Benedikt Hermannsson ræðir við góða gesti um tungumál tónfræðinnar og varpar ljósi á byggingareiningar tónlistarinnar.

Benedikt H. Hermannsson ræðir við Sóleyju Stefánsdóttur um tilfinningar í tónlist, óstöðugar tónhæðir, femínisma og leit hennar að einfaldleikanum.

Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Jóna Kristín Þorvaldsdóttir flytur morgunbæn og orð dagsins.

Útvarpsfréttir.

Eyðibýlið er viðtals og tónlistarþáttur þar sem viðmælandi er settur í þá stöðu að verða að dvelja í eina viku í einangrun á eyðibýli. Þar hefur hann allt til alls nema fjölmiðla og fjarskiptatæki. Til að stytta honum stundir fær hann að velja nokkur lög til að hlusta á, eina bók til að lesa og svo eitt þarfaþing sem hann má hafa með sér. Í þættinum gerir viðmælandinn grein fyrir vali sínu og svo því helsta sem hann myndi taka sér fyrir hendur í þessar einnar viku einveru.

Rithöfundurinn Gerður Kristný tekur með sér eftirlætistónlistina, eina góða bók og hlut að eigin vali á eyðibýli. Umsjón: Margrét Sigurðardóttir

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Íslenskur og sænskur kórsöngur af ýmsu tagi er í fyrirrúmi í þættinum. Þar að auki er flutt í tveimur hlutum brot úr erindi sem Stefán Einarsson prófessor flutti í útvarpsþætti árið 1960 og hann nefndi Um uppruna Íslendinga.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

(Áður á dagskrá 1998)

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Nemendur í 10. bekk eru þessar vikurnar að sækja um framhaldsskólavist fyrir næsta vetur og möguleikarnir eru margir á þessum kaflaskilum í skólagöngu þeirra. Um leið er ekki sjálfgefið að fá inngöngu í skólann sem er efstur á óskalistanum – nema að nemandinn sé með annaðhvort A eða B plús í öllu. Og er A í einum skóla það sama og A í öðrum?

Ef nemandi er með fötlun eða erlendan bakgrunn er síðan alls ekki víst að skólinn sem viðkomandi hugnast best geti tekið á móti honum og framhaldsskólarnir eru misvinsælir. Því skipta lokaeinkunnir úr grunnskóla sköpum ef sótt er um vinsælustu framhaldsskólana. Í þáttaröðinni Kaflaskil er rætt við fólk sem þekkir vel til í völundarhúsi menntakerfisins á Íslandi.

Þáttaröðin Kaflaskil er framleidd af Rás 1.

Umsjón og dagskrárgerð: Guðrún Hálfdánardóttir.

Tæknimaður: Lydía Grétarsdóttir.

Við komumst ekki í gegnum lífið án stuðnings. Sumir þurfa meiri stuðning en aðrir. Íslenska skólakerfið á að vera án aðgreiningar, en er það svo? Ungmenni með fatlanir þurfa að sækja um framhaldsskóla í febrúar, sem sagt ekki á sama tíma og önnur ungmenni. Og það eru ekki óskir þeirra sem hafa mest um það að segja í hvaða skóla þau fá inngöngu í heldur er það fötlunin. Hvort þau passa inn í boxið sem skólinn getur boðið þeim upp á. Í þættinum er einnig fjallað um fjölbreytt námsmat. Viðmælendur í fjórða þætti Kaflaskila eru: Anna Björk Sverrisdóttir, Anna Kristín Sigurðardóttir, Gunnar Gíslason, Ívar Rafn Jónsson, Jón Páll Haraldsson, Linda Heiðarsdóttir, Ómar Örn Magnússon og nemendur í tíunda bekk Laugalækjarskóla.

Guðsþjónusta.

Séra Helga Kolbeinsdóttir og séra Brynja Vigdís Þorsteinsdóttir þjóna fyrir altari og séra Helga prédikar.

Organisti er Rafn Hlíðkvist Björgvinsson sem jafnframt stjórnar Kór Njarðvíkurkirkju og leikur á píanó.

Séra Brynja Vigdís les ritningarlestra.

TÓNLIST:

Fyrir predikun:

Gröfin er tóm. Lag: David André Östby. Texti: Fanny K. Tryggvadóttir.

Sálmur 265. Þig lofar, faðir, líf og önd. Lag: 10. öld, N.Decious. Texti: Sigurbjörn Einarsson. Útsetning: Óskar Einarsson.

Sálmur 494. Drottinn, Guðs sonur. Írskt þjóðlag. Texti: Sigurbjörn Einarsson.

Skapa í mér hreint hjarta, ó, Guð. Texti: Sálmur 51:12-14. Lag: Höfundur ókunnur.

Sálmur 528. Í orði Guðs. Lag: Sigurður Flosason. Texti: Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson.

Staðföst trúum við. Lag: CeCe Winans, Dwan Hill, Kyle Lee og Mitch Wong. Texti: Íris Guðmundsdóttir.

Forspil: Prelude in C major, BWV 553 - Johann Sebastian Bach.

Eftir predikun:

Sálmur 163. Vér horfum allir upp til þín. Lag: Stefán Arason. Texti: Páll Jónsson.

Sálmur 535. Í bljúgri bæn. Bandarískt þjóðlag. Texti: Pétur Þórarinsson.

Sálmur 242. Megi gæfan þig geyma. Lag: Nickomo Clarke. Texti: Bjarni Stefán Konráðsson.

Eftirspil: Um alla eilífð lofa ég minn Guð. Lag: Roland Utbult. Texti: Guðni Einarsson. Útsetning: Óskar Einarsson.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Þátturinn Í boði náttúrunnar hefur nú göngu sína annað sumarið í röð, en í fyrra byrjuðu þau hjónakorn, Guðbjörg Gissurardóttir og Jón Árnason að rækta sitt eigið lífræna grænmeti. Þau höfðu þá enga reynslu, né hugmynd um hvernig þau ættu að koma slíku verki í framkvæmd. En til að afla sér þekkingar fóru þau á stúfana og hittu sérfræðinga og vana leikmenn á því sviði og fengu ráðleggingar og hugmyndir sem skiluðu þeim ágætis uppskeru í lok sumars. Nú þegar þau hafa tekið sín fyrstu skref í matjurtaræktinni halda þau ótrauð áfram, full metnaðar og ætla að afla sér enn frekari reynslu og þekkingar á matjurtaræktinni og frekari sjálfbærni.

Í Boði náttúrunnar fjallar um ferðalag þeirra hjóna og verður hlustendum vonandi hvatning til að rækta sitt eigið grænmeti eða innblástur til enn frekari afreka í garðinum. (Áður á dagskrá 2010)

Í þessum þætti verður ræktun á svölum tekin fyrir. Við byrjum á því að heimsækja Þórhildi Elínardóttur sem er að undirbúa sig undir það að fara með fyrstu plönturnar út á svalir, en móðir hennar Elín Skeggjadóttir hafði forræktað plöntur til að koma henni af stað í ræktuninni. Elín er með mikla reynslu og gefur dóttur sinni og hlustendum góð ráð. Matarkista á svalirnar er frábær gjöf sem getur glatt og gefið af sér allt sumarið og fram á haust. Vilmundur Hansen starfsmaður Garðheima leiðbeindi okkur í innkaupunum og í lok þáttarins afhendum við nákomnum ættingja, söngvaranum Gissuri Páli Gissurasyni og konu hans Sigrúnu Daníelsdóttur Flóvenz gjafapakka svala-ræktendans.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Úrval úr Lestarþáttum vikunnar.

Útvarpsfréttir.

Tónlist úr ýmsum áttum. Nýjar hljóðritanir Rásar 1 í bland við nýjar plötur íslenskrar og erlendrar tónlistar.

Jóna G. Kolbrúnardóttir sópransöngkona og Ástríður Alda Sigurðardóttir píanóleikari flytja ljóðatónlist eftir Clöru Schumann (1819-1896) og Franz Schubert (1797-1828) á tónleikum í Hannesarholti. Verkefnavalið samanstendur af völdum ljóðum eftir F. Schubert og flokkunum Opus 12 og 13 eftir C. Schumann. Í ljóðunum er náttúran í fyrirrúmi og endurspeglar ólíkar birtingarmyndir ástarinnar, margslungnar tilfinningar og drauma mannsins.

F. Schubert lést aðeins 31 árs gamall. Þrátt fyrir stutta ævi var Schubert ótrúlega afkastamikill. Hann samdi yfir 600 söngljóð (Lieder) og hafði áhrif á fjölda tónskálda, þar á meðal Clöru Schumann, Robert Schumann, Johannes Brahms, Richard Strauss og fleiri. Schubert er talinn brautryðjandi þýska söngljóðsins (Lied). Hann bjó yfir einstökum hæfileikum til að tjá hinar dýpstu tilfinningar ljóðanna í fallegum og flæðandi laglínum. Í söngljóðum Schuberts gildir jafnræði milli söngraddarinnar og tóna píanósins, sem dýpka skilning okkar á ljóðinu í sameiningu.

C. Schumann skilur einnig eftir sig fjöldann allan af tónsmíðum, þrátt fyrir að hafa nánast hætt að semja eftir að hún giftist tónskáldinu Robert Schumann. En líkt og söngljóð Schuberts þá

fléttar Schumann píanóleikinn og söngröddina einstaklega vel saman. Línurnar mynda eina heild og tilfinningar ljóðsins komast fullkomnlega til skila. Hún var eftirsóttur og virtúósískur

píanóleikari í sinni tíð, og greina má snilli hennar í píanóparti söngljóðanna.

Franz Schubert

Seligkeit – L. H. Chr. Hölty

Clara Schumann – Op. 13

1. Ich stand in dunklen Träumen – Heinrich Heine

2. Sie liebten sich beide – Heinrich Heine

3. Die Liebe sass als Nachtigall – Emanuel Geibel

4. Der Mond kommt still gegangen – Emanuel Geibel

5. Ich hab’ in deinem Auge – Friedrich Rückert

6. Die stille Lotusblume – Emanuel Geibel

Franz Schubert

Frühlingsglaube – L. Uhland

Im Freien – J. G. Seidl

Fischerweise – Franz v. Schlechta

Im Abendrot – Carl Lappe

Sprache der Liebe – Aug. Wilh. Schlegel

Gretchen am Spinnrade úr “Faust” – Goethe

Clara Schumann – Op. 12

1. Er ist gekommen in Sturm und Regen – F. Rückert

2. Liebst du um Schönheit – F. Rückert

3. Warum willst du and’re fragen – F. Rückert

Franz Schubert

Nacht und Träume – Matthäus v. Collin

An die Musik

Einnig heyrist í þættinum:

Fuglar í búri - Jón Laxdal/Hannes Hafstein

Guðmundur Jónsson syngur og Ólafur V Albertsson leikur á píano.

Af minnistæðu fólki - Minning Bernharðs Stefánssonar um Hannes Hafstein úr þætti Gunnars Stefánssonar - Af minnistæðu fólki(2011)

Við Valagilsá - Árni Thorsteinsson/Hannes Hafstein

Guðmundur Jónsson, söng og Fritz Weisshappel lék á píanó í hljóðritun ríkisútvarpsins frá árinu 1954.

Landsýn, kvæði eftir Hannes Hafstein. Sigríður Schiöth les.

Úr útsæ rísa Íslands fjöll - Páll Ísólfsson/ Davíð Stefánsson Árnesingakórinn í Reykjavík - undir stj Þuríðar Pálsdóttur

Þáttur um íslenskt mál og önnur mál.

Umsjón: Anna Sigríður Þráinsdóttir og Guðrún Línberg Guðjónsdóttir.

Grúskað í gömlu útvarpsefni sem geymt er í kistu Ríkisútvarpsins. Árni Böðvarsson velti fyrir sérhvort það ætti að búa til íslenskt heiti yfir tónlistarstefnuna jazz og hvað ætti að kalla slankbelti sem fólk, einkum konur, gengu í til að virðast spengilegri, í þættinum Daglegu máli árið 1954.

Fréttir

Benedikt Hermannsson ræðir við góða gesti um tungumál tónfræðinnar og varpar ljósi á byggingareiningar tónlistarinnar.

Benedikt H. Hermannsson ræðir við Sóleyju Stefánsdóttur um tilfinningar í tónlist, óstöðugar tónhæðir, femínisma og leit hennar að einfaldleikanum.

Veðurfregnir kl. 18:50.

Umsjón: Svanhildur Jakobsdóttir.

Gestur úr Mannlega þættinum talar um bækur.

Lesandi vikunnar í Mannlega þættinum í þetta sinn var Védís Eva Guðmundsdóttir, hún er menntaður lögfræðingur og hefur starfað sem slíkur erlendis og hér á landi, en í dag rekur hún frönsku sælkeraverslunina Hyalin á Skólavörðustíg, ásamt eiginmanni sínum og er sest aftur á skólabekk, í þetta sinn í ritlist við Háskóla Íslands. En hún var auðvitað komin í þáttinn til að segja okkur frá því hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Védís Eva talaði um eftirfarandi bækur og höfunda:

Orbital e. Samantha Harvey

Matrenescence e. Lucy Jones

Heyrnalaut lýðveldi e. Ilya Kaminski

Kafka á ströndinni, 1Q84 og fleiri bækur eftir Haruki Murakami

Himnaríki og helvíti og Fiskarnir hafa enga fætur e. Jón Kalmann

Fyrst á dagskrá árið 2022

Þátturinn Í boði náttúrunnar hefur nú göngu sína annað sumarið í röð, en í fyrra byrjuðu þau hjónakorn, Guðbjörg Gissurardóttir og Jón Árnason að rækta sitt eigið lífræna grænmeti. Þau höfðu þá enga reynslu, né hugmynd um hvernig þau ættu að koma slíku verki í framkvæmd. En til að afla sér þekkingar fóru þau á stúfana og hittu sérfræðinga og vana leikmenn á því sviði og fengu ráðleggingar og hugmyndir sem skiluðu þeim ágætis uppskeru í lok sumars. Nú þegar þau hafa tekið sín fyrstu skref í matjurtaræktinni halda þau ótrauð áfram, full metnaðar og ætla að afla sér enn frekari reynslu og þekkingar á matjurtaræktinni og frekari sjálfbærni.

Í Boði náttúrunnar fjallar um ferðalag þeirra hjóna og verður hlustendum vonandi hvatning til að rækta sitt eigið grænmeti eða innblástur til enn frekari afreka í garðinum. (Áður á dagskrá 2010)

Í þessum þætti verður ræktun á svölum tekin fyrir. Við byrjum á því að heimsækja Þórhildi Elínardóttur sem er að undirbúa sig undir það að fara með fyrstu plönturnar út á svalir, en móðir hennar Elín Skeggjadóttir hafði forræktað plöntur til að koma henni af stað í ræktuninni. Elín er með mikla reynslu og gefur dóttur sinni og hlustendum góð ráð. Matarkista á svalirnar er frábær gjöf sem getur glatt og gefið af sér allt sumarið og fram á haust. Vilmundur Hansen starfsmaður Garðheima leiðbeindi okkur í innkaupunum og í lok þáttarins afhendum við nákomnum ættingja, söngvaranum Gissuri Páli Gissurasyni og konu hans Sigrúnu Daníelsdóttur Flóvenz gjafapakka svala-ræktendans.

Í Kúrs gerast nemendur við Háskóla Íslands dagskrárgerðarmenn; segja sögur, kafa í fræðin og spyrja spurninga.

Í Vídeótækinu er rýnt í kvikmyndasögu Íslands. Í þættinum er farið yfir fimm íslenskar kvikmyndir sem eiga það sameiginlegt að hafa verið kenndar við að vera fyrsta leikna íslenska kvikmyndin í fullri lengd. Gunnar Tómas Kristófersson kvikmyndafræðingur veitir innsýn í umræddar kvikmyndir og svarar því hvaða kvikmynd eigi titilinn raunverulega skilið.

Umsjón: Guðmundur Atli Hlynsson

Veðurfregnir kl. 22:05.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Óvíst er hvort til er í öðrum löndum ámóta fyrirbæri og hið íslenska "forystufé" sem leiðir annað sauðfé af mikilli dirfsku og gáfum. Í þessum þætti er litið í nokkrar frásagnir um þennan einstæða stofn og stuðst við frásagnir Óskars Stefánssonar af forystufé sem hann átti.