Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Hér á landi er notkun reiðufjár mjög lítil. Nú er almenningi hins vegar ráðlagt að eiga seðla heima hjá sér, bæði hér á Íslandi og annars staðar. Við ræddum um þetta og ástæðurnar fyrir því þegar Tómas Brynjólfsson, varaseðlabankastjóri fjármálastöðugleika hjá Seðlabanka Íslands, kom á Morgunvaktina. Vonir standa til að netlaus kortaviðskipti verði orðin að veruleika á næsta ári, og innlend greiðslumiðlun á næstu misserum.

Friðaráætlun sem Bandaríkjamenn hafa sett fram varðandi Úkraínu hefur vakið upp harða gagnrýni, ekki síst af leiðtogum í Evrópu. Björn Malmquist fréttamaður í Brussel fór yfir það nýjasta af þeim málum og ræddi líka síðustu viku í Brussel, eftir ákvörðun ESB um að setja verndartolla á kísiljárn frá Íslandi og Noregi.

Smáforrit sem heldur utan um allt sem viðkemur bílnum - frá þjónustuskoðunum til greiðslu eldsneytis – annað sem heldur utan um allt sem kemur að þjónustu við eldri borgara – og sýndarveruleiki til að draga úr skaða spilafíknar voru bestu hugmyndir viðskiptafræðinema, sem voru verðlaunaðar á dögunum. Við fengum Georg Andersen kennara, og Lilju Rós Thomasdóttur Viderö og Stefán Inga Þorsteinsson nemendur í heimsókn.

Tónlist:

Billie Holiday - I' ll be seeing You.

Billie Holiday - Blue Moon.

Count Basie and his Orchestra - What am I here for.

Blood Harmony - Way home.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Dægurflugur og söngvar frá ýmsum tímum.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Leikin eru lög með nokkrum flytjendum sem spiluðu tónlist sem var skilgreind sem sólskinspopp eða Sunshine Pop á sjöunda áratungum í Bandaríkjunum. Hljómsveitin Turtles flytur lögin Happy Together, It Ain't Me Babe, She'd Rather Be With Me og Elenore. The Buckinghams flytja lögin Kind of a Drag, Don't You Care, Mercy Mercy Mercy og Hey Baby (They're Playing Our Song). Gary Puckett & the Union Gap flytja lögin Woman Woman, Young Girl og Lady Willpower. Og að síðustu flytur hljómsveitin (Young) Rascals lögin Good Lovin' og Groovin'. Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Í síðustu viku fjallaði fréttaskýringaþátturinn Kveikur um málin sem komið hafa upp í leikskólanum Múlaborg, þar sem starfsmaður skólans hefur verið ákærður fyrir kynferðisbrot gegn barni. Í þættinum kom fram að meira en ári áður en það mál kom upp tilkynnti móðir annars barns á leikskólanum grunsemdir um að dóttir hennar hefði verið misnotuð kynferðislega. Henni finnst kerfið hafa brugðist. Sæunn Kjartansdóttir sálgreinir hefur mikla reynslu af þessum málaflokki og við fengum hana til að fara með okkur yfir áhrif og langtíma afleiðingar kynferðisofbeldis gegn ungum börnum.

Vandalaust er ráðgjafastofa sem sérhæfir sig í greiðsluerfiðleikamálum með það að markmiði að koma fólki sem átt hefur í þessum vanda á réttan kjöl. Kristín Eir Helgadóttir ráðgjafi Vandalaust er viðskiptafræðingur og er á lokametrunum í markþjálfanámi. Hún hefur unnið í fjármálastofnunum í 15 ár með sérhæfingu í greiðslerfiðleikamálum m.a. síðustu tvö ár sem greiðsluerfiðleikaráðgjafi og verkefnastjóri hjá Hagsmunasamtökum heimilanna.

Svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn var það Valgerður Húnboga lögfræðingur, en hún heldur utan um tvo bókaklúbba á Akureyri. Við fengum að heyra hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Valgerður talaði um eftirfarandi bækur og höfunda:

El Descontento e. Beatriz Serrano

Poor e. Katriona O´Sullivan

Wedding People e. Alison Enspach

Hildar-bækurnar e. Sato Rämö

Anna í Grænuhlíð, Emma í Mánalundi e. L.M. Montgomery

Ferðabækur George Orwell

Tónlist í þættinum í dag:

Gamla húsið / Ellen Kristjánsdóttir (Þorgeir Ástvaldsson, Bjartmar Guðlaugsson)

Fjaran / Brek (Jóhann Ingi Benediktsson, Harpa Þorvaldsdóttir, Guðmundur Atli Pétursson og Sigmar Þór Matthíasson)

Þú ert / Sigríður Thorlacius og Sönghópurinn við Tjörnina (Tómas R. Einarsson, texti Sigurður Guðmundsson)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Úkraínuforseti fagnar mikilvægum skrefum í viðræðum um vopnahlé en segir að meira þurfi til, eigi að semja um varanlegan frið. Sendinefndir Úkraínu og Bandaríkjanna sömdu í Genf í gær um að setja ákvæði um að Rússar skili börnum sem þeir hafa stolið frá Úkraínu í áætlun um stríðslok.

Fæðingum án aðstoðar heilbrigðisstarfsfólks hefur fjölgað hér á landi. Formaður Ljósmæðrafélags Íslands segir þetta mikið áhyggjuefni.

Enginn þeirra fjórtán sem lentu í árekstrum á Norðurlandi í gær er talinn í lífshættu. Lögregla segir að varla hafi verið stætt á vegum í flughálku.

Ísraelsher hefur drepið minnst 67 börn síðan vopnahlé gekk í gildi á Gaza 11. október, samkvæmt nýrri skýrslu Unicef.

Ófaglært fólk sinnir verkum á Landspítalanum sem eiga að vera í höndum fagmenntaðra. Formaður Sjúkraliðafélags Íslands segir stöðuna óviðunandi og ógna öryggi sjúklinga.

Niðurskurðardeild Elons Musks hjá Bandaríkjastjórn hefur verið lögð niður, átta mánuðum fyrr en ráðgert var.

Arnarvarp á Íslandi var lakara í sumar en tvö síðustu ár. Stofninn er þó áfram talinn í hægum en öruggum vexti

Íslenska kvennalandsliðið í handbolta er á leiðinni til Þýskalands þar sem það hefur keppni á heimsmeistaramótinu gegn heimakonum á miðvikudag. Hópurinn er orðinn hress eftir veikindi undanfarið.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Um fátt hefur verið meira rætt síðustu vikur og mánuði en fasteignamarkaðinn. Þar hefur staðan verið erfið í nokkurn tíma. Við bættist töluverð óvissa um miðjan síðasta mánuð þegar vaxtamálið svokallaða var leitt til lykta og lánaframboði breytt verulega.

Í þessu ástandi virðist ný fjármögnunarleið fyrir kaupendur vera að ryðja sér til rúms. Á stuttum tíma hafa að minnsta kosti fimm fjárfestingasjóðir í eigu byggingaverktaka verið stofnaðir sem bjóðast til að kaupa allt að fjórðungshlut í fasteignum sem þeir selja, og verða þannig meðeigendur með kaupendum.

Í þættinum er rætt um kosti og galla þessa úrræðis.

Viðmælendur:

Jónas Atli Gunnarsson, hagfræðingur Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar

Ragnar Þór Ingólfsson, formaður fjárlaganefndar og formaður aðgerðahóps ríkisstjórnarinnar í húsnæðismálum

Rannveig Eir Einarsdóttir, annar eigandi Reir verk.

Umsjón: Ingvar Þór Björnsson

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: samfelagid@ruv.is

ADHD-samtökin gáfu á dögunum út nýjan fræðslubækling sem nefnist „Stúlkur, konur og ADHD.“ Honum er ætlað að varpa ljósi á stöðu stúlkna og kvenna með ADHD og hvernig ADHD hefur áhrif á líf þeirra. Birtingarmyndir ADHD koma fram með öðrum hætti hjá stúlkum og drengjum sem iðulega gerir það að verkum að umhverfið áttar sig ekki á þeim erfiðleikum sem stúlkur og konur glíma við dag hvern. Þær Inga Arons og Elín H. Hinriksdóttir settust niður með mér í morgun og sögðu mér allt um ADHD hjá konum.

Laura Sólveig Lefort Scheefer, formaður ungra umhverfissinna, og Þorgerður María Þorbjarnardóttir, formaður Landverndar, hafa fært okkur reglulega pistla um framgang mála á COP30 loftslagsráðstefnunni í Brasilíu. Nú er komið að síðasta pistlinum. Í dag fáum við að heyra af lokaspretti ráðstefnunnar þar sem ríki reyndu að koma sér saman um tillögur að vegvísi til að draga úr notkun jarðefnaeldsneytis.

Og í lok þáttar kíkjum við líka í heimsókn í Þjóðskjalasafn Íslands, eins og við gerum reglulega, til að grúska í skjölum. Í dag hittum við Helga Valdimar Viðarsson Biering, sérfræðing, til að rýna í skjöl sem tengjast strandi draugaskipsins Jamestown á Suðurnesjum árið 1881.

Umsjón: Ástrós Signýjardóttir og Pétur Magnússon.

Tónlist þáttar:

Maria Bethania - Sonho meu

Útvarpsfréttir.

Sígild og samtímatónlist frá ýmsum tímum. Íslenskt og erlent í bland.

Tónlistin í þættinum:

Recuerdos de la alhambra (Minningar frá Alhambra) eftir Francisco Tárrega. Andrés Segovia leikur á gítar.

Strengjakvartett í F-dúr eftir Maurice Ravel.

Þættir verksins eru eftirfarandi:

I. Allegro moderato. Très doux

II. Assez vif. Très rythmé

III. Très lent

IV. Vif et agité

Borodin kvartettinn leikur, en hann er svo skipaður:

Rostislav Dubinsky, fiðla; Yaroslav Aleksandrov, fiðla; Dimitri Shebalin, víóla og Valentin Berlinsky, selló.

(Útg. 2001)

Fantasía fyrir einleiksklarínett og sembal (1990) eftir Áskel Másson.

Flytjendur: Einar Jóhannesson, klarínett; Robyn Koh, semball.

Upptökur fóru fram í Víðistaðakirkju í Hafnarfirði, 2002-2004. Tónmeistari: Bjarni Rúnar Bjarnason. Útgefið á plötunni Music for clarinet 2015.

Lingua ignota eftir David Chalmin, samið við texta eftir Hildegard von Bingen.

Flytjendur: Barbara Hannigan, sópran; Katia Labèque, píanó; Marielle Labèque, píanó; David Chalmin, hljóðgervlar, rafhljóð.

Útvarpsfréttir.

Þáttur um bókmenntir, bæði hér heima og úti í heimi. Hlustendum er fylgt í gegnum lestur athyglisverðra bókmenntaverka og rætt við höfunda, útgefendur og fræðimenn um stefnur, strauma, tákn og tilvísanir.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson.

Í þættinum er fjallað um barnabókina Paradísareyjan eftir Emblu Bachmann, rætt er við Anton Helga Jónsson ljóðskáld og formaður óðfræðifélagsins Boðn um nýjustu útgáfu SÓN tímarits um ljóðlist og óðfræði og Þór Tulinius kemur og segir frá sinni fyrstu skáldsögu, Sálnasafnarinn, sem er nýkomin út.

Viðmælendur: Embla Bachmann, Anton Helgi Jónsson og Þór Tulinius.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Fréttir

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Þættir um barnabækur úr öllum áttum, gamlar og nýjar. Embla ræðir við höfunda, þýðendur, myndhöfunda, leikara og alls konar fólk sem kemur að barnabókum á einn eða annan hátt, að ógleymdum lesendunum sjálfum.

Umsjón: Embla Bachmann

Benjamín dúfa er falleg saga um vináttu og ævintýri í hversdagsleikanum. Friðrik Erlingsson, höfundur bókarinnar, heimsækir okkur í þessum þætti og segir frá bókinni og bíómyndinni upp úr henni. Bókaormurinn Haraldur Orri segir til dæmis frá dagbókum Kidda klaufa og bókaflokknum Bekkurinn minn.

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Tónlist úr ýmsum áttum. Nýjar hljóðritanir Rásar 1 í bland við nýjar plötur íslenskrar og erlendrar tónlistar.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: samfelagid@ruv.is

ADHD-samtökin gáfu á dögunum út nýjan fræðslubækling sem nefnist „Stúlkur, konur og ADHD.“ Honum er ætlað að varpa ljósi á stöðu stúlkna og kvenna með ADHD og hvernig ADHD hefur áhrif á líf þeirra. Birtingarmyndir ADHD koma fram með öðrum hætti hjá stúlkum og drengjum sem iðulega gerir það að verkum að umhverfið áttar sig ekki á þeim erfiðleikum sem stúlkur og konur glíma við dag hvern. Þær Inga Arons og Elín H. Hinriksdóttir settust niður með mér í morgun og sögðu mér allt um ADHD hjá konum.

Laura Sólveig Lefort Scheefer, formaður ungra umhverfissinna, og Þorgerður María Þorbjarnardóttir, formaður Landverndar, hafa fært okkur reglulega pistla um framgang mála á COP30 loftslagsráðstefnunni í Brasilíu. Nú er komið að síðasta pistlinum. Í dag fáum við að heyra af lokaspretti ráðstefnunnar þar sem ríki reyndu að koma sér saman um tillögur að vegvísi til að draga úr notkun jarðefnaeldsneytis.

Og í lok þáttar kíkjum við líka í heimsókn í Þjóðskjalasafn Íslands, eins og við gerum reglulega, til að grúska í skjölum. Í dag hittum við Helga Valdimar Viðarsson Biering, sérfræðing, til að rýna í skjöl sem tengjast strandi draugaskipsins Jamestown á Suðurnesjum árið 1881.

Umsjón: Ástrós Signýjardóttir og Pétur Magnússon.

Tónlist þáttar:

Maria Bethania - Sonho meu

Síðasta skip suður eftir Jökul Jakobsson. Höfundur les.

Fyrst flutt 22. desember 1972

Veðurfregnir kl. 22:05.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Í síðustu viku fjallaði fréttaskýringaþátturinn Kveikur um málin sem komið hafa upp í leikskólanum Múlaborg, þar sem starfsmaður skólans hefur verið ákærður fyrir kynferðisbrot gegn barni. Í þættinum kom fram að meira en ári áður en það mál kom upp tilkynnti móðir annars barns á leikskólanum grunsemdir um að dóttir hennar hefði verið misnotuð kynferðislega. Henni finnst kerfið hafa brugðist. Sæunn Kjartansdóttir sálgreinir hefur mikla reynslu af þessum málaflokki og við fengum hana til að fara með okkur yfir áhrif og langtíma afleiðingar kynferðisofbeldis gegn ungum börnum.

Vandalaust er ráðgjafastofa sem sérhæfir sig í greiðsluerfiðleikamálum með það að markmiði að koma fólki sem átt hefur í þessum vanda á réttan kjöl. Kristín Eir Helgadóttir ráðgjafi Vandalaust er viðskiptafræðingur og er á lokametrunum í markþjálfanámi. Hún hefur unnið í fjármálastofnunum í 15 ár með sérhæfingu í greiðslerfiðleikamálum m.a. síðustu tvö ár sem greiðsluerfiðleikaráðgjafi og verkefnastjóri hjá Hagsmunasamtökum heimilanna.

Svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn var það Valgerður Húnboga lögfræðingur, en hún heldur utan um tvo bókaklúbba á Akureyri. Við fengum að heyra hvaða bækur hún hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hana í gegnum tíðina. Valgerður talaði um eftirfarandi bækur og höfunda:

El Descontento e. Beatriz Serrano

Poor e. Katriona O´Sullivan

Wedding People e. Alison Enspach

Hildar-bækurnar e. Sato Rämö

Anna í Grænuhlíð, Emma í Mánalundi e. L.M. Montgomery

Ferðabækur George Orwell

Tónlist í þættinum í dag:

Gamla húsið / Ellen Kristjánsdóttir (Þorgeir Ástvaldsson, Bjartmar Guðlaugsson)

Fjaran / Brek (Jóhann Ingi Benediktsson, Harpa Þorvaldsdóttir, Guðmundur Atli Pétursson og Sigmar Þór Matthíasson)

Þú ert / Sigríður Thorlacius og Sönghópurinn við Tjörnina (Tómas R. Einarsson, texti Sigurður Guðmundsson)

UMSJÓN: GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.