Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Þuríður Björg Wiium Árnadóttir flytur morgunbæn og orð dagsins.

Eyðibýlið er viðtals og tónlistarþáttur þar sem viðmælandi er settur í þá stöðu að verða að dvelja í eina viku í einangrun á eyðibýli. Þar hefur hann allt til alls nema fjölmiðla og fjarskiptatæki. Til að stytta honum stundir fær hann að velja nokkur lög til að hlusta á, eina bók til að lesa og svo eitt þarfaþing sem hann má hafa með sér. Í þættinum gerir viðmælandinn grein fyrir vali sínu og svo því helsta sem hann myndi taka sér fyrir hendur í þessar einnar viku einveru.

Einar Falur Ingólfsson, ljósmyndari. Umsjón: Héðinn Halldórsson.

Útvarpsfréttir.

Söguþræðir í óperum þykja stundum reyfaralegir, en samt eru margar óperur byggðar á raunverulegum atburðum eða á lífi fólks sem var til í raun og veru. Hvað er langt á milli óperunnar og raunveruleikans? Í þáttaröðinni „Óperan í daglega lífinu“ verða skoðaðar nokkrar óperur sem tengjast raunverulegum atburðum eða mönnum. Flutt verða atriði úr óperunum og söguþráður hennar borinn saman við raunveruleikann sem þær byggjast á. Umsjón með þáttunum hefur Una Margrét Jónsdóttir.

Í þessari þáttaröð verða skoðaðar nokkrar óperur sem tengjast raunverulegum atburðum eða mönnum. Flutt verða atriði úr óperunum og söguþráður þeirra borinn saman við raunveruleikann sem þær byggjast á. Óperan „La traviata“ var byggð á skáldsögunni „Kamelíufrúin“ eftir Alexandre Dumas yngri, en skáldsagan var að nokkru leyti byggð á ævi Marie Duplessis, sem hafði verið ástkona Dumas og dó ung úr berklum. Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Tónlist og talmál úr safni útvarpsins. Í þættinum eru notuð brot úr frásögn Benedikts Sigurðssonar á Grímstöðum á Hólsfjöllum, af lestarferð með ferjubát yfir Hólssand á hvítasunnu árið 1930. Magnús Gestsson les.

(Áður á dagskrá 1998)

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Í október 2024 leggja fjórar vinkonur í ferðalag til Egyptalands. Ein þeirra, Heba Shahin, á egypskan föður og íslenska móður. Árið 2001 átti sér stað atvik sem átti eftir að hafa djúpstæð áhrif á Hebu og hennar líf. En komið var að tímamótum, nú var hún staðráðin í að fara aftur til Egyptalands og koma á nýrri tengingu við hitt heimaland sitt.

Af hverju hefur Heba ekki heimsótt Egyptaland í 23 ár? Hvað gerðist og hvernig tekur föðurfjölskyldan á móti henni? Hvernig gerir hún upp fortíðina og tekst á við framtíðina?

Umsjón og dagskrárgerð: Marta Goðadóttir

Framleiðsla og samsetning: Þorgerður E. Sigurðardóttir

Hvernig kemur það til að fjórar vinkonur fara saman til Egyptalands og hvers vegna hefur ein þeirra, ekki komið til, hins heimalands síns, Egyptalands í 23 ár?

Viðmælendur: Heba Antar Shahin, Dagbjört Ylfa Geirsdóttir og Guðrún Harðardóttir.

Tónlist: Pascal Pinon, Umm Kulthum og Dustin O´Halloran

Guðsþjónusta.

Sumarmessa

Séra Matthildur Bjarnadóttir þjónar fyrir altari og predikar.

Organisti er Jóhann Baldvinsson sem jafnframt stjórnar Kór Vídalínskirkju.

Guðrún Þórarinsdóttir leikur á víólu.

TÓNLIST:

Forspil: Largo úr Sónötu nr. 6 í G-dúr eftir B. Marcello (1686-1739).

Fyrir predikun:

229 Opnið kirkjur allar. T: Gylfi Gröndal – L: Trond H. F. Kverno.

265 Þig lofar, faðir, líf og önd. T: Sigurbjörn Einarsson – Lag frá 10. öld.

695 Gæskan er öflugri en illskan. T: Desmond Tutu/Arinbjörn Vilhjálmsson – L: John L. Bell.

Sælir eru þeir sem heyra Guðs orð. T: Úr Lúkasarguðspjalli – L: Björgvin Guðmundsson.

Eftir predikun:

467a Smávinir fagrir. T: Jónas Hallgrímsson – L. Atli Heimir Sveinsson..

Vér lyftum hug í hæðir. T: Böðvar Guðmundsson – L: J.S. Bach.

Eftirspil: Sálmur nr. 770: Ó, blessuð vertu sumarsól. T: Páll Ólafsson – L: Ingi T. Lárusson.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Yfir fimmtíu hafa fundist látin eftir mikil skyndiflóð í Texas í Bandaríkjunum. Enn er leitað að hátt í þrjátíu stúlkum sem voru í sumarbúðum á flóðasvæðinu.

Dómsmálaráðherra og Kirkjugarðar Reykjavíkur hafa undirritað viljayfirlýsingu um fjárframlag til uppbyggingar nýrrar líkbrennslu í Gufuneskirkjugarði. Nágrannar Fossvogskirkjugarðs hafa kvartað sáran undan mengun frá líkbrennslunni þar.

Íbúar við framkvæmdasvæði Hvammsvirkjunar á Suðurlandi kvarta undan hávaða og sprengingum. Hús hristast og hestar fælast þegar höggbylgjur ganga yfir bæi og tún.

Sólarorka á að sjá Flatey á Breiðafirði fyrir rafmagni yfir sumarið þegar mest er af fólki í eynni. Orkubú Vestfjarða hyggst reisa þar nýja orkustöð sem tvinnar saman olíubrennslu og sólarorku.

Þriggja er enn leitað í tengslum við stunguárás í miðbæ Reykjavíkur í gær. Sá sem varð fyrir árásinni er á batavegi.

Ísland mætir heimakonum í Sviss í kvöld í öðrum leik sínum á Evrópumótinu í fótbolta. Uppselt er á 30 þúsund manna völlinn í Bern. Enn sem komið er er búist við þátttöku fyrirliðans Glódísar Perlu Viggósdóttur.

Í Krakkaheimskviðum fjöllum við um fréttir af því sem gerist ekki á Íslandi, en tengist því samt stundum. Karitas kafar í heimsmálin ásamt góðum gestum og fjallar á einfaldan, skýran og skemmtilegan hátt um allt milli himins og jarðar.

Umsjón: Karitas M. Bjarkadóttir

Hver eru umhverfisáhrif gervigreindar og hvers vegna breyta sum lönd um nafn? Við rifjum upp tvær áhugaverðar fréttir vetrarins í þættinum í dag.

Þátturinn Í boði náttúrunnar hefur nú göngu sína annað sumarið í röð, en í fyrra byrjuðu þau hjónakorn, Guðbjörg Gissurardóttir og Jón Árnason að rækta sitt eigið lífræna grænmeti. Þau höfðu þá enga reynslu, né hugmynd um hvernig þau ættu að koma slíku verki í framkvæmd. En til að afla sér þekkingar fóru þau á stúfana og hittu sérfræðinga og vana leikmenn á því sviði og fengu ráðleggingar og hugmyndir sem skiluðu þeim ágætis uppskeru í lok sumars. Nú þegar þau hafa tekið sín fyrstu skref í matjurtaræktinni halda þau ótrauð áfram, full metnaðar og ætla að afla sér enn frekari reynslu og þekkingar á matjurtaræktinni og frekari sjálfbærni.

Í Boði náttúrunnar fjallar um ferðalag þeirra hjóna og verður hlustendum vonandi hvatning til að rækta sitt eigið grænmeti eða innblástur til enn frekari afreka í garðinum. (Áður á dagskrá 2010)

Í þessum þætti munu Jón og Guðbjörg taka fyrir villijurtir og kanna ýmsar áhugaverðar leiðir til að nýta þær, en sífellt fleiri íslendingar eru farnir að gefa þessum fjölbreyttu, kraftmiklu og næringaríku jurtum þá athygli sem þær eiga skilið. Þáttastjórnendur munu heimsækja foreldra og börn í Waldorfskólanum í Lækjarbotnum sem nýta villijurtir til fjáröflunar fyrir skólann. Þau týna villijurtir og vinna síðan úr þeim áhugaverðar vörur sem eru seldar á jólamarkaði skólans ár hvert. Rætt verður við Gitte Lassen og Ragnheiði Ólafsdóttur en þær eiga bæði börn í skólanum. Eins verður rætt við Önnu Viktorsdóttur nemanda skólans. Síðan fer Guðbjörg í heimsókn upp í sumarbústaðinn hennar Sóleyjar Elíasdóttur, leikkonu og snyrtivöru framleiðanda en villijurtir eru uppistaðan í vörunum hennar: Soley Organics. Þar verður skemmtilegt spjalla um villijuritr tekið í heita pottinum og farið í jurtatýnsluferð.

Úrval úr Tengivagni vikunnar.

Örnólfur Árnason gerði þessa þætti árið 2002

Útvarpsfréttir.

Tónlist úr ýmsum áttum. Nýjar hljóðritanir Rásar 1 í bland við nýjar plötur íslenskrar og erlendrar tónlistar.

Þáttur um íslenskt mál og önnur mál.

Umsjón: Anna Sigríður Þráinsdóttir og Guðrún Línberg Guðjónsdóttir.

Þáttur um íslensku og önnur mál. Umsjón: Guðrún Línberg Guðjónsdóttir og Kristján Friðbjörn Sigurðsson.

Orð af orði, þáttur um íslensku og önnur mál.

Fjallað er um elfdælsku, sem um 2500 manns tala í Dölunum í Svíþjóð, og hið útdauða tungumál norn, sem talað var á Hjaltlandseyjum, Orkneyjum og Katanesi í skosku Hálöndunum. Skoðuð er beyging, merking og þróun orðsins elfur og annarra íslenskra orða.

Umsjón: Bjarni Benedikt Björnsson og Guðrún Línberg Guðjónsdóttir

Fréttir

Veðurfregnir kl. 18:50.

Umsjón: Svanhildur Jakobsdóttir.

Fyrst á dagskrá árið 2022

Þátturinn Í boði náttúrunnar hefur nú göngu sína annað sumarið í röð, en í fyrra byrjuðu þau hjónakorn, Guðbjörg Gissurardóttir og Jón Árnason að rækta sitt eigið lífræna grænmeti. Þau höfðu þá enga reynslu, né hugmynd um hvernig þau ættu að koma slíku verki í framkvæmd. En til að afla sér þekkingar fóru þau á stúfana og hittu sérfræðinga og vana leikmenn á því sviði og fengu ráðleggingar og hugmyndir sem skiluðu þeim ágætis uppskeru í lok sumars. Nú þegar þau hafa tekið sín fyrstu skref í matjurtaræktinni halda þau ótrauð áfram, full metnaðar og ætla að afla sér enn frekari reynslu og þekkingar á matjurtaræktinni og frekari sjálfbærni.

Í Boði náttúrunnar fjallar um ferðalag þeirra hjóna og verður hlustendum vonandi hvatning til að rækta sitt eigið grænmeti eða innblástur til enn frekari afreka í garðinum. (Áður á dagskrá 2010)

Í þessum þætti munu Jón og Guðbjörg taka fyrir villijurtir og kanna ýmsar áhugaverðar leiðir til að nýta þær, en sífellt fleiri íslendingar eru farnir að gefa þessum fjölbreyttu, kraftmiklu og næringaríku jurtum þá athygli sem þær eiga skilið. Þáttastjórnendur munu heimsækja foreldra og börn í Waldorfskólanum í Lækjarbotnum sem nýta villijurtir til fjáröflunar fyrir skólann. Þau týna villijurtir og vinna síðan úr þeim áhugaverðar vörur sem eru seldar á jólamarkaði skólans ár hvert. Rætt verður við Gitte Lassen og Ragnheiði Ólafsdóttur en þær eiga bæði börn í skólanum. Eins verður rætt við Önnu Viktorsdóttur nemanda skólans. Síðan fer Guðbjörg í heimsókn upp í sumarbústaðinn hennar Sóleyjar Elíasdóttur, leikkonu og snyrtivöru framleiðanda en villijurtir eru uppistaðan í vörunum hennar: Soley Organics. Þar verður skemmtilegt spjalla um villijuritr tekið í heita pottinum og farið í jurtatýnsluferð.

Í Kúrs gerast nemendur við Háskóla Íslands dagskrárgerðarmenn; segja sögur, kafa í fræðin og spyrja spurninga. Leiðbeinendur: Þorgerður E. Sigurðardóttir og Anna Marsibil Clausen.

Ritverk höfundarins J.R.R. Tolkien eru ein merkustu ritverk síðustu aldar. Skáldsögur hans, Hringadróttinssaga og Hobbitinn, lögðu grunninn að því sem við í dag köllum fantasíuskáldskap, hvort sem litið er til bókmennta, kvikmynda, eða tölvuleikja. Tolkien hefur því gjarnan verið kallaður faðir fantasíunnar. Það sem er hins vegar merkilegt fyrir okkur Íslendinga að hugsa til þess að þessi heimsþekkti rithöfundur hafi getað lesið og talað íslensku. Tolkien var nefnilega mikill fræðimaður, og lagði mikla áherslu á menningararf okkar Íslendinga í störfum sínum. Í þessum þætti verður litið á undraheim Tolkien, og þau áhrif sem Ísland hafði á sköpun hans.

Viðmælandi: Ármann Jakobsson

Umsjón: Stefán Eðvarð Eyjólfsson

Veðurfregnir kl. 22:05.

Sígild og samtímatónlist frá ýmsum tímum. Íslenskt og erlent í bland.

Tónlistin í þættinum:

London Symphony Orchestra leikur Flying theme eftir John Williams úr kvikmyndinni E.T. the Extra-Terrestrial undir stjórn tónskáldsins.

Bamberger Symphoniker undir stjórn Jakobs Hrůša leika „Blumine“, sinfónískan þátt eftir Gustav Mahler.

Tríó Reykjavíkur (Guðný Guðmundsdóttir á fiðlu, Gunnar Kvaran á selló og Peter Máté á píanó), leika fyrsta þátt, Lento maestoso — Allegro quasi doppio movimento úr Píanótríói nr. 4 op. 90, „Dumky“ eftir Antonín Dvořák.

Magdalena Kožená syngur þrjú lög úr lagaflokknum Þjóðlög frá Mæri eftir Leoš Janáček, Malcolm Martineau leikur með á píanó. Lögin eru Lavecka, litli bekkurinn, Jabúcko, litla epplið, og Muzikanti, tónlistarmennirnir.

Skólakór Kársness syngur undir stjórn Þórunnar Björnsdóttur Íslenska söngdansa í raddsetningu Jóns Ásgeirssonar. Jónas Ingimundarson leikur með á píanó. Söngdansarnir eru sex: Þjóðlögin Hér er kominn Hoffinn og Einum unni ég manninum, Ég sá hjörtinn renna eftir Jón Ásgeirsson, þjóðlagið Kristín talar við móður sín, og lögin Ungar vilja eikur spjalda og Margt er sér til gamans gert eftir Jón Ásgeirsson.

Hallfríður Ólafsdóttir flautuleikari leikur ásamt Sinfóníuhljómsveit Íslands Kólumbínu, divertimento fyrir flautu og strengjasveit eftir Þorkel Sigurbjörnsson. Petri Sakari stjórnar.

Sean Shibe leikur Prelúdíu úr La catedral eftir Agustín Barrios Mangore.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Hendrik Ottósson var blaðamaður og fréttamaður við útvarpið, hann skrifaði frægar barnabækur um líf barna og unglinga í Reykjavík um og laust upp úr aldamótunum 1900 og hann var líka skeleggur pólitískur baráttumaður á vinstri vængnum. Hann skrifaði bráðskemmtilegar æviminningar sem hann nefndi frá Hlíðarhúsum og hér segir af bernskunni í Reykjavík.