hægt að gera til að stuðla að góðri raddbeitingu. Halldís kom til okkar í dag.

Alþjóðlegur dagur geðheilbrigðis er 10.október næstkomandi og þema dagsins í ár er Geðheilbrigði á vinnustað. Mental ráðgjöf, í samstarfi við aðra, stendur fyrir átaki þar sem ætlunin er að vekja máls á mikilvægi þess að vinnustaðir hlúi að andlegri heilsu starfsfólks og stuðli að geðheilbrigðu vinnuumhverfi. Helena Jónsdóttir, framkvæmdastjóri og stofnandi Mental ráðgjafar kom í þáttinn og sagði okkur meira frá þessu átaki í dag.

Einar Sveinbjörnsson kom svo til okkar í veðurspjallið í dag. Hann ræddi við okkur fyrst um flóð sem herjað hafa á víða um heimsbyggðina í sumar, m.a. í mið-Evrópu síðustu daga og á svæðum Sahel í Afríku, sem alla jafna eru þurr svæði. Svo ræddum um veðrið hér heima, lágan hita það sem af er september og grófar horfur út mánuðinn. Hann ætlar svo að fræða okkur á næstunni um veðurathugunarstöðvarnar á landinu og að þessu sinni sagði hann okkur frá Litlu-Ávík á Reykjanesi í Árneshreppi.

Tónlist í þættinum:

Ekki vill það batna / Ríó tríó (Gunnar Þórðarson, texti Jónas Friðrik Guðnason)

Hvað er að? / Ellý Vilhjálms og Hljómsveit Svavars Gests (Jón Múli Árnason, texti Jónas Árnason)

Walk on By / Dionne Warwick (Burt Barcharach & Hal David)

Skítaveður / Bogomil Font (Bragi Valdimar Skúlason)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Fólk úr ýmsum áttum flytur stuttar hugleiðingar sem tengjast sama umfjöllunarefni.

Umsjón hefur Fiðrik Larsen stofnandi Brandr og dósent við HÍ

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Ráðherra greinir á um hvort falla eigi endanlega frá brottvísun Yazans Tamimis. Málið var rætt á ríkisstjórnarfundi í morgun. Forsætisráðherra segir að stjórnarslitum hafi ekki verið hótað.

Ef ekki verður búið að senda Yazan Tamimi og fjölskyldu til Spánar á laugardag færist ábyrgð yfir á íslensk stjórnvöld. Þá rennur út hálfs árs frestur sem Dyflinnarreglugerðin kveður á um.

Enn er til rannsóknar hvar tíu ára stúlka var myrt á sunnudag. Faðir hennar situr í gæsluvarðhaldi en hefur ekki verið yfirheyrður síðan í fyrrakvöld.

Flóð og aurskriður hafa orðið á þriðja hundrað að bana í Mjanmar. Átján hafa látist í flóðum í Evrópu, í Póllandi hafa þúsundir hermanna verið sendir á vettvang hamfaranna.

Björgunarsveitir leita að manni búsettum í Vík í Mýrdal við krefjandi aðstæður. Mannsins hefur verið saknað í rúman sólarhring.

71 árs franskur karlmaður játaði fyrir dómi í morgun að hafa í rúman áratug byrlað eiginkonu sinni ólyfjan, nauðgað henni og boðið ókunnugum að gera slíkt hið sama. Hann segist sjá eftir öllu og biður um fyrirgefningu.

Fyrstur kemur fyrstur fær mun ekki gilda þegar opnað verður að nýju fyrir hlutdeildarlán sem auðvelda tekjulágum að eignast húsnæði. Húsnæðis- og Mannvirkjastofnun undirbýr að draga úr potti umsókna verði eftirspurnin umfram fjárheimildir

Víkingar tylltu sér á topp Bestu deildarinnar eftir stórsigur á Fylki í gærkvöld. Víkingur fær því heimaleik gegn Breiðabliki í lokaumferð úrslitakeppninnar.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Stéttarfélagið Efling stóð fyrir mótmælum fyrir framan veitingastaðinn Ítalíu í lok síðustu viku. Tilgangurinn var að mótmæla launaþjófnaði gegn starfsfólki sem stéttarfélagið segir að fari fram þar. Samkvæmt heimildum þá hefur Efling opnað rúmlega 20 mál fyrir hönd félagsmanna sinna gegn Ítalíu og öðrum veitingahúsi sem er í eigu sama fyrirtækis, Antico. Í Þetta helst í dag ræðir Ingi Freyr Vilhjálmsson við Slóvakann Erik Kristovco sem starfaði á veitingahúsinu Antico. Hann segist ekki hafa fengið greidd laun fyrir síðasta mánuð sinn þar auk þess sem hann hafi fengið 500 þúsund skattaskuld í bakið vegna ofnýtts persónuafsláttar. Einnig er rætt við Halldór Oddsson, sviðsstjóra vinnuréttarmála hjá ASÍ, um málið og réttindabrot í íslenskri ferðaþjónustu og hvað sé til ráða.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Samfélagið sendir út frá alþjóðlegu Mývatnsráðstefnunni - Mývatn Conference 2024 - sem haldin er í félagsheimilinu Skjólbrekku í Mývatnssveit. Lífríki Mývatns er einstakt og hefur verið rannsakað í þaula í hálfa öld og kannski má segja að þessi ráðstefna sé uppskeruhátíð. Hér er fjöldi vísindamanna saman kominn frá ýmsum löndum, Íslandi, Bretlandi, Finnlandi og eflaust fleirum - og í erindunum er farið vítt og breitt. Hornsíli koma meðal annars við sögu, fuglarnir, kúluskíturinn og að sjálfsögðu mýið. Við byrjum þáttinn á að ræða við Bjarna Kristófer Kristjánsson, prófessor við Háskólann á Hólum og Guðna Guðbergsson, sviðsstjóra ferskvatns- og eldissviðs á Hafró.

Næst fáum við pistil frá Páli Líndal umhverfissálfræðingi, sem ætlar að fjalla um loftslagskvíða.

Í lok þáttar færum við okkur svo inn á svið hugvísindanna, án þess að skilja náttúruvísindin alveg eftir. Við fáum til okkar Auði Aðalsteinsdóttur, forstöðumann Rannsóknarseturs Háskóla Íslands í Þingeyjarsveit, og Sigurlínu Tryggvadóttur, verkefnastjóra hjá náttúruhugvísindasetrinu Huldu, til að spjalla um náttúru- og umhverfishugvísindi.

Tónlist úr þættinum:

ARLO PARKS & PHOEBE BRIDGERS - Pegasus.

Pálmi Gunnarsson - Á áfangastað.

Dina Ögon - Oas.

Útvarpsfréttir.

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Þau Eiríkur Orri Ólafsson, Róberta Andersen og Magnús Trygvason Eliassen stofnuðu jazztríóið Hist og til að spila á einum tónleikum fyrir sjö árum. Það var bara svo gaman að spila að plöturnar eru orðnar þrjár og frekari upptökur framundan.

Lagalisti

holy ghost of - Öll hljóð

Days of Tundra - Arpah

Days of Tundra - Cataract

hits of - Skattaframtal

hits of - Tardigrade

holy ghost of - Umlíðun

holy ghost of - Laskað lánshæfi

hits of - White Eyes

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Tómas Ævar Ólafsson.

,,Gaman að kynnast þér" er yfirskrift tónleika sem fara fram í Mengi í kvöld. Þar mætast sex tónlistarmenn með mjög ólíkan bakgrunn og ólík hljóðfæri; barokkhljóðfæri, víetnömsk hljóðfæri og gervigreindarhljóðfæri. Halla Steinunn Stefánsdóttir, barokkfiðluleikari Nordic Affect, og Nicola Privato, sem leikur á snjallhljóðfærið Stacco segja okkur frá tilraunaverkefninu, sem unnið er í samstarfi við Intelligent Instruments Lab í Reykjavík og víetnamsk-sænska tónlistarhópinn Six Tones.

Einnig heyrum við ritdóm frá Grétu Sigríði Einarsdóttur. Hún var að lesa Hildi, skáldsögu eftir Satu Remö, sem kom út í Finnlandi 2022 en kom nýverið út í íslenskri þýðingu Erlu Elíasdóttur Völudóttur.

En við byrjum á Akureyri, í menningarhúsinu Flóru í Sigurhæðum. Þetta er undurfagurt og einstakt hús sem er í eigu Akureyrarbæjar og hýsir ótrúlega fjölbreytta menningarstarfi. Halla hitti Kristínu Þóru Kjartansdóttur, verkefnastjóra og staðarhaldara í Sigurhæðum, sem leiddi hana um húsið.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Sænska bókin Þessir djöfulsins karlar í þýðingu Þórdísar Gísladóttur kom út hjá Benedikt bókaútgáfu snemma í september. Djöfulsins karlar er uppgjör við brösulegt uppeldi í boði 68-kynslóðarinnar og sannsöguleg uppvaxtarsaga þar sem skáldað er í eyðurnar.

Sjónvarpsþættirnir Shogun voru sigursælir á Emmy-verðlaunahátíðinni á sunnudag. Shogun er 10 þátta sería sem byggir á sögulegri skáldsögu James Clavell um valdabrölt meðal stríðsherra Japans um aldamótin 1600. Við pælum í Shogun og menningu samúræja með Unni Bjarnadóttur.

Katrín Pálma Þorgerðardóttir, doktorsnemi í heimspeki, veltir fyrir sér samþykki og setur það í samhengi við mál Yazans Tamimi.

Kvöldfréttir útvarps

Yazan Tamimi fékk ekki viðeigandi stuðning þegar flytja átti hann og fjölskyldu hans úr landi, þetta segir réttindagæslumaður fatlaðs fólks. Gæta þurfi að mannvirðingu í málum eins og þessum.

Þúsundir særðust og níu létust í Líbanon þegar símboðar liðsmanna Hezbollah sprungu. Svo virðist sem símboðarnir hafi verið sprengdir í samstilltri árás og Hizbollah segir Ísrael hafa verið að verki.

Síðustu bensín- og dísilbílarnir verða afskráðir 2050 samkvæmt orkuspá Landsnets, en orkuskiptin ganga hægar en ráðgert var.

Borgarstjórnarflokkur Sjálfstæðismanna þríklofnaði við afgreiðslu á uppfærðum samgöngusáttmála í dag.

Barátta tónlistarkennara í Skagafirði fyrir að fá greidd laun fyrir akstur milli bæja fer að óbreyttu til Landsréttar. Sveitarfélagið var dæmt í héraði til að greiða kennurum meira en sjö milljónir króna, en byggðaráð hefur ákveðið að áfrýja.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Áfram ríkir talsverð óvissa um hver örlög hins ellefu ára gamla Yazans Tamimi frá Palestínu verða. Til stóð að fljúga með hann og foreldra hans til Spánar í gærmorgun en brottflutningi þeirra var frestað eftir að dómsmálaráðherra barst beiðni þar um frá félagsmálaráðherra. Málið var síðan rætt á fundi ríkisstjórnarinnar í morgun þar sem ráðherrarnir gáfu óljós svör um næstu skref. Á laugardag færist ábyrgð á máli Yazans alfarið yfir á Ísland og ekki verður lengur hægt að senda hann til Spánar. Yfirlögfræðingur réttindagæslu fatlaðs fólks gagnrýnir verklag lögreglu þegar átti að flytja Yazan úr landi.

Læsi er það stór þáttur í lífi hvers einstaklings að nái börn ekki tökum á lestri getur það haft áhrif á allt þeirra líf. Sérfræðingar hjá Miðstöð skólaþróunar í Háskólanum á Akureyri segja því nauðsynlegt að viðhalda læsisþjálfun í eldri árgöngum grunnskóla og jafnvel lengur. Þá sé fjölgun nemenda með annað tungumál en íslensku mikil áskorun og dæmi um grunnskóla þar sem allt að helmingur nemenda eru tvítyngdir.

Umsjón: Fríða María Ásbergsdóttir.

Í tilefni sprengidagsins bauð Fríða Sprengju Kötu til sín í spjall. Hún hefur verið virk í Sprengjugenginu svokallaða og kann allskonar skemmtilegar brellur með efnablöndur og slím. Er efnafræði hættuleg? Hvernig er besta leiðin til að búa til slím heima hjá sér?

Viðmælandi: Katrín Lilja Sigurðardóttir

Umsjón: Fríða María Ásbergsdóttir

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Tónleikahljóðritanir með innlendum og erlendum flytjendum.

Hljóðritun frá 50 ára afmælistónleikum Kammersveitar Reykjavíkur sem fram fóru í Norðurljósum, Hörpu 8. september sl.

Á efnisskrá:

*Tríósónata úr Tónafórninni BWV 1079 eftir Johann Sebastian Bach.

*Kristallar 2(000) eftir Pál Pampichler Pálsson.

*Kvartett fyrir klarinett, horn selló og sneriltrommu eftir Bohuslav Martinů.

*Concerto grosso op. 6 nr. 4 eftir Arcangelo Corelli.

*La Folia eftir Francesco Geminiani.

Umsjón: Melkorka Ólafsdóttir.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Samfélagið sendir út frá alþjóðlegu Mývatnsráðstefnunni - Mývatn Conference 2024 - sem haldin er í félagsheimilinu Skjólbrekku í Mývatnssveit. Lífríki Mývatns er einstakt og hefur verið rannsakað í þaula í hálfa öld og kannski má segja að þessi ráðstefna sé uppskeruhátíð. Hér er fjöldi vísindamanna saman kominn frá ýmsum löndum, Íslandi, Bretlandi, Finnlandi og eflaust fleirum - og í erindunum er farið vítt og breitt. Hornsíli koma meðal annars við sögu, fuglarnir, kúluskíturinn og að sjálfsögðu mýið. Við byrjum þáttinn á að ræða við Bjarna Kristófer Kristjánsson, prófessor við Háskólann á Hólum og Guðna Guðbergsson, sviðsstjóra ferskvatns- og eldissviðs á Hafró.

Næst fáum við pistil frá Páli Líndal umhverfissálfræðingi, sem ætlar að fjalla um loftslagskvíða.

Í lok þáttar færum við okkur svo inn á svið hugvísindanna, án þess að skilja náttúruvísindin alveg eftir. Við fáum til okkar Auði Aðalsteinsdóttur, forstöðumann Rannsóknarseturs Háskóla Íslands í Þingeyjarsveit, og Sigurlínu Tryggvadóttur, verkefnastjóra hjá náttúruhugvísindasetrinu Huldu, til að spjalla um náttúru- og umhverfishugvísindi.

Tónlist úr þættinum:

ARLO PARKS & PHOEBE BRIDGERS - Pegasus.

Pálmi Gunnarsson - Á áfangastað.

Dina Ögon - Oas.

eftir Ólaf Jóhann Ólafsson. Þórhallur Sigurðsson les. Sagan fjallar um Íslending sem hvarf að heiman um dimma nótt frá fjölskyldu sinni og vinum og endaði sem einkaþjónn hjá bandaríska auðkýfingnum William Randolph Hearst eftir fyrri heimsstyrjöld. Hvers vegna yfirgaf hann konu sína og börn, blómlegt fyrirtæki og trausta stöðu í Reykjavík? Hvernig lenti hann í höll Hearsts blaðakóngs í Kaliforníu? (Áður á dagskrá 2010)

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Um litróf mannlífsins.

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Helga Arnardóttir

Halldís Ólafsdóttir talmeinafræðingur flutti hingað til lands fyrir nokkrum árum til að starfa sem talmeinafræðingur. Hún er menntuð í Danmörku og hefur starfað bæði þar og í Noregi. Hún hefur sérhæft sig í raddmeinum en raddmein geta stafað af margvíslegum toga og haft mikil áhrif á líf fólks hvort sem það hefur atvinnu af röddinni eða ekki. Hver er líffræðin á bak við góða raddbeitingu og hvaða æfingar er hægt að gera til að stuðla að góðri raddbeitingu. Halldís kom til okkar í dag.

Alþjóðlegur dagur geðheilbrigðis er 10.október næstkomandi og þema dagsins í ár er Geðheilbrigði á vinnustað. Mental ráðgjöf, í samstarfi við aðra, stendur fyrir átaki þar sem ætlunin er að vekja máls á mikilvægi þess að vinnustaðir hlúi að andlegri heilsu starfsfólks og stuðli að geðheilbrigðu vinnuumhverfi. Helena Jónsdóttir, framkvæmdastjóri og stofnandi Mental ráðgjafar kom í þáttinn og sagði okkur meira frá þessu átaki í dag.

Einar Sveinbjörnsson kom svo til okkar í veðurspjallið í dag. Hann ræddi við okkur fyrst um flóð sem herjað hafa á víða um heimsbyggðina í sumar, m.a. í mið-Evrópu síðustu daga og á svæðum Sahel í Afríku, sem alla jafna eru þurr svæði. Svo ræddum um veðrið hér heima, lágan hita það sem af er september og grófar horfur út mánuðinn. Hann ætlar svo að fræða okkur á næstunni um veðurathugunarstöðvarnar á landinu og að þessu sinni sagði hann okkur frá Litlu-Ávík á Reykjanesi í Árneshreppi.

Tónlist í þættinum:

Ekki vill það batna / Ríó tríó (Gunnar Þórðarson, texti Jónas Friðrik Guðnason)

Hvað er að? / Ellý Vilhjálms og Hljómsveit Svavars Gests (Jón Múli Árnason, texti Jónas Árnason)

Walk on By / Dionne Warwick (Burt Barcharach & Hal David)

Skítaveður / Bogomil Font (Bragi Valdimar Skúlason)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Sænska bókin Þessir djöfulsins karlar í þýðingu Þórdísar Gísladóttur kom út hjá Benedikt bókaútgáfu snemma í september. Djöfulsins karlar er uppgjör við brösulegt uppeldi í boði 68-kynslóðarinnar og sannsöguleg uppvaxtarsaga þar sem skáldað er í eyðurnar.

Sjónvarpsþættirnir Shogun voru sigursælir á Emmy-verðlaunahátíðinni á sunnudag. Shogun er 10 þátta sería sem byggir á sögulegri skáldsögu James Clavell um valdabrölt meðal stríðsherra Japans um aldamótin 1600. Við pælum í Shogun og menningu samúræja með Unni Bjarnadóttur.

Katrín Pálma Þorgerðardóttir, doktorsnemi í heimspeki, veltir fyrir sér samþykki og setur það í samhengi við mál Yazans Tamimi.