Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Í dag er kvennaverkfall og dagskrá Morgunvaktarinnar tók mið af því. Petrína Sigrún Helgadóttir, formaður kvenfélagsins Sifjar á Patreksfirði, sagði frá því sem til stendur í tilefni dagsins þar; félagið fagnar líka 110 ára afmæli í dag. Petrína tók daginn snemma eins og alla daga, hún eldar hádegismat fyrir hálfan bæinn.

Leikið var brot úr dagskrá morgunþáttar Útvarpsins fyrir 50 árum, Jón Múli Árnason var umsjónarmaður er þrjár konur tóku útsendinguna yfir í tilefni af kvennafrídeginum, þær Vilborg Dagbjartsdóttir skáld, Vilborg Harðardóttir blaðamaður og Vilborg Sigurðardóttir formaður Snótar.

Og sama gerðu þrjár konur í dag - þáttinn tóku yfir Vilborg Davíðsdóttir rithöfundur, Vilborg Halldórsdóttir leikkona og ljóðskáld og Vilborg Ása Guðjónsdóttir alþjóðastjórnmálafræðingur.

Í spjalli um klassíska tónlist fjallaði Magnús Lyngdal um bandarísku söngkonuna Jessye Norman.

Tónlist:

Svanasöngur á heiði - Guðrún Á. Símonar,

Björt mey og hrein - Hallbjörg Bjarnadóttir.

Útvarpsfréttir.

.

Útvarpsfréttir.

Í þættinum eru atburðir og málefni líðandi stundar skoðaðir í ljósi sögunnar. Umsjón: Vera Illugadóttir.

Annar þáttur um leit breskra landkönnuða að upptökum Níl í Afríku um miðbik 19. aldar.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Svanhildur Jakobsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Það er auðvitað kvennafrídagurinn í dag, fimmtíu árum eftir að hann var haldinn fyrst. Því er Guðrún ekki með í þættinum í dag og föstudagsgestur þáttarins, Guðrún Ágústsdóttir, ekki heldur. Við tókum upp viðtalið við hana í gær, skemmtilegt spjall þar sem hún fór með okkur yfir aðdraganda kvennafrídagsins 1975. Guðrún gat ekki sjálf verið viðstödd því hún hafði flutt með fjölskyldunni til Edinborgar, en það kom henni á óvart að fréttir af kvennafrídeginum voru í öllum helstu fjölmiðlum Bretlandseyja. Við förum svo með Guðrúnu yfir hvernig staðan var þá og hver þróunin hefur verið á þeim fimmtíu árum sem eru liðin síðan og hver staðan er í dag.

Svo kom Sigurlaug Margrét auðvitað ekki í matarspjallið í dag út af kvennafrídeginu, því brugðum við á það ráð að fá Halldór Gylfason leikara til að koma í spjallið og við ætlum að rifja upp uppháhaldsmatinn sem við fengum frá mæðrum okkar í æsku. Sem sagt heiðrum við mæður okkar í tilefni dagsins í dag.

Tónlist í þættinum í dag:

Þú ert stormur / Una Torfa (Una Torfadóttir)

Paris Paloma / Labour (Paris Paloma)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Í vikunni kom niðurstaða í síðasta Íslandstengda hrunmálið í heiminum. Þetta er Lindsor-málið svokallaða í Lúxemborg.

Rætt er við Ólaf Hauksson héraðssaksóknara um þetta. Síðasta hrunmálið á Íslandi var klárað árið 2021.

En hvað er með annars konar uppgjör við efnahagshrunið 2008? Steinþór Gunnarsson verðbréfamiðlari var dæmdur fyrir lögbrot í Landsbanka Íslands en fékk mál sitt endurupptekið og var á endanum sýknaður.

Hann hefur krafið íslenska ríkið um bætur og vill að Alþingi skipi rannsóknarnefnd til að rannsaka rannsóknirnar á bankahruninu.

Rætt er við Steinþór um þetta.

Umsjón: Ingi Freyr Vilhjálmsson

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Það er kvennaverkfall í dag og af því tilefni höfum við fengið til okkar þrjár konur til að ræða stöðuna í jafnréttismálum. Þetta eru Kolbrún Halldórsdóttir, formaður BHM, Saga Davíðsdóttir frá femínistafélaginu Emblu við Menntaskólann í Hamrahlíð og Helga Haraldsdóttir, formaður Hinsegin daga.

Kvennafrídagurinn var fyrst haldinn fyrir fimmtíu árum síðan, árið 1975. Þá lögðu konur niður störf til að sýna fram á mikilvægi kvenna í atvinnulífinu. Kvennaverkfall er nú haldið í áttunda sinn til að vekja athygli á stöðu kvenna og kvára innan samfélagsins.

Í þættinum var ranglega farið með nafn ræðukonunnar Ásthildar Ólafsdóttur og ræðan ranglega eignuð Aðalheiði Bjarnfreðsdóttur. Við biðjumst velvirðingar à því.

Umsjón þáttar: Ástrós Signýjardóttir og Elsa María Guðlaugs Drífudóttir

Útvarpsfréttir.

Veraldarvefur tónlistarinnar. Lagasyrpur héðan og þaðan úr víðri veröld.

Lagalisti:

Naseri, Hesam, Ghorbani, Alireza - You Know (feat. Milad Mohammadi & Saman Samimi).

Pérez, Danilo, Global Messengers, The - Fronteras (Borders) Suite : Unknown destination.

Super All Star - Ban-con-tim.

Listafólk frá Venezúela - El hijo de la cubanera.

Colombiafrica - Mini kustuto.

Dogo du Togo - Africa.

Yamato Ensemble - Chikubushima.

Jovic, Spasoje - Zov pastira.

Bulgarian Voices Angelite, The - Kazhi kazhi Angio = Tell me Angio.

Karotseri Trava - Listafólk frá Grikklandi

Útvarpsfréttir.

Við heyrum aftur sögurnar sem sagðar voru í þáttaröðinni Sögum af landi, sem var á dagskrá Rásar 1 frá árinu 2015-2023. Þar var flakkað um landið, rætt við fólk sem hafði sögur að segja, kynntir voru áhugaverðir staðir og fréttamál líðandi stundar skoðuð - oft með nýjum augum. Efni í þættina unnu frétta- og dagskrárgerðarfólk RÚV um allt land.

Umsjón: Gígja Hólmgeirsdóttir

Þáttur frá 16. apríl 2016: Sagðar verða sögur úr sveitum landsins í þættinum en við fjöllum um bændur á ofanverðri 21. öld. Við hittum Berglindi Häsler bónda á Karlsstöðum í Berufirði og fáum að vita allt um fyrirtækið Havarí og heyrum söguna á bakvið ákvörðun tveggja listaspíra úr 101 Reykjavík að flytja út á land til að yrkja jörðina. Við segjum frá bændum og samfélagsmiðlum en SnapChat verkefnið „Ungur bóndi“ hefur vakið nokkra athygli og nú eru „reyndir bændur“ komnir með sína SnapChat-rás sem ferðast á milli bæja þannig að hver bær fær viku til að segja frá hinu og þessu í búrekstrinum. Við ræðum framtíð landbúnaðar við Jónu Björgu Hlöðversdóttur, bónda á Björgum við Skjálfanda, en hún er jafnframt varaformaður Samtaka ungra bænda sem stofnuð voru 2009. Þá kíkjum við í fjárhúsin á Skorrastað í Norðfjarðarsveit og ræðum við Þórð Júlíusson, bónda, um þróun búskapar á staðnum.

Viðmælendur: Þórður Júlíusson bóndi á Skorrastað, Jóna Björg Hlöðversdóttir bóndi og varaformaður Samtaka ungra bænda, Berglind Häsler bóndi á Karlsstöðum í Berufirði, Ásta Flosadóttir bóndi á Höfða í Grýtubakkahreppi.

Dagskrárgerð: Ágúst Ólafsson, Jón Knútur Ásmundsson og Rögnvaldur Már Helgason

Umsjón með endurliti: Gígja Hólmgeirsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Hljómplatan Áfram stelpur kom út í lok árs 1975 í kjölfar kvennaverkfallsins 24. október 1975. Á plötunni syngja sjö leik- og söngkonur baráttusöngva, þær Sigrún Björnsdóttir, Bríet Héðinsdóttir, Kristín Ólafsdóttir, Steinunn Jóhannesdóttir, Guðrún Alfreðsdóttir, Anna Kristín Arngrímsdóttir og Margrét Helga Jóhannsdóttir. Lögin eru flest erlend, eftir sænska lagahöfundinn Gunnar Edander, en textarnir eftir Dagnýju Kristjánsdóttur, Kristján Jóhann Jónsson, Böðvar Guðmundsson, Þránd Thoroddsen og Megas. Umslag plötunnar prýðir mynd eftir Sigrúnu Eldjárn.

Hlið A

1. Söngur um kvenmannslausa sögu Íslendinga

2. Framtíðardraumar

3. Síðasta sumarblómið

4. Sagan af Gunnu og Sigga

5. Brói vælir í bólinu - Morgunsöngur litlu heimasætunnar

6. Í eðli þínu ertu bara reglulega kvenleg Signý

7. Ertu nú ánægð

8. Gullöldin okkar var ekki úr gulli

Hlið B

1. Hvers vegna þegjum við þunnu hljóði

2. Þyrnirós

3. Í Víðihlíð

4. Deli að djamma

5. Einstæð móðir í dagsins önn

6. Íslands fátæklingar (1101 árs)

7. Áfram stelpur (Í augsýn er nú frelsi)

Umsjón: Stefán Eiríksson

Útvarpsfréttir.

Rætt um menningarvikuna sem er að líða og það sem er efst á baugi og framundan um helgina.

Gestir Gígju Hólmgeirsdóttur eru þau Steinunn Arnbjörg Stefánsdóttir tónlistarkennari, sellóleikari, tónskáld og skáld, Haraldur Þór Egilsson sagnfræðingur og safnstjóri á Minjasafninu á Akureyri og Sara Bjarnason, sálfræðinemi og verkefnastjóri, nú síðasta á A! Gjörningahátíð.

Fréttir

Fréttir

Tugir þúsunda komu saman um allt land í tilefni af kvennafrídeginum. Konur og kvár lögðu niður störf og hittust á samstöðufundum. Um 50 þúsund mætu á Arnarhól, 50 árum eftir fyrsta kvennafrídaginn sem braut blað í sögu jafnréttisbaráttunnar.

Lögreglan fékk ekki heimild dómstóla til að koma fyrir leynilegum upptökubúnaði í húsi í Reykjavík þar sem grunur var um skipulagða vændisstarfsemi.

Tíu manna sendinefnd íslenskra heilbrigðisyfirvalda ferðast um Norðurlönd með það fyrir augum að laða íslenska lækna aftur heim. Hún heldur kynningar á nýjum kjarasamningi í fjórum borgum í Svíþjóð og Danmörku.

Auka þarf pressu á Rússa að hætta stríðsrekstrinum í Úkraínu, sagði forseti Úkraínu að loknum leiðtogafundi þjóða sem styðja landið. Forseti Rússlands hefði engan áhuga á að semja um frið.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Íslenskt efnahagslíf stendur frammi fyrir nokkrum áskorunum; Norðurál þarf að takmarka sína framleiðslu, Play fór á hausinn og PCC á Bakka hefur ekki verið starfrækt í nokkra mánuði. Fjármálaráðherra var í beinni útsendingu.

Það getur verið freistandi fyrir hagsýna Svisslendinga að fara yfir landamærin og næla sér í franskt kjötmeti sem er þar miklu ódýrara. Það getur líka verið dýrkeypt að vera gripinn með góssið, eins og Ævar Örn Jósepsson fjallaði um.

Ágúst Ólafsson ræddi síðan við formann Skotveiðifélags Íslands en rjúpnaveiðitímabilið hófst í dag. Nýtt fyrirkomulag var tekið upp fyrrahaust en formaðurinn segir unga fólkið hafa lítinn áhuga á því að arka upp á fjöll með byssu á öxl.

Brot úr Morgunvaktinni.

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Dægurflugur og söngvar frá ýmsum tímum.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Leikin eru lög með nokkrum djúprödduðum söngvurum. Tónlistin sem verður fyrir valinu er Ol' Man River með Paul Robeson, Sixteen Tons með Kristni Hallssyni, Höldum heim með Þorvaldi Halldórssyni, Some Velvet Morning með Lee Hazlewood og Nancy Sinatra, This Town með Frank Sinatra, You've Lost That Loving Feeling með Righteous Brothers, Ol' 55 með Tom Waits, Perfect Day með Lou Reed, The Passenger með Iggy Pop og China Girl með David Bowie.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Þættir Ragnheiðar Gyðu Jónsdóttur frá árinu 1995.

Fjallað er um sagnamennsku, þjóðsögur og sannar sögur.

Auk umsjónarmanns koma fram Þórunn Valdimarsdóttir, sem segir frá sænsku sagnaþulaþingi sem hún sótti, Einar Kárason og Matthías Bjarnason.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Það er kvennaverkfall í dag og af því tilefni höfum við fengið til okkar þrjár konur til að ræða stöðuna í jafnréttismálum. Þetta eru Kolbrún Halldórsdóttir, formaður BHM, Saga Davíðsdóttir frá femínistafélaginu Emblu við Menntaskólann í Hamrahlíð og Helga Haraldsdóttir, formaður Hinsegin daga.

Kvennafrídagurinn var fyrst haldinn fyrir fimmtíu árum síðan, árið 1975. Þá lögðu konur niður störf til að sýna fram á mikilvægi kvenna í atvinnulífinu. Kvennaverkfall er nú haldið í áttunda sinn til að vekja athygli á stöðu kvenna og kvára innan samfélagsins.

Í þættinum var ranglega farið með nafn ræðukonunnar Ásthildar Ólafsdóttur og ræðan ranglega eignuð Aðalheiði Bjarnfreðsdóttur. Við biðjumst velvirðingar à því.

Umsjón þáttar: Ástrós Signýjardóttir og Elsa María Guðlaugs Drífudóttir

Eyvindur P. Eiríksson les Bárðar sögu Snæfellsáss í hljóðritun frá 1992.

Bárðar saga er síðasta Íslendingasagan sem flutt verður á Rás 1 að sinni. - Þetta er landvættasaga eða trölla. Aðalhetjan Bárður er sonur Dumbs jötnakonungs í Hafsbotnum, en við hann er Dumbshaf kennt. Bárður flyst til Íslands og gerist hollvættur Snæfellinga, sem hann hefur raunar síðan verið í hugum manna. Seinni hluti sögunnar segir mest frá Gesti syni Bárðar. Þar er einnig sagt af Helgu Bárðardóttur og óvenjulegum örlögum hennar. Hún hrekst á ísjaka til Grænlands og verður þar frilla Miðfjarðar-Skeggja. Heim komin til Íslands verður Helga að skiljast frá honum og flakkar síðan um eirðarlaus. Bárðar sögu prýða ýmsar snjallar vísur. - Hún er fjórir lestrar.

Veðurfregnir kl. 22:05.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Það er auðvitað kvennafrídagurinn í dag, fimmtíu árum eftir að hann var haldinn fyrst. Því er Guðrún ekki með í þættinum í dag og föstudagsgestur þáttarins, Guðrún Ágústsdóttir, ekki heldur. Við tókum upp viðtalið við hana í gær, skemmtilegt spjall þar sem hún fór með okkur yfir aðdraganda kvennafrídagsins 1975. Guðrún gat ekki sjálf verið viðstödd því hún hafði flutt með fjölskyldunni til Edinborgar, en það kom henni á óvart að fréttir af kvennafrídeginum voru í öllum helstu fjölmiðlum Bretlandseyja. Við förum svo með Guðrúnu yfir hvernig staðan var þá og hver þróunin hefur verið á þeim fimmtíu árum sem eru liðin síðan og hver staðan er í dag.

Svo kom Sigurlaug Margrét auðvitað ekki í matarspjallið í dag út af kvennafrídeginu, því brugðum við á það ráð að fá Halldór Gylfason leikara til að koma í spjallið og við ætlum að rifja upp uppháhaldsmatinn sem við fengum frá mæðrum okkar í æsku. Sem sagt heiðrum við mæður okkar í tilefni dagsins í dag.

Tónlist í þættinum í dag:

Þú ert stormur / Una Torfa (Una Torfadóttir)

Paris Paloma / Labour (Paris Paloma)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Rætt um menningarvikuna sem er að líða og það sem er efst á baugi og framundan um helgina.

Gestir Gígju Hólmgeirsdóttur eru þau Steinunn Arnbjörg Stefánsdóttir tónlistarkennari, sellóleikari, tónskáld og skáld, Haraldur Þór Egilsson sagnfræðingur og safnstjóri á Minjasafninu á Akureyri og Sara Bjarnason, sálfræðinemi og verkefnastjóri, nú síðasta á A! Gjörningahátíð.