Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Sunna Dóra Möller flytur morgunbæn og orð dagsins

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Bogi Ágústsson settist við Heimsgluggann, og aðalmálið á dagskrá var Tansanía. Jón Geir Pétursson, prófessor við Háskóla Íslands, þekkir vel til þar og þeir ræddu um fortíðina og ólguna sem nú ríkir.

Berglind Kristinsdóttir, framkvæmdastjóri Sambands sveitarfélaga á Suðurnesjum, var á línunni en Suðurnesjamenn sáu ástæðu til þess nýverið að minna ríkisvaldið á að svæðið er landsbyggð þrátt fyrir nálægð við höfuðborgarsvæðið.

Unnur Ösp Stefánsdóttir, leikkona og leikstjóri, var síðasti gestur þáttarins en hún undirbýr nú nýtt leikverk byggt á bók Halldórs Laxness, Sölku Völku.

Tónlist:

Blossom Dearie ofl - Someone to watch over me.

Sinfóníuhljómsveit Íslands, Mugison - Til lífsins í ást.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Ríkislögreglustjóri segir að viðskiptin við Intru ráðgjöf hafi verið mistök og þau rýrt traust til embættisins. Ljóst sé að læra þurfi af því sem þarna gerðist.

Verðbólga og vextir lækka á næstu misserum, sagði forsætisráðherra á Alþingi í morgun. Ríkisstjórnin væri að endurheimta jafnvægi í íslensku efnahagslífi. Hún hafi plan en panikkeri ekki. Formaður Sjálfstæðisflokksins segir óveðurský vofa yfir íslensku efnahagslífi.

Þjóðarleiðtogar hittast í dag til að leggja línurnar fyrir loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna sem hefst í Brasilíu á mánudaginn. Engin þeirra þriggja þjóða sem menga mest sendir leiðtoga á staðinn og leiðtogarnir eru helmingi færri en á síðustu ráðstefnu.

Við aðalmeðferð í málum Vélfags og kaupsýslumannsins Ivans Nicolais Kaufmanns gegn ríkinu í morgun var þess krafist að viðskiptaþvingunum yrði aflétt og Kaufman leyft að setjast í stjórn fyrirtækisins.

Sýn ætlar að stefna Fjarskiptastofu vegna ákvörðunar um að Síminn fái að dreifa enska boltanum. Fjarskiptastofa segir að leiðin sem Sýn vill fara geti þvingað fólk í viðskipti við fyrirtækið.

Áhugi Íslendinga á hlutabréfafjárfestingum virðist aukast samkvæmt nýrri könnun Gallups. 28% Íslendinga eiga innlend hlutabréf. Karlar eiga frekar hlutabréf eða önnur verðbréf en konur.

Prófessor við Háskóla Íslands segir fullyrðingar dómsmálaráðherra - um að vísbendingar séu um að erlendir nemendur misnoti námsmannaleyfi - furðulegar. Hvorki hann né háskólinn kannist við það.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Börn sem tekin eru af foreldrum sínum og sett í fóstur virðast eiga margt sameiginlegt þegar þau fullorðnast. Nýleg íslensk rannsókn á afdrifum fósturbarna gefur til kynna að ískyggilega mörg glími við andlega vanlíðan. Yfirgnæfandi meirihluti uppkominna fósturbarna höfðu til dæmis íhugað eða reynt sjálfsvíg.

Rætt er við Freydísi Jónu Freysteinsdóttur félagsfræðing, uppkomið fósturbarn og fósturforeldrið Önnu Margréti Hrólfsdóttur. Umsjón: Þóra Tómasdóttir

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Nýlega voru birt fyrstu áfangagögn verkefnisins, Landsskýrsla INTERACT. Hún veitir innsýn í það hvernig sex Evrópuríki, Þýskaland, Grikkland, Ítalía, Portúgal og Rúmenía, auk Íslands, nálgast málefni heimilislausra kvenna. Niðurstöðurnar sýna að víða skortir á samþættingu jafnréttis- og kynjasjónarmiða, þjónusta við heimilislausar konur er að stórum hluta brotakennd og ósamþætt og tekur of lítið mið af áhrifum áfalla á líf kvenna. Íslensku samstarfaðilarnir RIKK, rannsóknarstofnun í jafnréttisfræðum við Háskóla Íslands og Rótin félagasamtök bera ábyrgð á því að niðurstöðurnar nýtist til að innleiða nýja nálgun. Þær Kristín Hjálmarsdóttir frá RIKK og Kristín Pálsdóttir frá Rótinni kíkja til okkar.

Stefán Gíslason, umhverfisfræðingur, flytur okkur hugvekju um kauphegðun, nú þegar margir afsláttardagar eru framundan. Hann veltir því upp hvað séu góð kaup og gefur góð ráð.

Í lok þáttar kemur Eyrún Magnúsdóttir, gervigreindarsérfræðingur, svo til okkar og segir okkur allt um hvernig gervigreind færir sig sífellt meira yfir í hlutverk blaða- og fréttamanna. En ný rannsókn Breska ríkisútvarpsins, BBC, bendir til þess að gervigreindinni sé ekki treystandi til að segja okkur fréttir.

Umsjón: Ástrós Signýjardóttir og Pétur Magnússon.

Tónlist þáttar:

BON IVER - There's is a rhythmn

ELLEN KRISTJÁNSDÓTTIR - Lilju rós

THE NEW EVES - Red brick

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Eyðibýlið er viðtals og tónlistarþáttur þar sem viðmælandi er settur í þá stöðu að verða að dvelja í eina viku í einangrun á eyðibýli. Þar hefur hann allt til alls nema fjölmiðla og fjarskiptatæki. Til að stytta honum stundir fær hann að velja nokkur lög til að hlusta á, eina bók til að lesa og svo eitt þarfaþing sem hann má hafa með sér. Í þættinum gerir viðmælandinn grein fyrir vali sínu og svo því helsta sem hann myndi taka sér fyrir hendur í þessar einnar viku einveru.

Viðmælandi Margrétar Sigurðardóttur er Lilja Árnadóttir fagstjóri munasafns Þjóðminjasafns Íslands.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Á laugardag frumsýnir Íslenski dansflokkurinn glænýtt verk, Flóðreka, á Nýja sviði Borgarleikhússins. Flóðreka sprettur upp úr samstarfi danshöfundarins Aðalheiðar Halldórsdóttur, Jónsa úr Sigur Rós og ÍD, en verkið er innblásið af rómaðri sýningu Jónsa, Flóði, sem sýnd var í Listasafni Reykjavíkur á síðasta ári. Við stígum inn í heim náttúruaflanna með danshöfundinum, Aðalheiði Halldórsdóttur, í þætti dagsins. Myndlistarpistill Rögnu Sigurðardóttur tengist líka náttúruöflunum, en að þessu sinni fjallar hún um tvær sýningar á Sequences, samsýningu í Norræna húsinu og sýningu Írisar Maríu Leifsdóttur í Listasal Mosfellsbæjar, Veðruð verk, Við kynnum okkur líka nýtt útilistaverk við Gömlu höfnina í Reykjavík, sem valið var úr fjölda innsendra tillaga í samkeppni á vegum Faxaflóahafna. Verkið heitir Tíðir og er eftir myndlistarmanninn Huldu Rós Guðnadóttur, fornleifafræðinginn Gísla Pálsson og arkitektinn Hildigunni Sverrisdóttur.

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Hver er munurinn á því að gera rapp og danstónlist? Þórir Már (mistersir), Arnar Ingi (Young Nazareth) og Tatjana Dís (ex.girls) eru hljómsveitin Digital Ísland. Þau troða upp á Lemmy á laugardaginn á Iceland Airwaves sem hefst í dag.

Kolbeinn Rastrick fór á Víkina í bíó, en það er nýr íslenskur spennutryllir í leikstjórn Braga Þórs Hinrikssonar. Og Brynja Hjálmsdóttir fer í saumana á þáttunum Felix og Klara sem eru sýndir í Ríkissjónvarpinu.

Fréttir

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Þegar Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir, dómsmálaráðherra, fékk fyrst veður af 160 milljóna viðskiptum ríkislögreglustjóra við ráðgjafafyrirtækið Intru ráðgjöf, á mánudagskvöld í síðustu viku, beið hún ekki boðanna. Sigríður Björk Guðjónsdóttir, var kölluð á teppið og langlundargeð ráðherrans var ekki mikið. Eftir fund í ráðuneytinu voru Sigríði gefnir fimm dagar til að svara ítarlegri upplýsingabeiðni um þessi viðskipti. Í millitíðinni fundaði ráðherra aftur með ríkislögreglustjóra til að ræða alvarlega stöðu hennar sem forstöðumanns.

Leiðtogar og sérfræðingar alls staðar að úr heiminum safnast nú saman í brasilísku borginni Belém, þar sem þrítugasta loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna hófst í dag með leiðtogafundi. Talað hefur verið um að þetta eigi ekki að vera ráðstefna umræðna og samningaþófs, heldur ákvarðana og aðgerða, því engan tíma sé að missa. Antonio Guterres, aðalframkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna, segir enn mögulegt að ná markmiðum Parísarsamkomulagsins um að halda hlýnun Jarðar innan 1,5 gráða umfram meðalhita fyrir iðnbyltingu.

Vegurinn yfir Öxi á sunnanverðum Austfjörðum liggur úr Berufjarðarbotni upp á Fljótsdalshérað. Mikilvæg samgönguæð að mati heimamanna fyrir austan, þrátt fyrir að þarna sé hlykkjóttur og ósléttur malarvegur. Þetta er innan við 20 kílómetra leið en nýr Axarvegur myndi stytta hringveginn um tæpa 70 kílómetra miðað við núverandi leið um Austfirði. Öxi er ekki síst mikilvæg leið fyrir íbúa á Djúpavogi eftir myndun sveitarfélagsins Múlaþings og þá sameiningu sem henni fylgdi.

Í þessum þáttum köfum við djúpt ofan í þjóðsögukistu heimsins. Sögurnar eru allskonar, sumar fyndnar, aðrar fróðlegar, sumar alveg út í hött og enn aðrar kannski svolítið hræðilegar eða draugalegar. Í hverjum þætti heyrum við tvær eða þrjár þjóðsögur frá ýmsum heimshornum.

Umsjón: Ingibjörg Fríða Helgadóttir.

Þjóðsögur þáttarins:

Sagan af Kolrössu krókríðandi (Ísland)

Drekarnir fjórir (Kína)

Leikraddir:

Arna Rún Gústafsdóttir

Eva Rún Þorgeirsdóttir

Hekla Egilsdóttir

Jóhannes Ólafsson

Karl Pálsson

Mikael Emil Kaaber

Ragnar Eyþórsson

Sigyn Blöndal

Sturla Holm SKúlason

Sérfræðingur í þjóðsögum: Terry Gunnell, prófessor í þjóðfræði við Háskóla Íslands

Lestur og umsjón: Ingibjörg Fríða Helgadóttir

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Hljóðritun frá sýningu Rómar-óperunnar 21. júní sl.

Í aðalhlutverkum:

Carmen: Gaëlle Arquez.

Don José: Joshua Guerrero.

Escamillo: Erwin Schrott.

Kór og hljómsveit Rómar-óperunnar;

Omer Meir Wellber stjórnar.

Veðurfregnir kl. 22:05.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Við fræddumst í dag um Lego Serious Play, sem er aðferð fyrir stjórnendur og fyrirtæki til að finna lausnir við áskorunum með hjálp Lego kubba. Steinunn Ragnarsdóttir stjórnunarráðgjafi lærði þessa aðferð í Danmörku og hún sagði okkur betur frá henni í þættinum.

Hvatningarverðlaun ADHD samtakanna 2025 hlaut Sara Rós Kristinsdóttir ráðgjafi fyrir ómetanlegt framlag til fræðslu og valdeflingu fólks með ADHD og aðstandendur þeirra. Sara Rós hefur á undanförnum árum verið áberandi í fræðslu ásamt því að vera talskona taugafjölbreytileika. Sjálf greindist hún á fullorðinsárum, sem hefur veitt henni dýpri innsýn og tækifæri til að mæta öðrum af skilningi. Hún nýtir bæði fagþekkingu og eigin reynslu til að brúa bil milli kerfa, fjölskyldna og einstaklinga með valdeflandi nálgun, aðgengi og mannúðlegar lausnir að leiðarljósi. Sara Rós kom í þáttinn í dag.

Svo voru það mannlegu samskiptin með Valdimari Þór Svavarssyni ráðgjafa. Í síðustu viku var hann að segja okkur frá langlífum samböndum, hvað þarf til að samband verði langlíft og í dag hélt hann áfram að fara yfir viðvörunarbjöllur, þ.e. það sem getur ógnað langlífi sambandsins og hvernig er hægt að leysa úr því.

Tónlist í þættinum í dag:

Aftur heim til þín / Eyþór Ingi og Lay Low (Baldur Hjörleifsson og Jónína Guðrún Eysteinsdóttir)

Ennþá man ég hvar / GÓSS (Kai Normann Andersen, texti Bjarni Guðmundsson)

Í rauðum loga / Þorgerður Ása Aðalsteinsdóttir (Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson)

Working in the Coal Mine / Lee Dorsey (Allen Toussaint)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Hver er munurinn á því að gera rapp og danstónlist? Þórir Már (mistersir), Arnar Ingi (Young Nazareth) og Tatjana Dís (ex.girls) eru hljómsveitin Digital Ísland. Þau troða upp á Lemmy á laugardaginn á Iceland Airwaves sem hefst í dag.

Kolbeinn Rastrick fór á Víkina í bíó, en það er nýr íslenskur spennutryllir í leikstjórn Braga Þórs Hinrikssonar. Og Brynja Hjálmsdóttir fer í saumana á þáttunum Felix og Klara sem eru sýndir í Ríkissjónvarpinu.