Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Þorgeir Arason flytur morgunbæn og orð dagsins.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Það er óskandi að vel viðri 12. ágúst á næsta ári. Þá verður almyrkvi á sólu sjáanlegur frá Íslandi. Landsmenn munu án efa fylgjast með og von er á fjölda fólks utan úr heimi. Við spjölluðum um almyrkvann á eftir; bæði fyrirbrigðið á himni og undirbúning á jörðu niðri. Með okkur voru Sævar Helgi Bragason vísindamiðlari og Gunnþórunn Bender, forseti bæjarstjórnar Vesturbyggðar.

Þórhildur Ólafsdóttir talaði við okkur frá Úganda og sagði okkur frá miklum hátíðahöldum þar í landi í gær, sem og ætlaðri hryðjuverkaárás sem herinn kom í veg fyrir. Hún sagði líka frá ótta Úgandabúa við vatn.

Á næstu vikum hefjast framkvæmdir í Fljótsdal, rétt utan við Skriðuklaustur, þar sem til stendur að reisa nýja íbúabyggð. Skarphéðinn Smári Þórhallsson landfræðingur á Egilsstöðum hefur unnið að uppbyggingunni undanfarin ár og sagði okkur frá.

Tónlist:

Hljómar - Ástarsæla.

Hljómsveit Magnúsar Ingimarssonar, Vilhjálmur Vilhjálmsson - Það er bara þú.

Una Torfadóttir - En.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Haukur Ingi Jónasson er doktor í guðfræði og starfaði sem sjúkrahúsprestur í New York.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Fasteignamat hækkar enn og samkvæmt nýju mati fyrir árið 2026 hefur það hækkað um 9,2% á milli ára. Þetta getur auðvitað haft áhrif á fasteignagjöld en þarf ekkert endilega

að gera það. Tryggvi Már Ingvarsson framkvæmdastjóri Fasteigna hjá Húsnæðis-og mannvirkjastofnun ræddi þetta og fór einnig yfir hvernig staðið var að

matinu og hvað hafði raunverulega áhrif á hækkun þess.

Á mánudaginn snýr Menningargarðurinn aftur í Húsdýragarðinum, en þetta er annað sinn sem hann verður haldinn þar sem fjölbreytileika samfélagsins er fagnað með kynningu á menningu ólíkra þjóða, matreiðslu, handverksmiðju, dans, söng og sýningum. Þessi viðburður er haldinn á vegum menningarsendiherranna sem hittast í Suðurmiðstöð

Reykjavíkurborgar einu sinni í mánuði. Sóley Thuy Doung, Lina Haidar Hatem og Jóhannes Guðlaugsson verkefnistjóri lýðheilsu og forvarna í Suðurmiðstöð komu í þáttinn og sögðu frá deginum.

Við kynntumst svo nýjasta verðlaunahafa Verðlaunasjóðs í læknisfræði og skyldum greinum, Martin Inga Sigurðssyni, prófessor í svæfingum og gjörgæslulækningum og yfirlæknir við svæfinga-og gjörgæsludeild Landspítalans. Verðlaunin nema sjö milljónum króna en um er að ræða ein stærstu verðlaun sem veitt eru íslenskum vísindamönnum. Martin hlýtur verðlaunin fyrir rannsóknarferil sinn, meðal annars við að meta einstaklingsbundna áhættu við svæfingar til að koma í veg fyrir alvarlegar aukaverkanir. Martin sagði frá sínum störfum og með honum kom Steinunn Þórðardóttir, formaður Læknafélags Íslands sem sagði frá verðlaunasjóðnum og hver rökstuðningurinn var við valið í ár.

Tónlist í þættinum í dag:

Lapis Lazuli / Helgi Björnsson (Helgi Björnsson og Guðmundur Óskar Guðmundsson)

Lóan er komin / Tendra (James A. Bland, texti Páll Ólafsson)

Stjörnur stara / Rebekka Blöndal (Ásgeir Jón Ásgeirsson, texti Rebekka Blöndal)

Brúnaljósin brúnu / Páll Óskar Hjálmtýsson (Jenni Jóns)

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG HELGA ARNARDÓTTIR

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón hefur Lilja Dögg Jónsdóttir framkvæmdastjóri Almannaróms.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Þrjú eru ákærð fyrir að hafa orðið manni að bana í Gufunesi í mars. Karlmaður á fertugsaldri og fjögur ungmenni eru ákærð fyrir manndráp, fjárkúgun og frelsissviptingu.

Engin neyðaraðstoð verður veitt á Gaza í dag. Ísraelsher hefur ítrekað gert árásir á fólk í leit að aðstoð.

Tilkynningar um alvarlegt eða endurtekið heimilisofbeldi voru tvöfalt fleiri á fyrsta ársfjórðungi en á sama tíma í fyrra. Börn eru oftar skráð í heimilisofbeldismálum, bæði sem þolendur og gerendur.

Áfram rignir norðanlands fram að helgi og skriðuviðvörun er enn í gildi á Norður- og Austurlandi. Tilkynnt var um tvær minni háttar skriður síðasta sólarhringinn.

Kostnaður krabbameinssjúklinga á landsbyggðinni vegna dvalar á sjúkrahóteli á höfuðborgarsvæðinu getur numið hundruðum þúsunda króna. Krabbameinsfélagið vill þak á þennan kostnað.

Mælt er með því að fólk eigi reiðufé til þriggja daga. Þetta segir varaseðlabankastjóri sem kynnti í dag skýrslu um hvernig mætti draga úr áhrifum rafmagns- og netleysis á greiðsluflæði.

Ríkisstjórnin vonast til að koma ákveðnum málum í gegn áður er þingi er frestað. Forsætisráðherra segir að það skýrist fljótlega hvað náist og hvað ekki.

Ísland gæti mætt Norður-Írlandi, Finnlandi, Írlandi eða Tékklandi í umspili til að halda sæti í A-deild Þjóðadeildar kvenna í knattspyrnu. Dregið verður 6. júní.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Fyrir hálfum mánuði réðst Inga Sæland með sleggju á veggi í hinni sögufrægu byggingu Loftleiða í Reykjavík.Tilgangurinn með hamaganginum í ráðherranum var að vekja athygli á því að ríkið hefði komist að samkomulagi við fasteignafélagið Reiti um að húsnæðinu yrði breytt í hjúkrunarrými. Ráðast á í gangerar endurbætur á húsinu svo það geti svalað brotabrot af þörf þjóðarinnar fyrir hjúkrunarrými.

Í þessum þætti ætlum við að banka uppá á vinnusvæðinu og skoða hvernig fasteignafélaginu gengur að breyta skrifstofum í hjúkrunarheimili.

Við hittum þar fyrir Birgir Þór Birgisson, framkvæmdastjóra þróunar hjá Reitum.

Við heyrum líka Halldóri Eiríkssyni arkitekt hjá Tark, sem hefur komið að ýmsum breytingum á húsinu, svo sem því að bæta heilli hæð ofan á það. Umsjón: Þóra Tómasdóttir

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Tæknin hjálpar okkur við margt í daglegu lífi, en mun gervigreind hjálpa til við að leysa stór vandamál sem steðja að heiminum, eins og matarsóun. Eyrún Magnúsdóttir, gervigreindarfréttaritari Samfélagsins, ætlar að koma til okkar og fjalla um það hvernig gervigreind og matarsóun tengjast.

Reglulega berast foreldrum leikskólabarna tölvupóstar um að hinn eða þessi sjúkdómur hafi skotið sér niður í skólanum. Einn þessara sjúkdóma er hand-, fóta- og munnsjúkdómur, líka kallaður blöðrumunnbólga með útbrotum. Við ætlum að ræða við Valtý Stefánsson Thors, barnasmitsjúkdómalækni á Landspítalanum, um barnasmitsjúkdóma, hvernig sjúkdómaflóran hefur breyst í áranna rás og hvers vegna sumt eldra fólk kváir þegar barnasjúkdóma dagsins í dag ber á góma.

Edda Olgudóttir, vísindamiðlari þáttarins og fastur miðvikudagsgestur, ætlar svo að spjalla við okkur um nýjar rannsóknir á verkjameðferðum.

Útvarpsfréttir.

Tónlist frá ýmsum tímum úr ólíkum héruðum Djasslandsins. Íslenskt og erlent í bland.

Lagalisti:

Ásgeir Ásgeirsson Tónlistarm. - Driving through the Atlas mountains.

Mahal, Taj - Sitting on Top of the World.

Sigmar Þór Matthíasson - Mehmetaphor.

Rakel Sigurðardóttir, Karl orgeltríó - What Can You Do To Me?.

Samúel Jón Samúelsson Big Band - Afróbít (with Tony Allen).

Jordan, Clifford, Richmond, Dannie, Dolphy, Eric, Charles Mingus Sextet, Coles, Johnny, Mingus, Charles, Byard, Jaki - Sophisticated lady.

Roach, Max, Birdsall, Butch, Lambert, Dave Singers, McKusick, Hal, Collins, Junior, Parker, Jerry, Parker, Charlie, Mingus, Charles, Mace, Tommy, Thaler, Manny, Ross, Annie, Aless, Tony - Old folks.

Freysteinn Gíslason - Samnúningur.

Stórsveit Reykjavíkur - Hokkaido.

Zorn, John, Douglas, Dave, Cohen, Greg, Baron, Joey - Piram.

Útvarpsfréttir.

Tónlist úr segulbanda og plötusafni Ríkisútvarpsins. Kórtónlist, einsöngslög og dægurtónlist í bland við endurflutt erindi og viðtal.

Endurflutt eru tvö brot úr viðtali við Hallfreður Örn Eiríksson átti við Finnboga Bernódusson á Bolungarvík árið 1958.

Finnbogi gefur greinagóða lýsingu á því fjölbreytta fiskfangi sem íbúar staðarins matreiddu, en matarræði byggðist að mestu á fiskemti hverskonar sem var matbúið á margvíslegan hátt.

Umsjón: Jónatan Garðarson.

(Áður á dagskrá 1998)

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Hildur ólst upp á Þórshöfn á Langanesi, hefur frá útskrift úr Listaháskóla Íslands unnið málverk, skúlptúra og gjörninga en listsköpun hennar gefur einlæga sýn inn í mannlegan reynsluheim. Hún afbyggir aktíft hugmyndir um fullkomnun og rannsakar persónuleg tengsl sem fólk skapar sín á milli, líkamlega og tilfinningalega. Hún hefur sýnt víða, meðal annars í Hafnarborg, Gerðarsafni, Listasafni Akureyrar og á sýningum í Berlín, London og Antwerpen. Nýverið opnað hún sýningu í Gallerí undirgöngum á Hverfisgötunni. Við mælum okkur mót við listakonuna og fáum að skyggnast inn í líf hennar og list.

Umsjón: Anna Gyða Sigurgísladóttir

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Útlendingar halda oft að þungarokkshátíðin Sátan í Stykkishólmi heiti eftir myrkrahöfðingjanum sjálfur. En Sátan er líka fjall í nágrenni bæjarins. Degi áður en hátíðin hefst í annað sinn hringjm við vestur og ræðum við Gísla Sigmundsson sem skipuleggur hátíðina ásamt konu sinni og dóttur og góðum vinahópi. Hann spilar á hátíðinni ásamt hljómsveit sinni Sororicide, en þetta eru allra síðustu tónleikar þeirrar goðsagnakenndu dauðarokksveitar.

Við höldum áfram að fylgjast með bréfaskriftum frænkanna Helgu Daggar Ólafsdóttur og Sölku Snæbrár Hrannarsdóttur. Í öðru bréfinu ræða þær meðal annars covid-tímann, mennskuna og nostalgíu.

Kvikmyndagagnrýnandi Lestarinnar, Kolbeinn Rastrick, segir frá bestu mynd sem hann hefur séð á árinu.

Og Kristján vill segja upp áskriftinni sinni að hljóðbókaveitunni Audible, en getur það ekki, sama hvað hann reynir.

Fréttir

Fréttir

Enn er hætta á skriðum á Norðurlandi þar sem úrkoma hefur verið mjög mikil. Slökkviliðsstjóri í Fjallabyggð segir stöðuna þó betri en búist var við.

Rússlandsforseti heitir því að hefna aðgerða Úkraínuhers sem grandaði fjörutíu rússneskum herþotum í háleynilegri aðgerð á dögunum. Bandaríkjaforseti segir engan frið í augsýn eftir símtal við Rússlandsforseta. .

Meðal þeirra fimm sem eru ákærð í Þorlákshafnarmálinu er þekktur glæpamaður sem hefur oft komið við sögu lögreglu. Hin fjögur eru ungmenni um tvítugt.

Seðlabankastjóri segir frekari lækkun stýrivaxta velta á því hvernig verðbólga þróast í sumar. Veiking Bandaríkjadals gæti haft neikvæð áhrif á ferðaþjónustuna.

Nýr sendiherrabústaður í Ósló kostaði rúmlega sjöhundruð og fimmtíu (750) milljónir króna. Hann er í dýrasta hverfi Noregs. Gamli bústaðurinn er enn til sölu – ásett verð slagar hátt í milljarð.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Gaza er verra en helvíti á jörðu - segir forseti alþjóðaráðs Rauða krossins og það sem þar gerist er í trássi við öll viðmið alþjóðalaga, mannúðar og siðferðis. Það þarf mikið til að Rauði krossinn taki svo djúpt í árinni segir framkvæmdastjóri RKÍ og það sýnir hve brýnt er að brugðist verði við. Milljónir stríðshrjáðra íbúa sveltur á Gaza.

Þingmenn stjórnarandstöðu gagnrýndu framgang formanns allsherjar- og menntamálanefndar vegna kólumbísks drengs sem vísa átti úr landi. Lögmaður fjölmargra sem sótt hafa um vernd hér segir að mögulega megi breyta ferlinu þegar Alþingi veitir einstaklingum ríkisborgararétt en sú leið sé nauðsynlegur öryggisventill.

Með innleiðingu á einu öflugasta gervigreindartóli nútímans ætlar Háskólinn á Akureyri að skipa sér þar í fremstu röð. Verkefnastjóri gervigreindar við skólann segir að nemendur eigi að þjálfast í notkun gervigreindar með ábyrgum hætti og gagnrýninni hugsun.

Skemmtilegir þættir fyrir börn og fullorðna um barnamenningu af ýmsum toga. Umsjón: Sigrún Harðardóttir.

Í þættinum skoðum við tvo nýja listviðburði í Reykjavík sem eiga það sameiginlegt að þar spilar þátttaka barnanna stórt hlutverk.

Fyrst ætlum við að kíkja í heimsókn í leikhúsið Tjarnarbíó og kynnast þátttökuleiksýningunni Manndýr. Svo trítlum við yfir í Hörpu og skoðum glænýtt upplifunarrými fyrir börn og fjölskyldur sem heitir Hljóðhimnar.

Viðmælendur eru Aude Busson, Sigríður Sunna Reynisdóttir, Kaja Dýrleif Valgeirsdóttir, Bastían Kári Valgeirsson og Ingibjörg Fríða Helgadóttir.

Umsjón: Sigrún Harðardóttir

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Tónleikahljóðritanir með innlendum og erlendum flytjendum.

Hljóðritun ungsveitar Þýskalands í fílharmóníunni í Köln í apríl sl.

Midori spilar á fiðlu í konserti efti Detlev Glanet.

Einnig hljómar hljómsveitarútsetning Schönbergs á píanokvartetti númer 1 eftir Johannes Brahms.

Stjórnandi er Patrick Lange

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Tæknin hjálpar okkur við margt í daglegu lífi, en mun gervigreind hjálpa til við að leysa stór vandamál sem steðja að heiminum, eins og matarsóun. Eyrún Magnúsdóttir, gervigreindarfréttaritari Samfélagsins, ætlar að koma til okkar og fjalla um það hvernig gervigreind og matarsóun tengjast.

Reglulega berast foreldrum leikskólabarna tölvupóstar um að hinn eða þessi sjúkdómur hafi skotið sér niður í skólanum. Einn þessara sjúkdóma er hand-, fóta- og munnsjúkdómur, líka kallaður blöðrumunnbólga með útbrotum. Við ætlum að ræða við Valtý Stefánsson Thors, barnasmitsjúkdómalækni á Landspítalanum, um barnasmitsjúkdóma, hvernig sjúkdómaflóran hefur breyst í áranna rás og hvers vegna sumt eldra fólk kváir þegar barnasjúkdóma dagsins í dag ber á góma.

Edda Olgudóttir, vísindamiðlari þáttarins og fastur miðvikudagsgestur, ætlar svo að spjalla við okkur um nýjar rannsóknir á verkjameðferðum.

Gepla kom út árið 1952. Gerpla er einskonar skopstæling á Fóstbræðrasögu, sem rekur æviferil fóstbræðranna Þorgeirs Hávarssonar og Þormóðar Kolbrúnarskálds í upphafi elleftu aldar.

Höfundur les. Hljóðritað 1956.

Lestrar Halldórs Laxness úr safni RÚV eru færðir þjóðinni að gjöf í samstarfi við Guðnýju Halldórsdóttur og Sigríði Halldórsdóttur, dætur skáldsins.

eftir Halldór Laxness.

Höfundur les.

(Hljóðiritað 1956)

Veðurfregnir kl. 22:05.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Fasteignamat hækkar enn og samkvæmt nýju mati fyrir árið 2026 hefur það hækkað um 9,2% á milli ára. Þetta getur auðvitað haft áhrif á fasteignagjöld en þarf ekkert endilega

að gera það. Tryggvi Már Ingvarsson framkvæmdastjóri Fasteigna hjá Húsnæðis-og mannvirkjastofnun ræddi þetta og fór einnig yfir hvernig staðið var að

matinu og hvað hafði raunverulega áhrif á hækkun þess.

Á mánudaginn snýr Menningargarðurinn aftur í Húsdýragarðinum, en þetta er annað sinn sem hann verður haldinn þar sem fjölbreytileika samfélagsins er fagnað með kynningu á menningu ólíkra þjóða, matreiðslu, handverksmiðju, dans, söng og sýningum. Þessi viðburður er haldinn á vegum menningarsendiherranna sem hittast í Suðurmiðstöð

Reykjavíkurborgar einu sinni í mánuði. Sóley Thuy Doung, Lina Haidar Hatem og Jóhannes Guðlaugsson verkefnistjóri lýðheilsu og forvarna í Suðurmiðstöð komu í þáttinn og sögðu frá deginum.

Við kynntumst svo nýjasta verðlaunahafa Verðlaunasjóðs í læknisfræði og skyldum greinum, Martin Inga Sigurðssyni, prófessor í svæfingum og gjörgæslulækningum og yfirlæknir við svæfinga-og gjörgæsludeild Landspítalans. Verðlaunin nema sjö milljónum króna en um er að ræða ein stærstu verðlaun sem veitt eru íslenskum vísindamönnum. Martin hlýtur verðlaunin fyrir rannsóknarferil sinn, meðal annars við að meta einstaklingsbundna áhættu við svæfingar til að koma í veg fyrir alvarlegar aukaverkanir. Martin sagði frá sínum störfum og með honum kom Steinunn Þórðardóttir, formaður Læknafélags Íslands sem sagði frá verðlaunasjóðnum og hver rökstuðningurinn var við valið í ár.

Tónlist í þættinum í dag:

Lapis Lazuli / Helgi Björnsson (Helgi Björnsson og Guðmundur Óskar Guðmundsson)

Lóan er komin / Tendra (James A. Bland, texti Páll Ólafsson)

Stjörnur stara / Rebekka Blöndal (Ásgeir Jón Ásgeirsson, texti Rebekka Blöndal)

Brúnaljósin brúnu / Páll Óskar Hjálmtýsson (Jenni Jóns)

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG HELGA ARNARDÓTTIR

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Útlendingar halda oft að þungarokkshátíðin Sátan í Stykkishólmi heiti eftir myrkrahöfðingjanum sjálfur. En Sátan er líka fjall í nágrenni bæjarins. Degi áður en hátíðin hefst í annað sinn hringjm við vestur og ræðum við Gísla Sigmundsson sem skipuleggur hátíðina ásamt konu sinni og dóttur og góðum vinahópi. Hann spilar á hátíðinni ásamt hljómsveit sinni Sororicide, en þetta eru allra síðustu tónleikar þeirrar goðsagnakenndu dauðarokksveitar.

Við höldum áfram að fylgjast með bréfaskriftum frænkanna Helgu Daggar Ólafsdóttur og Sölku Snæbrár Hrannarsdóttur. Í öðru bréfinu ræða þær meðal annars covid-tímann, mennskuna og nostalgíu.

Kvikmyndagagnrýnandi Lestarinnar, Kolbeinn Rastrick, segir frá bestu mynd sem hann hefur séð á árinu.

Og Kristján vill segja upp áskriftinni sinni að hljóðbókaveitunni Audible, en getur það ekki, sama hvað hann reynir.