Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Hildur Eir Bolladóttir flytur morgunbæn og orð dagsins.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Við fórum út og suður í þættinum í dag. Við forvitnuðumst um Úsbekistan. Úsbekistan er fjölmennt mið-asíuríki; fyrrum Sovétlýðveldi; tví-landlukt og ríkt af auðlindum. Víðir Reynisson alþingismaður var þar á fundi á dögunum, hann sagði okkur ferðasöguna.

Ný ríkisstjórn hefur verið mynduð í Þýskalandi. Arthur Björgvin Bollason gerði grein fyrir henni í Berlínarspjalli dagsins. Hann sagði líka frá tilraunum til að lokka vísindafólk, sem nú vill yfirgefa Bandaríkin, til Þýskalands, og frá umræðum um símabann í skólum.

Svo voru það tollar og alþjóðaviðskipti. Trump Bandaríkjaforseti setti allt á annan endann um daginn þegar hann boðaði ofurtolla á mörg ríki heims. Svo setti hann málið á ís nema gagnvart Kína og eiga ríkin nú í harðvítugu tollastríði. Við ræddum þessa stöðu við Guðmund Jónsson, prófessor í sagnfræði og sérfræðing í hagsögu.

Tónlist:

Dátar - Leyndarmál.

Sextett Ólafs Gauks - Undarlegt með unga menn.

Adda Örnólfs - Kæri Jón.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón hefur Sigrún Thorlacius líffræðingur og vöruhönnuður.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Tæplega þrítug kona sem grunuð er um aðild að andláti föður síns í Garðabæ á föstudag er einnig talin hafa veitt móður sinni áverka. Konan er í gæsluvarðhaldi en það rennur út á morgun.

Umsóknum um alþjóðlega vernd hér á landi hefur fækkað um 80 prósent á tveimur árum, úr 1409 í 281. Meirihluti þeirra, sem hafa sótt um vernd það sem af er ári, kemur frá Úkraínu.

Talið er að allt að 150 þúsund manns hafi verið drepnir í stríðinu í Súdan sem hófst fyrir tveimur árum. Þriðji hver íbúi landsins er á vergangi. Þjóðarleiðtogar hittust í London í morgun og ræddu leiðir til að enda stríðið.

Jarðskjálfti 3,7 að stærð varð rétt fyrir klukkan átta í morgun við Grjótárvatn á Mýrum. Þetta er stærsti skjálfti sem hefur mælst í Ljósufjallakerfinu frá því aukinnar virkni fór að gæta þar árið 2021

Áróður erlendis frá á stóran þátt í því bakslagi sem orðið hefur í réttindabaráttu hinsegin fólks hér á landi, að sögn samskipta- og kynningarstjóra samtakanna sjötíu og átta.

Stjórnvöld í Bandaríkjunum hafa fryst fjárveitingu að jafnvirði ríflega 280 milljarða íslenskra króna til Harvard-háskóla. Skólinn hafnaði kröfum stjórnvalda sem þau segja að hafi átti að stemma stigu við gyðingahatri.

Sérfræðingur RÚV spáir að Besta deild kvenna í fótbolta verði jafnari og meira spennandi en oft áður. Deildin hefst í kvöld.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Stjórnendur fyrirtækisins Janusar settu íslenska ríkinu fjölþætt skilyrði í viðræðum um mögulegan nýjan samning við Sjúkratryggingar Íslands. Skilyrðin voru meðal annars þau að eftir að íslenska ríkið myndi taka Janus yfir yrði starfsemin að öllu leyti óbreytt. Þá er átt við sama skipulag, stjórnun og starfsmannahald.

Eitt af því sem fólst í skilyrðunum var að engar breytingar yrðu gerðar á kjörum starfsfólks. Samkvæmt athugun heilbrigðisráðuneytisins reyndust laun starfsmanna Janusar vera umtalsvert hærri en laun sambærilegra starfsmanna þeirra stofnana sem rætt var við.

Umfjöllun um framtíð Janusar hefur verið verið nokkuð áberandi í fjölmiðlum síðustu vikunnar. Janus er starfs-og endurhæfingarfyrirtæki sem aðstoðar börn og fullorðna sem glíma við alls kyns erfiðleika að komast aftur á vinnumarkaðinn í nám eða við að bæta lífsgæði þeirra.

Skjólstæðingar og aðstandendur barna og fullorðinna sem hafa verið hjá Janusi eru margir hverjir ekki sáttir við fyrirhugaða lokun úræðisins og hafa látið talsvert í sér heyra á opinberum vettvangi vegna þess.

Umsjón: Ingi Freyr Vilhjálmsson

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Þingveturinn hefur verið forvitnilegur - ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur tók við völdum rétt fyrir jól og þing var svo sett 4. febrúar síðastliðinn. Þetta hefur því ekki verið langur tími hjá nýrri ríkisstjórn en við fórum yfir þingveturinn með Magnúsi Geir Eyjólfssyni, þingfréttaritara RÚV.

Í 103 ára gömlu 800 fermetra húsi við Sólvallagötu í Reykjavík er að finna Hússtjórnarskólann í Reykjavík en þar læra nemendur ýmislegt gagnlegt. Fyrir utan það augljósa - að matreiða og sauma, þá er líka kennd ræsting, blettahreinsun og að strauja. Nýlega hafa bæst við námskeið fyrir börn á aldrinum 6-15 ára.

Samfélagið kíkti í heimsókn í skólann sem staðsettur er í einu fallega húsi landsins, að Sólvallagötu 12. Við förum í fylgd Kristínar Láru Torfadóttur kennara við skólann en ræðum einnig við kennarana Katrínu Jóhannesdóttur og Eddu Guðmundsdóttur ásamt nemendum við skólann.

Tónlist frá útsendingarlogg 2025-04-15

Redman, Joshua, Cavassa, Gabrielle - Streets Of Philadelphia.

Diana Ross og Marvin Gaye - Just say, just say

GDRN - Vorið

Útvarpsfréttir.

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Tónskáldið Þráinn Hjálmarsson féll snemma fyrir þverflautu sem barn, en smám saman náði fræðilegur áhugi á tónlist yfirhöndinni. Samspil arkitektúrs og ómrýmis er honum hugleikið, ekki síður en það hvernig megi enduspegla og skoða heiminn með tónlist. Hann er líka höfundur þránófónsins.

Lagalisti:

Influence of buildings on musical tone - Influence of buildings on musical tone

ÚÚ 7 - 6

Volume 1 = Hefti 1 - Kosko

Óútgefið - Perpendicular / Slightly tilted

Influence of buildings on musical tone - Grisaille

Tvær hliðar - Recitar cantato / Speaking in song

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Í þessum þætti eru lesnar þrjár sögur eftir rússneska skáldsnillinginn Anton Chekhov en þær eiga allar sameiginlegt að vera með þeim allra fyrstu sem birtust á íslensku eftir höfundinn, eða á árunum 1929-1939 í Fálkanum, Sögum misserisriti og einu af allra fyrstu tölublöðum Vikunnar.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Undanfarna mánuði hafa hrúgast í innhólfið mitt tilkynningar um þekkta erlenda tónlistarmenn sem ætla sér að leika á tónleikum á Íslandi í sumar. Þessar hljómsveitir eru þó flestar komnar af léttasta skeiði, og markhópurinn kannski líka. Við ætlum að kynna okkur hvaða stóru erlendu listamenn eru að spila á Íslandi í sumar og reikna út meðalaldur markhópsins.

Við ætlum líka að kynna okkur drama í bresku tónlistarlífi, deilur rapparans Little Simz og samstarfsmanns hennar InFlo. Þau hafa unnið saman að einhverri mest spennandi tónlist undanfarinna ára í bretlandi, framsækinni rapptónlist og svo pólitískri nýsálartónlist í verkefninu Sault. En nú virðist vinskapurinn kominn á endastöð. Una Schram segir frá.

Og svo ætlum við að velta fyrir okkur hagstjórnarstefna úr sögubókunum, Merkantílismi, sem sumir segja að sé snúin aftur með Donald Trump.

Fréttir

Fréttir

Brotahópar sem stunda mansal sækja hingað í auknum mæli og börn eru á meðal fórnarlamba.

Fjórir rússneskir blaðamenn voru í dag dæmdir í rúmlega fimm ára fangelsi fyrir samstarf við stjórnarandstæðinginn Alexei Navalny.

Skipulagsstofnun bendir Fjarðarorku á að lítið framboð sé á jöfnunarorku og ætli fyrirtækið að reisa vindorkuver í Fljótsdal þurfi að gera grein fyrir hvaðan jöfnunarorkan eigi að koma.

Akureyringar undirbúa gerð samfélagssáttmála um skjátíma og samfélagsmiðlanotkun barna.

Mikill meirihluti landsmanna er andsnúinn því að hér verði stofnaður her.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Stjórnvöld í Bandaríkjunum krefjast þess að háskólar vestra geri breytingar sem háskólamenn segja ganga út yfir rannsókna- og tjáningarfrelsi.

Valdabarátta tveggja herforingja í Súdan hefur hrakið milljónir sveltandi landsmanna á flótta í eigin landi og lítið hefur verið gert til að binda enda á blóðuga borgarastyrjöld sem hefur staðið þar í tvö ár.

Á Akureyri undirbúa menn gerð samfélagssáttamála um samfélagsmiðlanotkun barna

Í ljósi krakkasögunnar eru þættir sem fjalla um krakka sem hafa skráð nöfn sín á spjöld sögunnar.

Umsjón: Ingibjörg Fríða Helgadóttir.

Þetta eru sögur tveggja stráka sem urðu óvænt andlit alnæmis í fjölmiðlum á níunda og tíunda áratug síðustu aldar. Ryan White í Bandaríkjunum og Nkosi Johnson í Suður-Afríku. Þeir soguðust inn í atburðarás sem þeir höfðu enga stjórn á. Hvorugur þeirra fékk að mæta í skólann með jafnöldrum sínum eftir að það varð opinbert að þeir væru sýktir af HIV-veirunni. En hún smitast ekki milli fólks í hversdagslegum aðstæðum eins og við leik og nám í skóla. Hvers vegna var fólk þá svona hrætt við að umgangast þá?

Umsjón og lestur: Ingibjörg Fríða Helgadóttir

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Bjarki Sveinbjörnsson fer yfir yfir sögu hljómsveitarinnar og rekur meðal annars hvað aðalhljómsveitarstjórar hennar höfðu að leiðarljósi við störf sín.

Í þættinum verður lög áhersla á starf franska hljómsveitarstjórans Jean-Pierre Jacquillat. Leikin verða verk frá tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands. Hljómsveitarverkið Hymne au Saint Sacrement eftir Olivier Mesiaen, hljóðritun frá árinu 1979. Tvær aríur í flutningi Sinfóníuhljómsveitarinnar og Kristins Sigmundssonar frá árinu 1985. - Per me giunto é il di supremo úr óperunni Don Carlos eftir Guiseppe Verdi og aríaln Pietá, rispetto amore úr óperunni Machbeth eftir Guiseppe Verdi. Að lokum forleikurinn að Daumur á Jónsmessunótt eftir Felix Mendelssohn. Í lok þáttar er lesið úr bréfi Jena-Pierre Jacquillat til Sverris Hermannssonar þáverandi Menntamálaráðherra um sýn hans á hljómsveitina að loknu starfsári 1986.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Þingveturinn hefur verið forvitnilegur - ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur tók við völdum rétt fyrir jól og þing var svo sett 4. febrúar síðastliðinn. Þetta hefur því ekki verið langur tími hjá nýrri ríkisstjórn en við fórum yfir þingveturinn með Magnúsi Geir Eyjólfssyni, þingfréttaritara RÚV.

Í 103 ára gömlu 800 fermetra húsi við Sólvallagötu í Reykjavík er að finna Hússtjórnarskólann í Reykjavík en þar læra nemendur ýmislegt gagnlegt. Fyrir utan það augljósa - að matreiða og sauma, þá er líka kennd ræsting, blettahreinsun og að strauja. Nýlega hafa bæst við námskeið fyrir börn á aldrinum 6-15 ára.

Samfélagið kíkti í heimsókn í skólann sem staðsettur er í einu fallega húsi landsins, að Sólvallagötu 12. Við förum í fylgd Kristínar Láru Torfadóttur kennara við skólann en ræðum einnig við kennarana Katrínu Jóhannesdóttur og Eddu Guðmundsdóttur ásamt nemendum við skólann.

Tónlist frá útsendingarlogg 2025-04-15

Redman, Joshua, Cavassa, Gabrielle - Streets Of Philadelphia.

Diana Ross og Marvin Gaye - Just say, just say

GDRN - Vorið

Praxis eftir Fay Weldon.

Dagný Kristjánsdóttir les.

Sjöundi lestur af 26.

Veðurfregnir kl. 22:05.

Árið 1944 var tekinn upp sá siður hjá Ríkisútvarpinu að lesa alla Passíusálma Hallgríms Péturssonar á föstunni. Sigurður Skúlason les.

Nýtt hljóðrit.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Styrktarfélag lamaðra og fatlaðra kallar eftir hugmyndum um nýtt nafn fyrir félagið. Þegar félagasamtökin voru stofnuð, um miðja síðustu öld, geysaði skæð farsótt, lömunarveikin, sem lagðist af þunga á fjölmörg börn og ungt fólk. Tímarnir hafa breyst og margt hefur breyst til hins betra í samfélaginu og enn er ýmsir þröskuldar á vegi fólks með fötlun, áþreifanlegir og óáþreifanlegir. Bergljót Borg, framkvæmdastjóri Styrktarfélags lamaðra og fatlaðra, kom í þáttinn og sagði okkur sögu samtakanna og leitinni að nýja nafninu, sem þau vilji að verði einkennandi fyrir gildi, starfsemi og framtíðarsýn félagsins.

Jazzsöngkonur koma saman síðasta vetrardag og syngja lög þekktra söngkvenna eins og Peggy Lee, Judy Garland, Julie London og fleiri. Rebekka Blöndal, Kristjana Stefáns og Silva Þórðar, þrjár af fimm söngkonum sem koma fram á tónleikunum, komu til okkar í dag og spjölluðu um líf jazzsöngkonunnar og þau verkefni sem þær eru að fást við.

Svo kom Einar Sveinbjörnsson til okkar í veðurspjallið, en í dag ræddi við okkur um borgarskóga og áhrif þeirra á til dæmis veðurfar. Hann talaði um umskiptin í veðrinu framundan og hugtakið páskahret og svo auðvitað að skoðaði hann aðeins páskaveðrið sem lítur bara nokkuð vel út víðast hvar um landið.

Tónlist í þættinum í dag:

Ég hef heyrt / BG og Ingibjörg (Lois Armstrong, texti BG og Ingibjörg)

Fever / Peggy Lee (John Davenport og Eddie Cooley)

Tenderly / Rosemary Clooney (Walter Cross og J.Lawrence)

Sukiyaki / Kyu Sakamoto (Hachidai Nakamura & Rokusuke Ei)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Undanfarna mánuði hafa hrúgast í innhólfið mitt tilkynningar um þekkta erlenda tónlistarmenn sem ætla sér að leika á tónleikum á Íslandi í sumar. Þessar hljómsveitir eru þó flestar komnar af léttasta skeiði, og markhópurinn kannski líka. Við ætlum að kynna okkur hvaða stóru erlendu listamenn eru að spila á Íslandi í sumar og reikna út meðalaldur markhópsins.

Við ætlum líka að kynna okkur drama í bresku tónlistarlífi, deilur rapparans Little Simz og samstarfsmanns hennar InFlo. Þau hafa unnið saman að einhverri mest spennandi tónlist undanfarinna ára í bretlandi, framsækinni rapptónlist og svo pólitískri nýsálartónlist í verkefninu Sault. En nú virðist vinskapurinn kominn á endastöð. Una Schram segir frá.

Og svo ætlum við að velta fyrir okkur hagstjórnarstefna úr sögubókunum, Merkantílismi, sem sumir segja að sé snúin aftur með Donald Trump.