Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Alfreð Örn Finnsson flytur morgunbæn og orð dagsins.

Útvarpsfréttir.

Hvort sem þú ætlar að fara á fætur eða sofa áfram setur Pétur Grétarsson á fóninn tónlist úr ýmsum áttum.

Lagalisti:

Charles, Ray - Blues before sunrise.

Svavar Knútur Kristinsson, Kristjana Stefánsdóttir - Hverjum hefði getað dottið í hug.

Springfield, Dusty - You don't have to say you love me.

Ejigayehu "Gigi" Shibabaw, Abyssinia Infinite - Aba alem lemenea.

Armstrong, Louis and his Orchestra - Swing that music.

Royal Stockholm Philharmonic Orchestra, Fleming, Renée - Jóga.

Østerlide - Gjeterjenta.

Ari Bragi Kárason - A House is not a Home.

Brunaliðið - Ég er á leiðinni.

Gerry and The Pacemakers - Ferry cross the Mersey.

Útvarpsfréttir.

Fréttaþáttur á samtengdum rásum þar sem teknar eru fyrir helstu fréttir dagsins.

Umsjón: Helgi Seljan og Vera Illugadóttir.

Í fyrri hluta þáttarins fjallaði Guðrún Hulda Pálsdóttir, pistlahöfundur Morgungluggans, um muninn á áli og káli, tómata og gígavattsstundir.

Gestur í seinni hluta þáttarins var Guðmundur Kristjánsson útgerðarmaður í Brimi. Það vakti athygli á dögunum þegar hann sagði skyndilega af sér stjórnarformennsku í samtökum fyrirtækja í sjávarútvegi vegna ágreinings við framkvæmdastjóra og aðra stjórnarmenn, á sama tíma og Samtökin stóðu í ströngu við að verjast veiðigjaldsfrumvarpi ríkisstjórnarinnar.

Tónlist:

Söngur dýranna í Straumsvík - Spilverk þjóðanna

Innundir skinni - Ólöf Arnalds

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Ferðalög og útivist, fróðleikur og skemmtun, fólk og náttúra, fjöll og firnindi og sitthvað fleira. Sól og tónlist í Sumarmálum í allt sumar.

Með aldrinum lenda flestir karlmenn í því að hárið þynnist, mishratt, mjög snemma hjá sumum, seinna hjá öðrum og sumir halda hárinu nánast óbreyttu. Sumir eru ekki ánægðir með að missa hárið og það er auðvitað risastór iðnaður að selja ýmis konar vörur sem eiga annað hvort að fela hárþynninguna, koma í veg fyrir hana eða jafnvel snúa þróuninni við. Svo er það hárígræðslan. Sífellt fleiri velja að fara í slíkar aðgerðir, en hvers slags aðgerðir eru þetta og hvernig virka þær? Einar Bárðarson og Baldur Rafn Gylfason fóru í maí til Istanbúl í Tyrklandi í hárígræðslu og þeir komu einmitt í þáttinn í dag og sögðu okkur frá þeirri reynslu, hvernig þetta gekk fyrir sig og ferlið hingað til.

Einn af sumarfuglum okkar í Sumarmálum þetta sumarið, er Hinrik Wöhler en hann hefur verið að gera ýmsa þætti hér á Rás 1 undanfarin misseri. Hann mun senda okkur alla fimmtudaga í sumar það sem við köllum Bæjarperlur, þar sem hann heimsækir hina ýmsu bæjarfélög á landinu. Við fengum fyrstu Bæjarperluna í dag, og í Hinrik byrjar á Mosfellsbænum þar talaði hann við Regínu Ásvaldsdóttur bæjarstjóra og Guðný Dóru Gestsdóttur safnstjóra að Gljúfrasteini.

Svo var fugl dagsins auðvitað á sínum stað.

Tónlist í þættinum í dag:

Það jafnast ekkert á við jazz / Stefanía Svavarsdóttir (Jakob Frímann og Valgeir Guðjóns)

Stutt skref / Moses Hightower (Andri Ólafsson, Steingrímur Karl Teague, Magnús Trygvason Eliassen og Daníel Friðrik Böðvarsson)

Yesterday when I was young / Dusty Springfield (Aznavour & Kretzmer)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Forstjóri Landspítala telur að krísuviðbrögð hafi ráðið of miklu í heilbrigðiskerfinu. Spítalinn hefur verið á hæsta viðbúnaðarstigi svo mánuðum skiptir vegna manneklu og álags.

Allt er í hnút á Alþingi. Þingmenn allra flokka saka hverjir aðra um að slá ítrekað á útrétta sáttahönd, þegar rætt er um hvernig megi ljúka þingstörfum.

Starfsmenn hjá bandarísku fyrirtæki á Gaza segja að svo virðist sem gera megi hvað sem er við hungraða Palestínumenn.

Öryggisverðir í matarúthlutun skjóti á fólk sem bíður í röð

Fótboltaheimurinn syrgir portúgalska landsliðmanninn Diogo Jota, sem lék með Liverpool. Hann lést í bílslysi á Spáni í nótt.

Kennarasamband Íslands segir alvarlegt að falsað boðsbréf hafi verið sent á kennara í Hofstaðaskóla þegar þeir fóru í fræðsluferð til Frakklands. Ekki er ljóst hvort farið verði fram á endurgreiðslu ferðastyrks.

Nota á gervigreind til efla þjónustu hins opinbera og heilbrigðiskerfisins. Stjórnvöld hafa gefið út fyrstu aðgerðaáætlun sína um gervigreind.

Dragspilið dunar á Reyðarfirði um helgina. Þar hefst Landsmót íslenskra harmonikkufélaga í dag.

Lögreglan hefur miklar áhyggjur af hraðakstri á höfuðborgarsvæðinu. Nokkrir hafa verið sviptir ökuréttindum nærri framkvæmdum á Kringlumýrabraut undanfarna daga.

Þættir þar sem sagt er frá ýmsum stöðum um allt land. Stöðum sem eiga sér sérstakt pláss í hjörtum viðmælenda.

Umsjón: Gígja Hólmgeirsdóttir.

Bergur Þór Ingólfsson, leikhússtjóri hjá Leikfélagi Akureyrar, rifjar upp minningar sínar af Grindavíkurhrauni og hugleiðir allar þær breytingar sem hafa orðið á náttúrunni á æskuslóðum hans í Grindavík.

Umsjónarfólk segir frá tímabili í ævi sinni og leikur tónlist sem endurspeglar tímann eða atburði sem sagt er frá.

Umsjón með Hljóðrás ævi minnar hefur Hilmar Oddsson. Hann er kvikmyndaleikstjóri og handritshöfundur, en einnig lagasmiður og meðlimur hljómsveitarinnar Melchior.

Útvarpsfréttir.

Söguþræðir í óperum þykja stundum reyfaralegir, en samt eru margar óperur byggðar á raunverulegum atburðum eða á lífi fólks sem var til í raun og veru. Hvað er langt á milli óperunnar og raunveruleikans? Í þáttaröðinni „Óperan í daglega lífinu“ verða skoðaðar nokkrar óperur sem tengjast raunverulegum atburðum eða mönnum. Flutt verða atriði úr óperunum og söguþráður hennar borinn saman við raunveruleikann sem þær byggjast á. Umsjón með þáttunum hefur Una Margrét Jónsdóttir.

Í þessari þáttaröð verða skoðaðar nokkrar óperur sem tengjast raunverulegum atburðum eða mönnum. Flutt verða atriði úr óperunum og söguþráður þeirra borinn saman við raunveruleikann sem þær byggjast á. Óperan „La traviata“ var byggð á skáldsögunni „Kamelíufrúin“ eftir Alexandre Dumas yngri, en skáldsagan var að nokkru leyti byggð á ævi Marie Duplessis, sem hafði verið ástkona Dumas og dó ung úr berklum. Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Eyðibýlið er viðtals og tónlistarþáttur þar sem viðmælandi er settur í þá stöðu að verða að dvelja í eina viku í einangrun á eyðibýli. Þar hefur hann allt til alls nema fjölmiðla og fjarskiptatæki. Til að stytta honum stundir fær hann að velja nokkur lög til að hlusta á, eina bók til að lesa og svo eitt þarfaþing sem hann má hafa með sér. Í þættinum gerir viðmælandinn grein fyrir vali sínu og svo því helsta sem hann myndi taka sér fyrir hendur í þessar einnar viku einveru.

Einar Falur Ingólfsson, ljósmyndari. Umsjón: Héðinn Halldórsson.

Útvarpsfréttir.

Í Tengivagninum er fjallað um það helsta sem er að gerast í menningu í sumar.

Rachel Britton fluttist til Íslands frá New York fyrir fimm árum síðan og þýðir nú íslensk ljóð yfir á Ensku. Hún segir okkur frá starfi sínu sem þýðandi og áhuga hennar á íslenskri list.

Akademíska hrollvekjan Marginalía kom út á dögunum og ritlistarnemendur við Háskóla Íslands komu í Tengivagninn og sögðu okkur frá útgáfunni.

Melkorka Ólafsdóttir er stödd á Siglufirði og gefur hlustendum smjörþef af stemmningunni á Þjóðlagahátíð sem er haldin þar í 25. sinn.

Tónlist spiluð í þætti:

Djákninn á Myrká - Rósa Ingólfsdóttir

primabalerina - Coals

Umlíðun - hist og

lúpínu bossa nova - lúpína

Lost Song - Sykur

Útvarpsfréttir.

Fréttir

Fréttir

Forsætisráðherra segir ekki langt í land við að ná samningum um þinglok þótt ríkisstjórnin leggi áherslu á veiðigjaldið. Formaður Sjálfstæðisflokksins segir minnihlutann ekki geta samþykkt það í núverandi mynd og næstu sólarhringar skeri úr um málalok.

Framkvæmdir við Nýja Landspítalann gengu ekki jafn hratt og vonast var til. Þetta segir framkvæmdastjóri spítalans. Tafir megi rekja til flækjustigs byggingarinnar og umfangs verkefnisins.

Hátt hlutfall innflytjenda í íslenskum skólum hefur ekki neikvæð áhrif á árangur innfæddra, samkvæmt nýlegri skýrslu OECD. Þar kemur einnig fram að frammistaða 15 ára hafi versnað, sérstaklega í lesskilningi, og Ísland sé nú verulega undir meðaltali OECD.

Félag íslenskra atvinnuflugmanna sakar stjórnvöld um að sýna flugmönnum Landhelgisgæslunnar virðingarleysi. Fimm ár eru síðan

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Ríkisendurskoðun birti í gær skýrslu um stöðu Landspítalans þar sem dreginn er upp kunnugleg en um leið alvarleg mynd af stöðunni á stærstu heilbrigðisstofnun landsins; Landspítalanum. Í skýrslunni eru heilbrigðisyfirvöld sökuð um úrræðaleysi þegar kemur að mönnunarvanda spítalans sem er áfram í þeim vanda að of margir sjúklingar hans væru betur settir á hjúkrunarheimili - í þeim efnum er skuldinni skellt á stjórnvöld þar sem áform þeirra um uppbyggingu hjúkrunarrýma hafa engan vegin gengið eftir.

Flutt er brot úr Morgunglugga dagsins.

Umsjón: Helgi Seljan og Vera Illugadóttir.

Í þessum þáttum köfum við djúpt ofan í þjóðsögukistu heimsins. Sögurnar eru allskonar, sumar fyndnar, aðrar fróðlegar, sumar alveg út í hött og enn aðrar kannski svolítið hræðilegar eða draugalegar. Í hverjum þætti heyrum við tvær eða þrjár þjóðsögur frá ýmsum heimshornum.

Umsjón: Ingibjörg Fríða Helgadóttir.

Þjóðsaga þáttarins:

Gilitrutt (Ísland)

Leikraddir:

Agnes Wild

Karl Pálsson

Sigurður Ingi Einarsson

Sigríður Halldórsdóttir

Tónlist

Gilitrutt - Siggi&Ingibjörg

Handrit, lestur, klipping og hljóðskreyting: Ingibjörg Fríða Helgadóttir

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Hljóðritun frá tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands í Eldborg 30.maí sl

Hljóðritun frá tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands í Eldborg 30.maí 2025

Efnisskrá

Benjamin Britten Four Sea Interludes, úr Peter Grimes

Benjamin Britten Fiðlukonsert

Kaija Saariaho Lumière et Pesanteur

Jean Sibelius Sinfónía nr. 3

Hljómsveitarstjóri

Tabita Berglund

Einleikari

Ava Bahari

Hin sænska Ava Bahari leikur hér Fiðlukonsert Benjamins Britten sem er sívinsælt meistaraverk, uppfullt af tilfinningaþrunginni dramatík og leikandi lagrænu. Bahari er einn fremsti, ungi fiðluleikari Norðurlanda nú um stundir. Hún þreytti frumraun sína með Sinfóníuhljómsveit Gautaborgar aðeins 8 ára gömul en þar er hún einmitt staðarlistamaður á yfirstandandi starfsári. Hún hefur unnið til fjölda verðlauna fyrir fiðluleik sinn og kemur á næstunni fram sem einleikari með hljómsveitum á borð við Fílharmóníusveitir Lundúna og Helsinki, Sinfóníuhljómsveitina í Tokyo og BBC-þjóðarhljómsveitina í Wales en Bahari útskrifast í vor frá Hanns Eisler tónlistarháskólanum í Berlín.

Tónleikarnir hefjast á öðru verki eftir Britten, Four Sea Interludes, eða Fjórum sjávarmyndum, sem upphaflega voru leiknar milli atriða í óperu Brittens, Peter Grimes, frá 1945. Myndirnar leiða áheyrendur um staði og tíma í framvindu óperunnar, Jafnframt því að endurspegla tilfinningalega óreiðu söguhetjunnar.

Lumière et Pesanteur eftir Kaiju Saariaho er djúphugult og leiðslukennt verk sem býr yfir sterkri trúarlegri tengingu. Saariaho var eitt þekktasta samtímatónskáld Finna en hún lést árið 2023. Lokaverkið á efnisskránni er hins vegar hin stórglæsilega þriðja sinfónía Sibeliusar, sem segja má að umfaðmi áheyrendur með sinni þokkafullu og tæru nálgun á hið sinfóníska form. Það er Tabita Berglund sem heldur um tónsprotann á þessum tónleikum, en Berglund er ein af fremstu hljómsveitarstjórum Evrópu af yngri kynslóðinni.

Umsjónarfólk segir frá tímabili í ævi sinni og leikur tónlist sem endurspeglar tímann eða atburði sem sagt er frá.

Umsjón með Hljóðrás ævi minnar hefur Hilmar Oddsson. Hann er kvikmyndaleikstjóri og handritshöfundur, en einnig lagasmiður og meðlimur hljómsveitarinnar Melchior.

Skáldsaga Thors Vilhjálmssonar - Óp bjöllunnar - kom út árið 1970.

Höfundur las söguna fyrir útvarpið árið 1981

Veðurfregnir kl. 22:05.

Ferðalög og útivist, fróðleikur og skemmtun, fólk og náttúra, fjöll og firnindi og sitthvað fleira. Sól og tónlist í Sumarmálum í allt sumar.

Með aldrinum lenda flestir karlmenn í því að hárið þynnist, mishratt, mjög snemma hjá sumum, seinna hjá öðrum og sumir halda hárinu nánast óbreyttu. Sumir eru ekki ánægðir með að missa hárið og það er auðvitað risastór iðnaður að selja ýmis konar vörur sem eiga annað hvort að fela hárþynninguna, koma í veg fyrir hana eða jafnvel snúa þróuninni við. Svo er það hárígræðslan. Sífellt fleiri velja að fara í slíkar aðgerðir, en hvers slags aðgerðir eru þetta og hvernig virka þær? Einar Bárðarson og Baldur Rafn Gylfason fóru í maí til Istanbúl í Tyrklandi í hárígræðslu og þeir komu einmitt í þáttinn í dag og sögðu okkur frá þeirri reynslu, hvernig þetta gekk fyrir sig og ferlið hingað til.

Einn af sumarfuglum okkar í Sumarmálum þetta sumarið, er Hinrik Wöhler en hann hefur verið að gera ýmsa þætti hér á Rás 1 undanfarin misseri. Hann mun senda okkur alla fimmtudaga í sumar það sem við köllum Bæjarperlur, þar sem hann heimsækir hina ýmsu bæjarfélög á landinu. Við fengum fyrstu Bæjarperluna í dag, og í Hinrik byrjar á Mosfellsbænum þar talaði hann við Regínu Ásvaldsdóttur bæjarstjóra og Guðný Dóru Gestsdóttur safnstjóra að Gljúfrasteini.

Svo var fugl dagsins auðvitað á sínum stað.

Tónlist í þættinum í dag:

Það jafnast ekkert á við jazz / Stefanía Svavarsdóttir (Jakob Frímann og Valgeir Guðjóns)

Stutt skref / Moses Hightower (Andri Ólafsson, Steingrímur Karl Teague, Magnús Trygvason Eliassen og Daníel Friðrik Böðvarsson)

Yesterday when I was young / Dusty Springfield (Aznavour & Kretzmer)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Tónlistarþættir frá 2009 í umsjón Ólafar Sigursveinsdóttur.