Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Elínborg Sturludóttir flytur morgunbæn og orð dagsins.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Við fjölluðum um Vísindavefinn og Þorstein Vilhjálmsson prófessor sem lést í maí. Þorsteinn hafði veg og vanda af stofnun Vísindavefsins sem hefur vaxið og dafnað í aldarfjórðung og er nánast ótæmandi þekkingarbrunnur sem gagnast landsmönnum öllum í starfi og leik. Jón Gunnar Þorsteinsson ritstjóri vefsins kom til okkar og sagði frá ríkri þörf Þorsteins fyrir að miðla þekkingu til almennings.

Í spjalli okkar við Arthur Björgvin Bollason á þriðjudag kom fram að ungir Þjóðverjar eru ekki jafn duglegir og eldra fólkið. Þeir eru jafnvel latir. Í framhaldinu spunnust heimspekilegar vangaveltur um tilgang lífsins; lifum við til að vinna eða vinnum við til að lifa? Af þessu tilefni endurlékum við viðtal frá 2021 um ágæti letinnar, Óðinn Svan Óðinsson ræddi þá við Sigurð Kristinsson heimspeking.

Magnús Lyngdal var svo með umfjöllun um sígilda tónlist. Shostakocich er viðfangsefni dagsins - Magnús sagði okkur frá tónskáldinu frá Pétursborg og lék brot úr nokkrum verkum.

Tónlist:

Tom Jones - Green green grass of home.

Spilverk þjóðanna - Lazy Daisy.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Í þættinum eru atburðir og málefni líðandi stundar skoðaðir í ljósi sögunnar. Umsjón: Vera Illugadóttir.

Síðari þáttur Rose Valland, safnvörð á listasafninu Jeu de Paume í París, sem njósnaði um nasista á árum seinni heimsstyrjaldar til þess að vernda franska listmuni.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikarinn Hilmar Guðjónsson. Hann hefur leikið ótal hlutverk á sviði og fyrir framan myndavélina á þeim 15 árum frá því hann útskrifaðist. Hann er vesturbæingur í húð og hár og KR-ingur, en við fórum með honum aftur í tímann á æskuslóðirnar, ræddum töfra leiklistarinnar og áskoranir hennar.

Matarspjallið með Sigurlaugu Margréti var auðvitað á sínum stað. Í dag talaði hún við okkur um ólífuolíur og hvernig til dæmis Grikkir nota hana í mat.

Tónlist í þættinum í dag:

Það sýnir sig / Hjálmar (Sigurður Halldór Guðmundsson)

Lucille / Han Young Ae (Han Young Ae)

Oddaflug / Tómas Jónsson (Tómas Jónsson)

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG HELGA ARNARDÓTTIR

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón hefur Hallveig Kristín Eiríksdóttir leikstjóri og sviðshöfundur sem segir frá misskilningi.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Hafrannsóknastofnun leggur til að dregið verði úr þorskveiðum á næsta fiskveiðiári. Gert er ráð fyrir að viðmiðunarstofninn minnki á næstu árum.

Virði hlutabréfa í Tesla hefur hríðfallið vegna átaka Elons Musks og Donalds Trumps Bandaríkjaforseta. Ráðgafar forseta reyna að stilla til friðar.

Óvissustigi almannavarna vegna norðanáhlaups í vikunni hefur verið aflétt. Veðurstofan varar áfram við skriðuhættu en sérfræðingur á ofanflóðavakt segir að mesta hættan sé liðin hjá.

Þingmenn Miðflokksins boða langa umræðu um bókun 35. Hún verður rædd á Alþingi í dag. Samkvæmt starfsáætlun á að fresta þingi eftir viku.

Foreldrar leikskólabarna í Kópavogi gagnrýna að bæjarfélagið hafi hækkað leikskólagjöld, í annað sinn á árinu. Leikskólagjöld í Kópavogi eru þau hæstu á landinu. Bæjarfulltrúi segir að ekki standi til að lækka þau.

Umsóknir um alþjóðlega vernd það sem af er ári eru rúmlega helmingi færri en á sama tímabili í fyrra. Útlendingastofnun gerir ekki ráð fyrir sömu þróun út árið.

Ísland mætir Norður-Írlandi í keppni um sæti í A-deild í Þjóðadeild kvenna í fótbolta. Þorsteinn Halldórsson, þjálfari liðsins er bjartsýnn en segir að liðið sé með hugann við annað þessa stundina

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Í gær var stór stund í lífi rúmlega tvö hundruð fjölskyldna sem upplifðu hörmungar þegar olíuborpallurinn Alexander Kielland hrundi í Norðursjó, árið 1980. 45 árum síðar samþykkti norska Stórþingið að greiða ætti bætur til þeirra sem upplifðu eða misstu ástvin í þessu mannskæðasta vinnuslysi í sögu Noregs.

Meðal þeirra sem létust var Íslendingurinn Hans Herbert Hansen. Hann var 33 ára Akureyringur, og skildi eftir sig þrjú ung börn á Íslandi. Elsta dóttir hans, Guðný Hansen, hefur í heilan áratug barist fyrir uppgjöri málsins. Þóra Tómasdóttir ræddi við hana og þingmanninn Mími Kristjánsson.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Í dag fjöllum við um glæpi. Þegar fylgst er með almennri umræðu á Íslandi mætti stundum halda að glæpatíðnin í dag væri hærri en gengur og gerist og stundum heyrast jafnvel raddir sem segja að ástandið hér á landi sé stjórnlaust – af hinum ýmsu ástæðum. En hvað segja tölurnar okkur? Snorri Örn Árnason, verkefnastjóri hjá ríkislögreglustjóra og aðjúnkt í afbrotafræði við Háskóla Íslands kíkir í heimsókn til að segja okkur meira um það.

Sumarstörf eru alls konar, við heyrum í dag nokkrar sögur frá hlustendum af eftirminnilegum sumarstörfum og ræðum við Önnu Katrínu Halldórsdóttur, framkvæmdastjóra vinnumiðlunarinnar Alfreðs, um stöðu sumarstarfa í dag.

Tónlist úr þættinum:

ARETHA FRANKLIN - Say a Little Prayer For Me.

Kraftwerk - Taschenrechner.

La Havas, Lianne - Unstoppable (bonus track mp3).

King, Carole - Lay down my life (album version).

Útvarpsfréttir.

Veraldarvefur tónlistarinnar. Lagasyrpur héðan og þaðan úr víðri veröld.

Lagalisti:

Uwaifo, Victor - Mother witch - Shu'husu'hu.

Kali - Tambou dan tche nou.

Tente, Anat Cohen, Venugopal, Varijashree - Jaathre (feat. Anat Cohen Tentet).

Taz, Orient club - Gwandiyaa.

Thant, Yi Yi, Maung, Inle Myint - Lonely in the forest.

Abba, Dimi Mint - Chaviou elwara: El barm.

Mártir Luali - Jamás.

Dibango, Manu, Cuarteto Patria - Cerisiers roses.

Listafólk frá Rúmeníu - Roumanie.

Bulgarian Voices Angelite, The - Tapan bie = Beating the drum.

Útvarpsfréttir.

Við heyrum aftur sögurnar sem sagðar voru í þáttaröðinni Sögum af landi, sem var á dagskrá Rásar 1 frá árinu 2015-2023. Þar var flakkað um landið, rætt við fólk sem hafði sögur að segja, kynntir voru áhugaverðir staðir og fréttamál líðandi stundar skoðuð - oft með nýjum augum. Efni í þættina unnu frétta- og dagskrárgerðarfólk RÚV um allt land.

Í fyrri hluta þáttarins er fjallað um nám í heimabyggð. Rætt er við forstöðumann kennslumiðstöðvar Háskólans á Akureyri, farið í heimsókn í Háskólasetur Vestfjarða á Ísafirði, rætt við nemendur sem stunda dreifnám á Blönduósi og íbúa á heimavistinni á Akureyri. Í síðari hluta þáttarins er fjallað um hreindýraveiðar. Þátturinn var framleiddur árið 2015.

Umsjón:

Þórgunnur Oddsdóttir

Innslög:

Freyja Dögg Frímannsdóttir

Halla Ólafsdóttir

Dagur Gunnarsson

Viðmælendur:

Ásdís Ýr Arnardóttir

Margrét Rún Auðunsdóttir

Magnea Rut Gunnarsdóttir

Peter Weiss

Ástríður Jakobsdóttir

Árni Bæring Halldórsson

Jórunn Rögnvaldsdóttir

Auðbjörg Björnsdóttir

Dúi J. Landmark

Jón Hávarður Jónsson

Axel Gissurarson

Hjálmar Ævarsson

Uggi Ævarsson

Útvarpsfréttir.

Vínil plata úr safninu dregin fram og spiluð í heild.

Vínill vikunnar er að þessu sinni fyrsta sólóplata enska tónlistarmannsins Sting sem út kom fyrir 40 árum síðan, í júní 1985. Platan fékk frábærar viðtökur og dóma og þykir ein besta frumraun sóló tónlistarmanns. Á plötunni eru tíu lög:

Hlið 1:

1. If You Love Somebody Set Them Free.

2. Love Is the Seventh Wave.

3. Russians.

4. Children's Crusade.

5. Shadows in the Rain.

Hlið 2:

6. We Work the Black Seam.

7. Consider Me Gone.

8. The Dream of the Blue Turtles.

9. Moon Over Bourbon Street.

10. Fortress Around Your Heart.

Umsjón: Hulda G. Geirsdóttir

Útvarpsfréttir.

Rætt um menningarvikuna sem er að líða og það sem er efst á baugi og framundan um helgina.

Viðmælendur Endastöðvarinnar eru að þessu sinni Sigríður Ásta Olgeirsdóttir söng- og leikkona, Inga Steinunn Henningsdóttir grínisti og Fjölnir Gíslason leikari. Rætt var um jaðarlistahátíðina Reykjavík Fringe og sannkallaða tónlistarveislu með Barböru Hannigan og Sinfóníuhljómsveit Íslands.

Umsjón: Anna María Björnsdóttir.

Fréttir

Fréttir

Veiðiráðgjöf Hafrannsóknastofnunar um þorsk er vonbrigði, segir forstjóri Síldarvinnslunnar. Atvinnuvegaráðherra segir ekkert annað koma til greina en að fara að ráðleggingunum. Veiðiráðgjöfin hafi ekki áhrif á frumvörp um veiðigjald og strandveiðar.

Óvissa er um framhald þingstarfa og þingfundur fer fram á morgun. Ekkert samkomulag er um hvenær þinglok verða.

Formaður allsherjar- og menntamálanefndar Alþingis upplýsti aðstoðarmenn forsætisráðherra um það á föstudag í síðustu viku að líklega fengi kólumbískur drengur íslenskan ríkisborgararétt og að hann hygðist upplýsa Útlendingastofnun um það.

Trump Bandaríkjaforseti og Elon Musk eru enn ósáttir hvor við annan. Vinasamband þeirra raknaði upp í gær fyrir allra augum, með hatrömmum skeytasendingum á víxl.

Lyf sem skerða getu fólks til að aka bíl eru ekki alltaf merkt með rauðum varúðarþríhyrningi. Banaslys í umferðinni í fyrra er meðal annars rakið til þess að ökumaðurinn tók slævandi lyf sem var ekki merkt þríhyrningnum

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Það er vandséð hvernig á að ljúka þingstörfum og nánast hægt að fullyrða að þinglok verða ekki á föstudag í næstu viku; það er ekki búið að afgreiða stærsta málið á yfirstandandi þingi úr nefnd; veiðigjaldið og í dag var sett á dagskrá bókun 35 við litla hrifningu sumra þingmanna stjórnarandstöðunnar. Þegar menn voru að setja sig í stellingar bárust svo tíðindi af nýrri ráðgjöf Hafrannsóknarstofnunar sem olli nokkru uppnámi.

Þau Arna Lára Jónsdóttur, varaformaður þingflokks Samfylkingarinnar og Bergþór Ólason, formaður þingflokks Miðflokksins, fóru yfir stöðuna.

Brot úr Morgunvaktinni.

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Dægurflugur og söngvar frá ýmsum tímum.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Dregnar eru fram tvær stuttstkífur, annarsvegar frá árinu 1982 og hinsvegar frá árinu 1984. Tölvupopp hljómsveitin Sonus Futurae, sem var skipuð söngvaranum Jóni Gústafssyni og hljóðgervlaleikurunum Þorsteini Jónssyni og Kristni Rúnari Þórissyni, gerði fyrri plötuna sem fékk nafnið Þeir sletta skyrinu... sem eiga það. Platan inniheldur 6 lög, sem heita Samtök 69, Skyr með rjóma, Myndbandið, Sætar stelpur, Laser og Samstaða. Hin platan heitir Pax Vobis eins og hljómsveitin sem gerði hana. Þeir sem skipuðu þá sveit og spiluðu á þessari 8 laga plötu voru söngvarinn og hljómborðsleikarinn Ásgeir Sæmundsson, gítarleikarinn Þorvaldur Bjarni Þorvaldsson, bassaleikarinn Skúli Sverrisson og trommarinn Steingrímur Óli Sigurðsson. Lögin sem hljóma í þættinum heita Coming My Way, Warfare, I Refill, Living Drum, Somebody Somebodies Affair og Religions. Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Í dag fjöllum við um glæpi. Þegar fylgst er með almennri umræðu á Íslandi mætti stundum halda að glæpatíðnin í dag væri hærri en gengur og gerist og stundum heyrast jafnvel raddir sem segja að ástandið hér á landi sé stjórnlaust – af hinum ýmsu ástæðum. En hvað segja tölurnar okkur? Snorri Örn Árnason, verkefnastjóri hjá ríkislögreglustjóra og aðjúnkt í afbrotafræði við Háskóla Íslands kíkir í heimsókn til að segja okkur meira um það.

Sumarstörf eru alls konar, við heyrum í dag nokkrar sögur frá hlustendum af eftirminnilegum sumarstörfum og ræðum við Önnu Katrínu Halldórsdóttur, framkvæmdastjóra vinnumiðlunarinnar Alfreðs, um stöðu sumarstarfa í dag.

Tónlist úr þættinum:

ARETHA FRANKLIN - Say a Little Prayer For Me.

Kraftwerk - Taschenrechner.

La Havas, Lianne - Unstoppable (bonus track mp3).

King, Carole - Lay down my life (album version).

Gepla kom út árið 1952. Gerpla er einskonar skopstæling á Fóstbræðrasögu, sem rekur æviferil fóstbræðranna Þorgeirs Hávarssonar og Þormóðar Kolbrúnarskálds í upphafi elleftu aldar.

Höfundur les. Hljóðritað 1956.

Lestrar Halldórs Laxness úr safni RÚV eru færðir þjóðinni að gjöf í samstarfi við Guðnýju Halldórsdóttur og Sigríði Halldórsdóttur, dætur skáldsins.

eftir Halldór Laxness.

Höfundur les.

(Hljóðiritað 1956)

Veðurfregnir kl. 22:05.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Föstudagsgestur Mannlega þáttarins í þetta sinn var leikarinn Hilmar Guðjónsson. Hann hefur leikið ótal hlutverk á sviði og fyrir framan myndavélina á þeim 15 árum frá því hann útskrifaðist. Hann er vesturbæingur í húð og hár og KR-ingur, en við fórum með honum aftur í tímann á æskuslóðirnar, ræddum töfra leiklistarinnar og áskoranir hennar.

Matarspjallið með Sigurlaugu Margréti var auðvitað á sínum stað. Í dag talaði hún við okkur um ólífuolíur og hvernig til dæmis Grikkir nota hana í mat.

Tónlist í þættinum í dag:

Það sýnir sig / Hjálmar (Sigurður Halldór Guðmundsson)

Lucille / Han Young Ae (Han Young Ae)

Oddaflug / Tómas Jónsson (Tómas Jónsson)

UMSJÓN GUNNAR HANSSON OG HELGA ARNARDÓTTIR

Rætt um menningarvikuna sem er að líða og það sem er efst á baugi og framundan um helgina.

Viðmælendur Endastöðvarinnar eru að þessu sinni Sigríður Ásta Olgeirsdóttir söng- og leikkona, Inga Steinunn Henningsdóttir grínisti og Fjölnir Gíslason leikari. Rætt var um jaðarlistahátíðina Reykjavík Fringe og sannkallaða tónlistarveislu með Barböru Hannigan og Sinfóníuhljómsveit Íslands.

Umsjón: Anna María Björnsdóttir.