Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Sunna Dóra Möller flytur morgunbæn og orð dagsins

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

ASÍ sendi á dögunum frá sér tvær skýrslur, annars vegar um vinnumarkaðinn og hins vegar hagspá. Útlitið er frekar dökkt; þrálát verðbólga, kólnun í hagkerfinu og líkur á auknu atvinnuleysi. Þau Róbert Farestveit og Steinunn Bragadóttir hagfræðingar hjá ASÍ fóru yfir ástand og horfur í efnahags- og atvinnumálum.

Staða kirkjunnar í Þýskalandi, samskipti Þýskalands og Bandaríkjanna, og gjörningur Ólafs Elíassonar í nýja þjóðarlistasafninu og ný plata Hildar Guðnadóttur voru umfjöllunarefni Berlínarspjalls með Arthúri Björgvini Bollasyni.

Bifröst er til sölu; fasteignirnar þar meira eða minna; þar sem skólahald á vegum samvinnuhreyfingarinnar hófst 1955. Við rifjuðum upp sögu Bifrastar, hvernig það kom til á sínum tíma að skólinn var fluttur frá Reykjavík upp undir Grábrók. Reynir Ingibjartsson nam á Bifröst á sínum tíma og hefur alla tíð síðan þótt vænt um staðinn.

Tónlist:

Christopher Plummer og Julie Andrews - Something good.

Dionne Warwick - Walk on by.

Sinfóníuhljómsveit Danmerkur - Bathroom Dance.

Tómas R. Einarsson - Sæll og glaður.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Í lok síðustu viku voru kynntar niðurstöður rannsóknar sem bar nafnið Öruggarin hinsegin borgir, sem unnin er af Nordic Safe Cities fyrir Reykjavíkurborg. Þar kemur fram að ein af hverjum tíu athugasemdum um hinsegin málefni á samfélagsmiðlum inniheldur hatursorðræðu. Þar sést allt frá niðrandi athugasemdum til hótana og neteineltis sem getur valdið fólki vanlíðan, dregið fram skaðlegar staðalímyndir og alið á rangfærslum um hinsegin fólk. Reyn Alpha Magnúsdóttir forseti Trans Ísland kom í þáttinn í dag og sagði okkur betur frá þessari rannsókn og fór með okkur yfir upplifun sína og fólks í félaginu Trans Ísland.

Við fræddumst svo um nýtt uppistand Pörupilta um EKKO málin; Einelti, kynferðislegt áreiti, kynbundið áreiti og ofbeldi. Pörupiltar eru leikkonurnar Alexía Björg Jóhannesdóttir og Sólveig Guðmundsdóttir. Í uppástandinu fara þær í fyrirtæki og nálgast þessi erfiðu og vandmeðförnu málefni á gamansaman hátt. Uppistandið er hugsað sem tækifæri til að fræða starfsfólk fyrirtækja um EKKO málin í gegnum húmor. Áður hafa Pörupiltar gert Kynfræðslu Pörupilta sem sýnd var fyrir alla 10. bekkinga sjö ár í röð. Sólveig Guðmundsdóttir, leikkona og pörupiltur kom í þáttinn í dag.

Á Heilsuvaktinni ræddi Helga Arnardóttir við Hrund Gunnsteinsdóttur, sem hefur verið sendiherra innsæis um árabil eða allt frá því heimildamynd hennar INNSÆI var birt á Netflix árið 2016 og var sýnd um allan heim. Fyrir nokkru sagði hún upp fastri vinnu sinni og seldi einbýlishús sitt, flutti til Berlínar og skrifaði bókina Innsæi sem hefur komið út á mörgum tungumálum og fengið góðar viðtökur. Hrund er einnig leiðtogaþjálfi og stendur nú fyrir námskeiðum þar sem hún kennir fólki að þekkja innsæið sitt og fylgja því í leik og starfi.

Tónlist í þættinum í dag:

Við viljum lifa / Ríó Tríó (L. Alberto, texti Helgi Pétursson)

Clair / Gilbert O’ Sullivan (Gilbert O’ Sullivan)

Way home / Blood Harmony (Örn Eldjárn)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón hefur Björn Berg Gunnarsson, fjármálaráðgjafi.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Icelandair sagði í dag upp tæplega fjörutíu starfsmönnum, aðallega á skrifstofum félagsins í hagræðingaraðgerðum. Formaður VR segir áfall að missa vinnuna, ekki síst núna þegar blikur eru á lofti. Félagið haldi vel utan um sitt fólk sem sagt var upp.

Lögregla telur að svikurum, sem náðu hundruðum milljóna út úr Landsbankanum, gefist tóm til að koma fjármunum undan fyrst þeir hafi ekki verið úrskurðaðir í gæsluvarðhald.

Reykjavíkurborg verður rekin með nærri nítján milljarða afgangi samkvæmt fjárhagsáætlun næsta árs. Borgarstjóri segir rekstur borgarinnar í góðu jafnvægi.

Dómsmálaráðherra hefur rætt alvarlega við ríkislögreglustjóra um stöðu hennar í embætti. Málið er til skoðunar í ráðuneytinu.

Skoðanakannanir benda til þess að Zohran Mamdani, sósíalisti á fertugsaldri, verði næsti borgarstjóri í New York. Búist er við metkjörsókn.

Framkvæmdastjóri Samtaka Iðnaðarins telur að verðbólga myndi mælast einu prósentustigi minni ef Hagstofan hefði ekki breytt mælingaraðferðum sínum fyrir ári síðan. Hagfræðingur Íslandsbanka bendir á að eftir breytinguna hafi verðbólga mælst minni.

Öryggisráð Súdan, sem er stutt af hernum, ræðir í dag tillögur að vopnahléi í landinu sem Bandaríkin eiga þátt í að setja fram. Borgarastríð hefur staðið í tvö og hálft ár.

Knattspyrnusamband Íslands þarf að huga betur að markaðssetningu fyrir leiki kvennalandsliðsins segir stjórnarmaður.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Þeim sem fara fyrir öryggismálum í landinu er tíðrætt um fjölþáttaógnir sem steðja að Íslandi.

Ógnum sem geta grafið undan lýðræði og innviðum samfélagsins. Ein af þessum ógnum eru erlend afskipti af íslenskri þjóðmálaurmæðu. Að hægt sé með skipulögðum hætti að hafa áhrif á almenningsálit í málum sem varða hagsmuni annarra ríkja. Viðhorf Íslendinga til stríða eða alþjóðasamvinnu svo sem Nato eða Evrópusambandsins.

Við ætlum að ræða við fólk sem hefur miklar áhyggjur af þessu og vinnur við það alla daga að greina og bregðast við slíkum ógnum. Kristján Guy Burgess er alþjóðastjórnmálafræðingur sem hefur fengist við þessi mál meðal annars á vettvangi Sameinuðu þjóðanna. Afskipti af íslenskri þjóðmálaumræðu er líka höfuðverkur hjá Blaðamannafélagi Íslands þar sem Sigríður Dögg Auðunsdóttir er formaður.

Umsjón: Þóra Tómasdóttir

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Þing Norðurlandaráðs var í Stokkhólmi í Svíþjóð í síðustu viku. Þar voru öryggismál Norðurlandanna ofarlega á baugi ásamt stöðu Grænlands, Færeyja og Álandseyja innan norræns samstarfs. Hrannar Björn Arnarsson, formaður Norræna félagsins á Íslandi, var í Stokkhólmi og ætlar að kíkja til okkar í upphafi þáttar.

Samtökin Fuglavernd héldu málþing á dögunum um stöðu votlendis og hvernig votlendi hefur áhrif á fuglalíf. Á Íslandi er að finna fjölmörg ólík votlendi sem eru mismunandi að stærð og sem meðal annars standa undir eða styðja við stofna yfir fimmtíu fuglategunda. Aron Alexander Þorvarðarson, líffræðingur og verkefnastjóri hjá Fuglavernd, segir okkur frá mikilvægi þess að endurheimta og vernda votlendissvæði í heiminum.

Tónlist úr þættinum:

Drake, Nick - Time has told me.

Erhard, Anna - Not Rick.

Geese - Cobra

Lenker, Adrianne - Vampira Empire

Útvarpsfréttir.

Íslensk jaðartónlist úr ýmsum áttum frá ýmsum hliðum. Umsjón: Árni Matthíasson

Tónlistarkonan Salka Valsdóttir var í hópi ungra kvenna sem ákváðu að taka sitt pláss í hiphophreyfingu upphafs annars áratugar aldarinnar, fyrst í tvíeykinu Cyber en síðan líka sem ein Reykjavíkurdætra. Með tímanum lá leið hennar í hljóðstjórn og -hönnun og tónsmíðar og fyrsta sólóskífa hennar, Premiere, kom út fyrir tveimur árum. Sú átti upphaflega að vera raftónlistarplata, en orðin eru aldrei langt undan hjá Sölku. Nú síðast kom svo út plata með tónlistinni við uppsetningu Borgarleihússins á leikritinu um Hamlet Danaprins.

Lagalisti:

CRAP - BARNAEFNI

Premiere - The Flower Phallus

Premiere - Tea

Premiere - Yet Again

Vigdís - Nostalgía

HAMLET - HAMLET

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Tónlistarfræðingurinn Árni Heimir Ingólfsson lítur við í hljóðstofu til að segja okkur af nýútkominni bók, Syng mín sál, sem inniheldur 40 lög úr íslenskum handritunum. Lögin hafa mörg hver aldrei verið gefin út áður og önnur eru í nýjum útsetningum eða raddsetningum sem byggja á áratuga rannsóknarvinnu Árna Heimis.

Dansverkstæðið við Hjarðarhaga er heimili dansins á Íslandi og hjarta sjálfstæðu danssenunnar. Í vetur verður þar boðið upp á danssýningar í hverjum mánuði með því markmiði að efla danslistina og setja samtímadans á kortið í menningarlífi borgarinnar. Við hittum Valgerði Rúnarsdóttur á Dansverkstæðinu, en hún frumsýnir Dansgenið, fyrstu sýningu vetrarins, annað kvöld. Gréta Sigríður Einarsdóttir verður einnig með okkur í dag, og rýnir í nýjustu skáldsögu Nönnu Rögnvaldsdóttur, Mín er hefndin.

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Hvaða áhrif hefur það á umhverfisbaráttuna að Greta Thunberg beini sjónum sínum frekar í aðrar áttir, og hvaða áhrif hefur endurkjör Donalds Trump á stöðuna í málaflokknum. Við pælum í umhverfispólitík með Þorgerði Maríu Þorbjarnardóttur, formanni Landverndar.

Atli Bollason flytur okkur pistil þar sem hann veltir fyrir sér hugtakinu Sell-out sem þótti mikið skammaryrði í listakreðsum á árum áður. Atli vill að fleiri listamenn hundsi kröfuna um að slá í gegn.

Er hægt að halda í látna ástvini með því að gera gervigreindarklón af þeim? Í einleiknum Dead Air, sem Álfrún Rós Gísladóttir sýndi á Edinburgh Fringe hátíðinni og verður sett upp í Tjarnarbíó um helgina, tekst hún á við sorgina að missa pabba sinn. Við ræðum dauðann og gervigreindarspjallmenni við Álfrúnu

Fréttir

Fréttir

Þrjátíu og átta starfsmönnum var sagt upp hjá Icelandair í dag. Forstjórinn segir að öllum steinum hafi verið velt við en frekari uppsagnir séu ekki á dagskrá.

Forsendur fjárlaga eru brostnar segja þingmenn stjórnarandstöðunnar í fjárlaganefnd. Fjármálaráðherra segir hvorki þörf á auknum niðurskurði né skattahækkunum.

Lögreglan fékk ekki heimild til þess í sumar að fylgjast með íbúðarhúsnæði í grónu hverfi í Reykjavík þar sem hún vissi að færi fram vændi. Sviðsstjóri ákærusviðs segir það hafa verið vonbrigði.

Siðaráð norska olíusjóðsins gefur tímabundið ekki tilmæli um fjárfestingar, samkvæmt tillögum sem norska þingið samþykkti í dag. Siðareglur sjóðsins eru í endurskoðun.

Karl bretakonungur sló fótboltamanninn David Beckham til riddara í dag fyrir störf í þágu íþrótta og góðgerðarstarfa. Beckham segist aldrei hafa getað ímyndað sér að það myndi gerast.

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Sviðsstjóri ákærusviðs hjá lögreglunni segir það hafa verið vonbrigði þegar lögreglan fékk ekki heimild hjá dómstólum til að fylgjast með vændisstarfsemi í grónu íbúðarhverfi í Reykjavík.

Útlit er fyrir hrun í komu skemmtiferðaskipa til landsins á næstu tveimur árum ef stjórnvöld halda til streitu fyrirhugaðri gjaldtöku á þessi skip. Áhrifanna gætir hjá ferðaþjónustu og hafnarsjóðum sveitarfélaga um allt land. Sums staðar leggjast skipakomur nánast af og tekjutap hafnanna mælist í milljörðum.

Svartfjallaland gæti orðið næsta aðildarríki Evrópusambandsins, árið 2027, haldi svo fram sem horfir í aðildarferlinu. Þetta er niðurstaðan í árlegri skýrslu framkvæmdastjórnar ESB um stöðuna í þeim tíu ríkjum sem eru á lista yfir umsóknarríki. Framkvæmdastjórnin segir að Georgía sé nú orðið umsóknarríki aðeins að nafninu til.

Umsjón: Fríða María Ásbergsdóttir.

Krakkakastið fær í heimsókn Rut Guðnadóttur, rithöfund, netskraflara og Friends-sérfræðing. Rut útskýrir hvað orðið prófarkalesari þýðir, malar Friends spurningaþraut, sýnir leyndan hæfileika til að muna texta og segir frá bók um vampírur sem fékk íslensku barnabókaverðlaunin árið 2020.

Viðmælandi: Rut Guðnadóttir

Umsjón: Fríða María Ásbergsdóttir

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Tónleikur er þáttur um tónlistarstefnur og tónlistarfræði, tónlistarmenn, tónskáld og tónlistarflytjendur.

Umsjón: Ingibjörg Eyþórsdóttir

Áður á dagskrá veturinn 2008-2009

Kvartettar eftir systkinin Fanny og Felix Mendelssohn verða fluttir í næsta þætti. Bæði voru þau strax í barnæsku orðin þroskaðir tónlistarmenn, jafnt flytjendur sem tónskáld. Þegar kom fram á unglingsárin var Felix hins vegar hvattur á alla lund og studdur af foreldrum sínum, en Fanny var sagt að nú væri þetta orðið ágætt, og bent á að konu í hennar stöðu sæmdi ekki að vinna fyrir sér sem tónlistarmaður – hún ætti að giftast og verða virðuleg eiginkona. Hún hélt samt áfram tónsmíðunum, en galt þess að tónsmíðanámið varð fremur endasleppt. Umsjón: Ingibjörg Eyþórs dóttir

Tónlistarhljóðrit frá ýmsum tímum úr safni útvarpsins

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Þing Norðurlandaráðs var í Stokkhólmi í Svíþjóð í síðustu viku. Þar voru öryggismál Norðurlandanna ofarlega á baugi ásamt stöðu Grænlands, Færeyja og Álandseyja innan norræns samstarfs. Hrannar Björn Arnarsson, formaður Norræna félagsins á Íslandi, var í Stokkhólmi og ætlar að kíkja til okkar í upphafi þáttar.

Samtökin Fuglavernd héldu málþing á dögunum um stöðu votlendis og hvernig votlendi hefur áhrif á fuglalíf. Á Íslandi er að finna fjölmörg ólík votlendi sem eru mismunandi að stærð og sem meðal annars standa undir eða styðja við stofna yfir fimmtíu fuglategunda. Aron Alexander Þorvarðarson, líffræðingur og verkefnastjóri hjá Fuglavernd, segir okkur frá mikilvægi þess að endurheimta og vernda votlendissvæði í heiminum.

Tónlist úr þættinum:

Drake, Nick - Time has told me.

Erhard, Anna - Not Rick.

Geese - Cobra

Lenker, Adrianne - Vampira Empire

Steinunn Sigurðardóttir les Gunnlaugs sögu ormstungu í hljóðritun frá 1992

Veðurfregnir kl. 22:05.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Í lok síðustu viku voru kynntar niðurstöður rannsóknar sem bar nafnið Öruggarin hinsegin borgir, sem unnin er af Nordic Safe Cities fyrir Reykjavíkurborg. Þar kemur fram að ein af hverjum tíu athugasemdum um hinsegin málefni á samfélagsmiðlum inniheldur hatursorðræðu. Þar sést allt frá niðrandi athugasemdum til hótana og neteineltis sem getur valdið fólki vanlíðan, dregið fram skaðlegar staðalímyndir og alið á rangfærslum um hinsegin fólk. Reyn Alpha Magnúsdóttir forseti Trans Ísland kom í þáttinn í dag og sagði okkur betur frá þessari rannsókn og fór með okkur yfir upplifun sína og fólks í félaginu Trans Ísland.

Við fræddumst svo um nýtt uppistand Pörupilta um EKKO málin; Einelti, kynferðislegt áreiti, kynbundið áreiti og ofbeldi. Pörupiltar eru leikkonurnar Alexía Björg Jóhannesdóttir og Sólveig Guðmundsdóttir. Í uppástandinu fara þær í fyrirtæki og nálgast þessi erfiðu og vandmeðförnu málefni á gamansaman hátt. Uppistandið er hugsað sem tækifæri til að fræða starfsfólk fyrirtækja um EKKO málin í gegnum húmor. Áður hafa Pörupiltar gert Kynfræðslu Pörupilta sem sýnd var fyrir alla 10. bekkinga sjö ár í röð. Sólveig Guðmundsdóttir, leikkona og pörupiltur kom í þáttinn í dag.

Á Heilsuvaktinni ræddi Helga Arnardóttir við Hrund Gunnsteinsdóttur, sem hefur verið sendiherra innsæis um árabil eða allt frá því heimildamynd hennar INNSÆI var birt á Netflix árið 2016 og var sýnd um allan heim. Fyrir nokkru sagði hún upp fastri vinnu sinni og seldi einbýlishús sitt, flutti til Berlínar og skrifaði bókina Innsæi sem hefur komið út á mörgum tungumálum og fengið góðar viðtökur. Hrund er einnig leiðtogaþjálfi og stendur nú fyrir námskeiðum þar sem hún kennir fólki að þekkja innsæið sitt og fylgja því í leik og starfi.

Tónlist í þættinum í dag:

Við viljum lifa / Ríó Tríó (L. Alberto, texti Helgi Pétursson)

Clair / Gilbert O’ Sullivan (Gilbert O’ Sullivan)

Way home / Blood Harmony (Örn Eldjárn)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Hvaða áhrif hefur það á umhverfisbaráttuna að Greta Thunberg beini sjónum sínum frekar í aðrar áttir, og hvaða áhrif hefur endurkjör Donalds Trump á stöðuna í málaflokknum. Við pælum í umhverfispólitík með Þorgerði Maríu Þorbjarnardóttur, formanni Landverndar.

Atli Bollason flytur okkur pistil þar sem hann veltir fyrir sér hugtakinu Sell-out sem þótti mikið skammaryrði í listakreðsum á árum áður. Atli vill að fleiri listamenn hundsi kröfuna um að slá í gegn.

Er hægt að halda í látna ástvini með því að gera gervigreindarklón af þeim? Í einleiknum Dead Air, sem Álfrún Rós Gísladóttir sýndi á Edinburgh Fringe hátíðinni og verður sett upp í Tjarnarbíó um helgina, tekst hún á við sorgina að missa pabba sinn. Við ræðum dauðann og gervigreindarspjallmenni við Álfrúnu