Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Sunna Dóra Möller flytur morgunbæn og orð dagsins

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Við héldum áfram umfjöllun um óhróður og hótanir í garð stjórnmálamanna. Tilefnið er afsögn flokksformanns í Svíþjóð vegna slíks. Jón Gunnar Ólafsson lektor var hér í gær og í dag ræddum við málið við stjórnmálamann - það stóð reyndar til að þeir yrðu fleiri en það breyttist; Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokksins og fyrrverandi ráðherra, kom til okkar.

Arthur Björgvin Bollason fór meðal annars yfir háværa umræðu í Þýskalandi um innflytjendamál. Merz kanslari er meðal annars sakaður um kynþáttaandúð eftir tiltekin ummæli sem hann lét falla á dögunum.

Svo fjölluðum við um hagfræði; hagsögu nánar tiltekið en undanfarin fjögur ár hafa nóbelsverðlaunin í hagfræði verið veitt fyrir rannsóknir á hagsögu. Guðmundur Jónsson hagsöguprófessor talaði við okkur.

Tónlist:

Joni Mitchell - Help me.

Kristjana Stefánsdóttir - Í Reykjavíkurborg.

Mannakorn - Garún.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Skúli Bragi hefur haldið 500 fyrirlestra um félagslegt netöryggi og miðlalæsi. Hann segir frá frá lífi sínu, æskuárunum á Akureyri og hvernig hann tókst á við mikla erfiðleika.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Óvissan er mikil á húsnæðislánamarkaði, í kjölfar dóms Hæstaréttar Íslands í máli sem höfðað var gegn Íslandsbanka. Stóru viðskiptabankarnir og nokkrir lífeyrissjóðir hafa dregið úr framboði verðtryggðra íbúðalána og í gær sagði Ingólfur Bender aðalhagfræðingur samtaka Iðnaðarins, í samtali við mbl.is, að stjórnvöld yrðu að koma að málinu til að eyða óvissu. Breki Karlsson formaður Neytendasamtakanna kom í þáttinn og fór með okkur yfir stöðuna.

Steinunn Sara Helgudóttir, doktor í taugahrörnunarsjúkdómum í Álaborg í Danmörku, er tilnefnd til Kammaprisen 2025, sem eru verðlaun fyrir konur og þeirra störf í nýsköpun og viðskiptum í Danmörku, en hún vinnur við að þróa lyf gegn taugahrörnunarsjúkdómum eins og MND, MS, Parkison og Alsheimer með nýrri aðferðafræði sem vakið hefur mikla athygli. Steinunn sagði okkur betur frá þessu öllu í dag, en hægt er gefa henni atkvæði fyrir Kammaprisen 2025 hér: https://www.facebook.com/kammaprisen

Það eru gular og appelsínugular viðvaranir í gangi á suðvestuhorninu og á suðurlandi. Snjórinn var því þema dagsins í veðurspjallinu með Einari Sveinbjörnssyni. Einar fór yfir það í dag og svo talaði hann einnig um einnig um aðdragand snjóflóðsins á Flateyri, veðurstöðuna þá og hvort hugsanlega, eftir á að hyggja, þar hafi verið ein fyrsta birtingarmynd öfgaveðurs sem tengja má við loftslagsbreytingar.

Tónlist í þættinum í dag:

Dýrð í dauðaþögn / Ásgeir Trausti (Ásgeir Trausti Einarsson, texti Júlíus Aðalsteinn Róbertsson)

Fönn, fönn, fönn / Stuðmenn (Egill Ólafsson, texti Egill Ólafsson og Jakob Frímann Magnússon)

Þótt falli snjór / Jóhann Sigurðarson (Ágúst Guðmundsson)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón hefur María Rún Bjarnadóttir, yfirlögfræðingur og staðgengill rikislögreglustjóra.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Aldrei hefur mælst meiri snjór í Reykjavík í október en í morgun, Tuttugu og sjö sentimetrar. Snjór og hálka hefur valdið miklum umferðartöfum og illa búnir bílar eru fastir víða.

Flug er úr skorðum, miklar tafir eru á Keflavíkurflugvelli og einhverjum ferðum hefur verið aflýst. Appelsínugular viðvaranir vegna enn meiri ofankomu og skafrennings taka gildi suðvestanlands síðdegis.

Kaup Ríkislögreglustjóra á þjónustu af fyrirtækinu Intru ráðgjöf virðist ekki vera góð meðferð á opinberu fé, segir dómsmálaráðherra, sem ætlar að skoða málið ofan í kjölinn og eiga samtal við Ríkislögreglustjóra.

Íslensk stúlka lenti í klóm alþjóðlegs ofbeldishóps sem þvingar börn til að skaða sig og aðra. Mál hennar vakti athygli bandarísku alríkislögreglunnar.

Fellibylurinn Melissa nálgast Jamaíka óðfluga og er óttast að hann valdi miklu tjóni.

Rafmagnsleysi á Suðurnesjum og Vestfjörðum í gær hefði að líkindum ekki verið jafnvíðtækt ef Suðurnesjalína tvö hefði verið komin í gagnið, að mati Landsnets.

Unnið er að því að færa leik íslenska kvennalandsliðsins við Norður-Írland, sem fyrirhugaður var á Laugardalsvelli í kvöld, inn í Kórinn.

Anna Kristín Jónsdóttir segir hádegisfréttir.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Samkeppniseftirlitið rannsakar tvö fyrirtæki á sorphirðumarkaði. Þetta eru Terra og Kubbur.

Forstjóri helsta samkeppnisaðilans, Íslenska gámafélagsins, segir að ýmsar einkennilegar tilviljanir hafi komið upp í tilboðum í sorpþjónustu hjá sveitarfélögum síðastliðin ár. Íslenska gámafélagið er ekki hluti af þessari rannsókn.

Forstjórinn lýsir þessum sorhirðumarkaði og hvernig rusl hefur orðið að gulli á liðnum árum og sé góður framtíðarbissniss.

Formaður Neytendasamtakanna lýsir því hvernig grunsemdir vöknuðu um hið meinta samráð.

Umsjón: Ingi Freyr Vilhjálmsson

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Aldrei hefur snjóað jafnmikið í Reykjavík í október, en jafnfallinn snjór mældist 27 sentímetrar við Veðurstofuna í dag. Það snjóar enn og breytast gular veðurviðvaranir í appelsínugular þegar líður á daginn. Færðin er í takt við veðrið og má búast við að hún versni enn. Lögreglan á Suðurnesjum mælist til þess að fólk gisti ekki í Grindavík á meðan appelsínugular viðvaranir eru í gildi, en þar er óvissustig almannavarna í gildi vegna jarðhræringa. Við sláum á þráðinn til Grindavíkur og heyrum í Einari Jóni Sveinssyni slökkviliðsstjóra.

Við ræddum við Þóru Kristínu Ásgeirsdóttur, deildarstjóra Almannavarna á höfuðborgarsvæðinu, um veður og færð á höfuðborgarsvæðinu.

Hrekkjavakan hefur á síðustu árum haldið innreið sína á Íslandi. Siðurinn hefur borist hingað frá Bandaríkjunum, en hátíðin á sér miklu eldri rætur sem má rekja til heiðinnar hausthátíðar sem Írar og Bretar fögnuðu til forna. Það hefur verið hefð að skera út grasker en ekki allir vita að áður en Evrópumenn numu Ameríku og fundu graskerið, voru luktir skornar út úr rófum. Við kíktum í heimsókn á Árbæjarsafnið í gær og fengum að vera viðstödd rófuútskurð.

Áhersla á varnarmál hefur aukist mikið undanfarin misseri og ætla íslensk stjórnvöld að verja einu komma fimm prósent af vergri landsframleiðslu í öryggis og varnarmál fyrir árið 2035. Varnartengd starfsemi hér á landi felst meðal annars í að taka á móti liðsafla bandalagsríkja NATÓ, og erum við fær um að hýsa jafnvel þúsundir manna með tiltölulega skömmum fyrirvara. Jónas G. Allansson, skrifstofustjóri varnarmálaskrifstofu utanríkisráðuneytisins segir okkur undan og ofan af varnartengdri starfsemi hér á landi.

Umsjón: Ástrós Signýjardóttir og Elsa María Guðlaugs Drífudóttir.

Tónlist þáttarins:

HLJÓMSVEIT ÞORSTEINS GUÐMUNDSSONAR: Snjómokstur

RÍÓ TRÍÓ: Dýrið gengur laust

PRINS PÓLÓ: Er of seint að fá sér kaffi núna

TODMOBILE: Abracadabra

Útvarpsfréttir.

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

„Ef við ætlum að reyna að skilja byggingarlistina hérna þá verðum við að horfa á húsið með blöndu af röntgen gleraugum og ímyndunarafli og reyna að skræla okkur inn að kjarnanum,” segir Henný Hafsteinsdóttir minjavörður Reykjavíkur, um bensínstöðina sem enn stendur við Ægissíðu 102. Þeir Guðmundur Kr. Kristinsson og Ferdinand Alfreðsson teiknuðu bygginguna sem var tekin í notkun 1978 og sem þykir vera ein af gersemum síðmódernismans. Lengi vel var á dagskrá að rífa bygginguna en í dag er óvíst hvort og þá hvernig hún muni standa áfram. Við hittum Henný við bygginguna í þætti dagsins.

Birgitta Björg Guðmarsdóttir lítur við og segir frá nýrri ljóðabók sem hún er að senda frá sér og nefnist Draugamandarínur og Trausti Ólafsson rýnir í Íbúð 10B

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Gréta Kristín Ómarsdóttir, leikstjóri og dósent í Listaháskóla Íslands, ræðir sviðslistir, samsköpun, bakslagið og verkið Skammarþríhyrninginn sem nú er á fjölum Borgarleikhússins. Og hvernig 1 plús 1 verður 3. Við byrjum á sama stað og vanalega, hvaða sviðslistaverk hreyfði síðast við þér.

Þórður Ingi Jónsson er með pistil í tilefni Hrekkjavökunnar, hann hefur verið að sökkva sér ofan söguna um dularfullt leynifélag, Bræðralag Satúrnusar, Fraternas Saturni, sem hafði nokkur áhrif í Þýskalandi á millistríðsárunum.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Stjórnendaráðgjafinn, sem ríkislögreglustjóri greiddi 160 milljónir fyrir ráðgjafarstörf, var ráðinn tímabundið í fullt starf tveimur dögum eftir að fréttastofa óskaði eftir því að fá afhentar tímaskýrslur og reikninga vegna vinnu hennar fyrir embættið. Ríkisendurskoðandi segir málið bera þess merki að innri endurskoðun og innra eftirlit ríkislögreglustjóra hafi ekki verið eins og lög kveði á um. Nokkrum starfsmönnum ríkislögreglustjóra var sagt upp störfum í gær vegna sparnaðaraðgerða.

Forystufólki í sveitarstjórnarmálum á Austurlandi finnst vanta mikið upp á að stjórnvöld meti framlag fjórðungsins í þjóðarframleiðslunni þegar kemur að uppbyggingu innviða. Nærri fjórðungur af útflutningsverðmætum landsins verði til á Austurlandi þótt þar búi innan við þrjú prósent þjóðarinnar.

Umsjón: Fríða María Ásbergsdóttir.

Fríða fær til sín góða gesti í spjall í Krakkakasti dagsins. Bræðurnir Jón og Frikki Dór setjast hjá henni og þreyta æsispennandi spurningakeppni sem Fríða stjórnar. Á milli atriða verður svo skemmtiatriði sem þeir bræður stjórna sjálfir. Svo eru óvæntar lagasmíðar, erfiðar Eurovision spurningar og brandarahorn ... með misfyndnum bröndurum. En sitt sýnist hverjum.

Viðmælendur:

Jón Jónsson

Friðrik Dór Jónsson

Umsjón:

Fríða María Ásbergsdóttir

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Tónleikur er þáttur um tónlistarstefnur og tónlistarfræði, tónlistarmenn, tónskáld og tónlistarflytjendur.

Umsjón: Ingibjörg Eyþórsdóttir

Áður á dagskrá veturinn 2008-2009

Við munum tileinka Beethoven þennan þátt og kveðja hann um leið. Fyrst er ætlunin að leyfa hlustendum að heyra Stóru fúguna, Grosse Fuge, sem er í B-dúr op. 133 og upphaflega var samin sem síðasti kafli kvartetts op. 130 sem leikinn var í síðasta þætti. Síðasti kvartett Beethovens, sá í F-dúr op. 135 verður fluttur, en í síðasta þætti hans ber Beethoven upp spurningu um hina erfiðustu ákvörðun, Der schwer gefasste Entschluss, Muss es sein? Og svarar svo sjálfum sér, svo verður að vera, Ýmsar getgátur eru uppi um hvað Beethoven var að meina með þessu, og ýmsir rithöfundar hafa auk þess velt spurningunni fyrir sér, þar á meðal tékkneski rithöfundurinn Milan Kundera. Lesið verður brot úr bókinni Óbærilegur léttleiki tilverunnar þar sem sagt er frá uppruna kvartettsins og yfirskrift síðasta þáttar hans rædd á heimspekilegan hátt.

Umsjón: Ingibjörg Eyþórsdóttir

Tónlistarhljóðrit frá ýmsum tímum úr safni útvarpsins

Tónlistarhljóðrit frá ýmsum tímum úr safni útvarpsins

Tónlistin í þættinum:

Gos í Heimaey eftir Skúla Halldórsson. Sinfóníuhljómsveit Íslands leikur undir stjórn Jean-Pierre Jacquillat.

Útg. á plötunni Bláir eru dalir þínir (1995)

Hljóðritað í Háskólabíói 31. janúar 1981

Upptökumenn: Þórir Steingrímsson og Máni Sigurjónsson

5. þáttur, Mi, La nuit étoilée úr verkinu Les Saisons eða Árstíðunum

Op. 37 b eftir Pjotr Tsjaikovskíj. Edda Erlendsdóttir leikur á píanó.

Mors et vita op. 21 eftir Jón Leifs. Strokkvartettinn Siggi leikur, en hann skipa þau Una Sveinbjarnardóttir, og Helga Þóra Björgvinsdóttir á fiðlur, Þórunn Ósk Marínósdóttir á víólu og Sigurður Bjarki Gunnarsson á selló.

Hljóðritað á tónleikum á Listahátíð í Reykjavík árið 2018.

En svane eftir Edvard Grieg. Ljóðið orti Henrik Ibsen. Olav Eriksen syngur; Árni Kristjánsson leikur á píanó.

Hljóðritunarárs ekki getið.

Indæla vor, vals op.44 eftir Pál Pampichler eldri. Sinfóníuhljómsveit Íslands leikur, Páll Pampichler Pálsson stjórnar.

Hljóðritun frá 1965.

Intermezzo úr Cavalleria rusticana (1890) eftir Pietro Mascagni. Sinfóníuhljómsveit Íslands leikur undir stjórn Daníels Bjarnasonar. Hljóðritað á tónleikunum Klassíkin okkar í Eldborg, Hörpu 1. september 2017.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Aldrei hefur snjóað jafnmikið í Reykjavík í október, en jafnfallinn snjór mældist 27 sentímetrar við Veðurstofuna í dag. Það snjóar enn og breytast gular veðurviðvaranir í appelsínugular þegar líður á daginn. Færðin er í takt við veðrið og má búast við að hún versni enn. Lögreglan á Suðurnesjum mælist til þess að fólk gisti ekki í Grindavík á meðan appelsínugular viðvaranir eru í gildi, en þar er óvissustig almannavarna í gildi vegna jarðhræringa. Við sláum á þráðinn til Grindavíkur og heyrum í Einari Jóni Sveinssyni slökkviliðsstjóra.

Við ræddum við Þóru Kristínu Ásgeirsdóttur, deildarstjóra Almannavarna á höfuðborgarsvæðinu, um veður og færð á höfuðborgarsvæðinu.

Hrekkjavakan hefur á síðustu árum haldið innreið sína á Íslandi. Siðurinn hefur borist hingað frá Bandaríkjunum, en hátíðin á sér miklu eldri rætur sem má rekja til heiðinnar hausthátíðar sem Írar og Bretar fögnuðu til forna. Það hefur verið hefð að skera út grasker en ekki allir vita að áður en Evrópumenn numu Ameríku og fundu graskerið, voru luktir skornar út úr rófum. Við kíktum í heimsókn á Árbæjarsafnið í gær og fengum að vera viðstödd rófuútskurð.

Áhersla á varnarmál hefur aukist mikið undanfarin misseri og ætla íslensk stjórnvöld að verja einu komma fimm prósent af vergri landsframleiðslu í öryggis og varnarmál fyrir árið 2035. Varnartengd starfsemi hér á landi felst meðal annars í að taka á móti liðsafla bandalagsríkja NATÓ, og erum við fær um að hýsa jafnvel þúsundir manna með tiltölulega skömmum fyrirvara. Jónas G. Allansson, skrifstofustjóri varnarmálaskrifstofu utanríkisráðuneytisins segir okkur undan og ofan af varnartengdri starfsemi hér á landi.

Umsjón: Ástrós Signýjardóttir og Elsa María Guðlaugs Drífudóttir.

Tónlist þáttarins:

HLJÓMSVEIT ÞORSTEINS GUÐMUNDSSONAR: Snjómokstur

RÍÓ TRÍÓ: Dýrið gengur laust

PRINS PÓLÓ: Er of seint að fá sér kaffi núna

TODMOBILE: Abracadabra

Kristján Eldjárn les Eiríks sögu rauða í hljóðritun frá 1961.

Þetta er önnur tveggja fornsagna um landnám Íslendinga á Grænlandi, hin er Grænlendinga saga. Hér segir frá Eiríki Þorvaldssyni sem lenti í deilum og mannvígum á Íslandi og fór þá að leita lands í vesturvegi sem hann hafði spurnir af. Eiríkur fann landið og nefndi Grænland, því að menn myndu fremur sækja þangað ef nafnið væri gott. Eíríkur átti konu sem Þjóðhildur hét og tók fyrst norrænna manna kristni á Grænlandi. Synir þeirra voru Þorseinn og Leifur. Ólafur Noregskonungur sendi Leif til að kristna Grænland. Í þeirri ferð fann Leifur Vínland hið góða og bjargaði mönnum af skipsflaki. Var hann síðan nefndur Leifur heppnin. Margt fleira merkkisfólk kemur við söguna, eins og Þorfinnur karlsefni og kona hans, Guðíður Þorbjarnardóttir. - Eiríks saga rauða er þrír lestrar.

Veðurfregnir kl. 22:05.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Óvissan er mikil á húsnæðislánamarkaði, í kjölfar dóms Hæstaréttar Íslands í máli sem höfðað var gegn Íslandsbanka. Stóru viðskiptabankarnir og nokkrir lífeyrissjóðir hafa dregið úr framboði verðtryggðra íbúðalána og í gær sagði Ingólfur Bender aðalhagfræðingur samtaka Iðnaðarins, í samtali við mbl.is, að stjórnvöld yrðu að koma að málinu til að eyða óvissu. Breki Karlsson formaður Neytendasamtakanna kom í þáttinn og fór með okkur yfir stöðuna.

Steinunn Sara Helgudóttir, doktor í taugahrörnunarsjúkdómum í Álaborg í Danmörku, er tilnefnd til Kammaprisen 2025, sem eru verðlaun fyrir konur og þeirra störf í nýsköpun og viðskiptum í Danmörku, en hún vinnur við að þróa lyf gegn taugahrörnunarsjúkdómum eins og MND, MS, Parkison og Alsheimer með nýrri aðferðafræði sem vakið hefur mikla athygli. Steinunn sagði okkur betur frá þessu öllu í dag, en hægt er gefa henni atkvæði fyrir Kammaprisen 2025 hér: https://www.facebook.com/kammaprisen

Það eru gular og appelsínugular viðvaranir í gangi á suðvestuhorninu og á suðurlandi. Snjórinn var því þema dagsins í veðurspjallinu með Einari Sveinbjörnssyni. Einar fór yfir það í dag og svo talaði hann einnig um einnig um aðdragand snjóflóðsins á Flateyri, veðurstöðuna þá og hvort hugsanlega, eftir á að hyggja, þar hafi verið ein fyrsta birtingarmynd öfgaveðurs sem tengja má við loftslagsbreytingar.

Tónlist í þættinum í dag:

Dýrð í dauðaþögn / Ásgeir Trausti (Ásgeir Trausti Einarsson, texti Júlíus Aðalsteinn Róbertsson)

Fönn, fönn, fönn / Stuðmenn (Egill Ólafsson, texti Egill Ólafsson og Jakob Frímann Magnússon)

Þótt falli snjór / Jóhann Sigurðarson (Ágúst Guðmundsson)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Gréta Kristín Ómarsdóttir, leikstjóri og dósent í Listaháskóla Íslands, ræðir sviðslistir, samsköpun, bakslagið og verkið Skammarþríhyrninginn sem nú er á fjölum Borgarleikhússins. Og hvernig 1 plús 1 verður 3. Við byrjum á sama stað og vanalega, hvaða sviðslistaverk hreyfði síðast við þér.

Þórður Ingi Jónsson er með pistil í tilefni Hrekkjavökunnar, hann hefur verið að sökkva sér ofan söguna um dularfullt leynifélag, Bræðralag Satúrnusar, Fraternas Saturni, sem hafði nokkur áhrif í Þýskalandi á millistríðsárunum.