Við sjávarsíðuna - Skrímslasetur og farandverkamenn | RÚV Útvarp

Við sjávarsíðuna

Skrímslasetur og farandverkamenn

Bílddælingurinn Valdimar Gunnarsson segir frá Bíldudal æsku sinnar. Þá stóð Bíldudalur í blóma, baunaverksmiðjan fræga var við lýði, margir rækjubátar og fleiri fiskibátar gerðir úg og þar fram eftir götunum. Síðan hefur byggðinni hnignað mjög og líklega hvergi fækkað eins mikið í íslensku sjávarþorpi á síðari árum. Brottfluttum Bílddælingum sveið þetta og vildu gera eitthvað til að hressa gömlu heimabyggðina við. Þá var sett af stað bæjarhátíðin Bíldudals grænar og upp úr henni spratt hugmyndin um Skrímslasetur sem síðan er orðið að veruleika. Valdimar lýsir þeirri uppbyggingu og hvernig setrið hefur aukið og bætt sjálfsmynd Bílddælinga. Nú er komin kalkþörungavinnsla þar, eitt fyrirtæki byrjað með laxeldi og annað í startholunum og framtíðin björt að mati Valdimars. Þá segir Tolli (Þorlákur Morthens) frá lífi farandverkafólks sem vann í fiskvinnslu á áttunda og níunda áratugnum, menningunni kringum það, misjöfnum aðbúnaði og baráttu fyrir betri kjörum.

Frumflutt

5. maí 2012

Aðgengilegt til

27. nóv. 2025

Við sjávarsíðuna

Við sjávarsíðuna

Fólk og menning í strandbyggðum á Íslandi.

Umsjón: Pétur Halldórsson.

Þættir

Byggðasafn Vestfjarða

Varðveisla báta og bátasmíðaiðnarinnar er eitt af aðalsmerkjum Byggðasafns Vestfjarða. Safnið á nokkra báta og allt upp í eikarskipið Maríu Júlíu sem var fyrsta björgunarskip Vestfirðinga…

Skrímslasetur og farandverkamenn

Bílddælingurinn Valdimar Gunnarsson segir frá Bíldudal æsku sinnar. Þá stóð Bíldudalur í blóma, baunaverksmiðjan fræga var við lýði, margir rækjubátar og fleiri fiskibátar gerðir úg…

Hraun á Skaga

Heimsótt eru hjónin Merete Rabølle og Steinn Rögnvaldsson, bændur á Hrauni á Skaga. Steinn segir frá smábátaútgerð sinni sem hann rekur nú orðið frá Skagaströnd en áður var gert út…

Sögur af sjó og skipaviðgerðum

Þátturinn hefst á frásögn skipstjóra með yfir hálfrar aldar reynslu, Jóns Ellerts Guðjónssonar. Ellert segir frá ferli sínum á fiskiskipum, kaupskipum og varðskipum, og ræðir m.a.

Húni II

Fjallað er um Húna II, stærsta íslenska eikarskipið sem enn er á floti og í notkun. Skagstrendingurinn Þorvaldur Skaftason bjargaði skipinu frá eyðileggingu með því að kaupa það vélarlaust…

Síldarminjasafnið fær Slippinn á Sigló afhentan

Farið er á athöfn sem haldin var 29. mars 2012 þegar fulltrúar Fjallabyggðar afhentu Síldarminjasafninu á Siglufirði formlega gamla Slippinn í bænum til varðveislu og notkunar. Þar…

Gullfaxi ferst 1977

Rætt er við Hallgrím Guðmundsson [1962-], veitingamann á Akureyri, sem byrjaði á sjó um fermingaraldur og var síðan farsæll skipstjóri á íslenskum fiskiskipum og bátum um áratuga skeið.

Yst á Snæfellsnesi

Í þættinum er slegist í för með Skúla Alexanderssyni, fyrrverandi athafnamanni og alþingismanni á Hellissandi. Skúli segir frá gömlu vörunum yst á Snæfellsnesi, meðal annars Gufuskálavör,…

Bátasafn Breiðafjarðar

Farið er í litla skemmu við gömlu Áburðarverksmiðjuna í Gufunesi þar sem Bátasafn Breiðafjarðar hefur fengið aðstöðu til að halda námskeið í bátasmíði og bátaviðgerðum. Þar er rætt…

Jón Ármann Héðinsson frá Húsavík

Jón Ármann Héðinsson, fyrrverandi sjómaður, útgerðarmaður og þingmaður með meiru, segir frá því þegar hann byrjaði ungur á sjó með föður sínum en fór fljótlega að huga að eigin útgerð,…

Drangey og Húsavík

Flutt er viðtal sem tekið var við Jón Eiríksson], bónda í Fagranesi á Reykjaströnd í Skagafirði, sumarið 2002. Þá var verið að steypa undirstöður fyrir nýja bryggju í Drangey því brimið…

Gömul síldarverksmiðja og síldarfituvogir

Þóra Pétursdóttir fornleifafræðingur vinnur að doktorsverkefni þar sem hún rannsakar leifar gömlu síldarverksmiðjunnar á Eyri við Ingólfsfjörð. Þóra lýsir rannsókninni sem er óvenjuleg…

Uppvöxtur í tveimur vitum og rannsókn á sjómannalögum

Rætt er við Helgu Erlu Erlendsdóttur, kennara og skólastjóra á Borgarfirði eystra, sem ólst upp í tveimur vitum, fyrst á Siglunesi við Siglufjörð og síðan á Dalatanga milli Mjóafjarðar…

Borgfirskur trillukarl og vestfirskt bátasafn

Rætt er við Eirík Gunnþórsson, sem róið hefur á trillum í hartnær sextíu ár frá Borgarfirði eystra. Eiríkur byrjaði um fermingu með föður sínum en eignaðist sjálfur bát rúmlega tvítugur…

Seyðisfjörður um og fyrir stríð

Rætt er við Einar J. Vilhjálmsson, fyrrverandi tollvörð í Garðabæ. Hann er Seyðfirðingur að uppruna og segir í þættinum frá sjómennsku, útgerð og fiskvinnslu á árunum fyrir seinni…

Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar

Rætt er við Pétur Jóhannsson, ritstjóra Sjómannadagsblaðs Snæfellsbæjar, sem komið hefur út frá árinu 1987, fyrst sem sjómannadagsblað Ólafsvíkur en síðan kom sjómannadagsráð Hellissands…

Síldarrannsóknir Jakobs Jakobssonar

Rætt er við Jakob Jakobsson, fiskifræðing og fyrrverandi forstjóra Hafrannsóknarstofnunar, sem segir frá því þegar hann fór á fund Árna Friðrikssonar fiskifélagsstjóra til að fá ráðleggingar…

Minningar þriggja manna frá því fyrir 1950

Þrír menn sem allir voru á barnsaldri þegar þeir fóru á sjóinn segja minningar sínar frá því fyrir miðja síðustu öld. Jakob Jakobsson fiskifræðingur segir frá því að síld hafi verið…

Krókaleið á Snæfellsnesi

Rætt er við nokkra Snæfellinga um Krókaverkefnið svokallaða, samvinnuverkefni á Snæfellsnesi sem fólst í því að leiða saman fólk í ferðaþjónustu og skyldum greinum til að miðla því…

Elliðaey á Breiðafirði og varðveisla strandmenningar

Rætt er við Unni Láru Jónasdóttur sem fædd er í Elliðaey og alin þar upp til 12 ára aldurs. Hún segir frá lífinu í eynni þegar hún var barn. Þar var gamaldags búskapur, slegið með…

Sjómenn á Norðfirði og saga byggðar á Ströndum

Flutt er gömul upptaka úr safni Ríkisútvarpsins frá árinu 1960 þegar Stefán Jónsson var á ferð á Norðfirði og talaði þar við sjómenn og starfsfólk í fisksölu og fiskvinnslu. Þá er…

Gústaf Njálsson segir frá Glerárþorpi

Rætt er við Gústaf Njálsson, smið og byggingameistara, einn þeirra sem muna enn eftir lífinu í Glerárþorpi áður en það var sameinað Akureyri. Gústaf býr í Þverholti aðeins fáum metrum…

Bjarnarhöfn, Baskar og Látraströnd

Farið er í heimsókn til Hildibrands Bjarnasonar, bónda í Bjarnarhöfn á Snæfellsnesi. Hildibrandur segir sögu staðarins frá fornu fari til nútímans, þátt erlendra kaupmanna og sjómanna…

Beitning á Húsavík og Fagridalur í Vopnafirði

Rætt er við Kristbjörgu Héðinsdóttur sem fædd er og uppalin á Húsavík og hefur alið mestan sinn aldur þar. Hún var enn á barnsaldri þegar hún fór að stokka upp og beita. Hún segir…

Tveir sjómenn á Þórshöfn

Rætt er við Odd Skúlason, sjómann á Þórshöfn. Oddur byrjaði á sjó sextán ára gamall og hefur stundað sjómennsku síðan. Hann er í lausamennsku og tekur þau pláss sem bjóðast. Áður fyrr…

Bátavefur Árna Björns Árnasonar

Árni Björn Árnason segir frá uppvexti sínum á Grenivík þar sem hann kynntist ungur lífinu við sjóinn og fékk ungur áhuga á bátum og öllu sem þeim tengdist. Hann sagði frá bátaútgerð…

Síldveiðar og síldarmat

Rætt er við Hannes Baldvinsson, fyrrverandi síldarmatsmann á Siglufirði. Hannes ólst upp í síldarævintýrinu á Siglufirði og var farinn að taka til hendinni á þeim vettvangi á barnsaldri.

Síldarverksmiðja á Raufarhöfn

Sigurjón Jóhannesson, fyrrverandi kennari og skólastjóri á Húsavík, segir frá störfum sínum í síldarverksmiðjunni á Raufarhöfn á fimmta áratug síðustu aldar. Þar vann hann ýmis störf,…

Sjómannskona og símadama á Siglufirði

Tvær konur á Siglufirði eru heimsóttar og muna báðar tímana tvenna. Farið er í heimsókn til gamallar sjómannskonu, Guðnýju Friðfinnsdóttur. Hún var orðin fjögurra barna móðir 25 ára…

Syðra-Lón- og Skálar á Langanesi

Rætt er við Brynhildi Halldórsdóttur á Syðra-Lóni, sjávarbýli sem er spölkorn utan við þorpið á Þórshöfn á Langanesi. Brynhildur giftist að Syðra-Lóni árið 1958. Hún segir frá búskapnum…

Útgerð á Grenivík fyrr og nú

Í þættinum er rætt við Guðnýju Sverrisdóttur, sveitarstjóra Grýtubakkahrepps. Hreppurinn á fjögur til fimm hundruð þorskígildistonn af kvóta og þar var snemma tekin sú ákvörðun að…

Lomberspil og smábátaútgerð á Borgarfirði eystra

Rætt er við Jón Björnsson sjómann á Borgarfirði, sem man þar tímana tvenna, var til sjós en vann líka við bátasmíðar. En stundum gaf ekki á sjó og stundum voru lausar stundir. Þá var…

Selatangar

Fjallað er um strandmenningu og -minjar á Reykjanesi, einkum á Selatöngum og annars staðar í grennd við Grindavík. Ómar Smári Ármannsson fornleifafræðingur hefur ásamt áhugahópi um…

Síldveiðar 1940

Rætt er við Gunnar Árnason, fyrrverandi kaupmann á Akureyri. Hann segir frá sumrinu 1940 þegar hann fór á síldveiðar á báti frá Ólafsfirði sem faðir hans átti hlut í. Fyrst segir frá…

,