Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Alþjóðlegur dagur gegn ofbeldi er í dag. Íslenskir friðarsinnar koma saman á Klambratúni í kvöld af því tilefni og mynda saman mannlegt friðarmerki. Sanna Magdalena Mörtudóttir, borgarfulltrúi Sósíalistaflokksins, verður fundarstjóri og hún sagði okkur frá í upphafi þáttar.

Sálfræðingar eru mikilvæg starfsstétt í nútímasamfélagi. Fjögur ár eru síðan niðurgreiðslur Sjúkratrygginga vegna sálfræðiþjónustu voru settar í lög en enn vantar ýmislegt upp á að það geti nýst almennilega. Pétur Maack Þorsteinsson, formaður Sálfræðingafélags Íslands, kom til okkar og ræddi um störf og stöðu sálfræðinga.

Borgþór Arngrímsson sagði okkur tíðindi frá Danmörku. Til umræðu voru stjórnmál, dómsmál og málefni dýra, meðal annars.

Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands lækkaði stýrivexti í morgun. Róbert Farestveit, hagfræðingur Alþýðusambands Íslands, brást við tíðindunum og ræddi um stöðu efnahagsmála.

Tónlist:

Halla Margrét Árnadóttir - Hægt og hljótt.

Young, Neil - Heart of gold.

Chiffons, The - One fine day.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson

Theódór Gunnar Smith, matreiðslumaður, sjósundkappi, öndunarleiðbeinandi, „kælari“, setti Íslandsmet í ísbaði í síðustu viku með því að vera 45 mínútur og sex sekúndur á kafi í vatni við frostmark. Metið var sett á Akureyri þar sem aðstoðarmenn jusu sífellt krapi niður í baðið til hans til að halda því nógu köldu. Við fengum að vita hvernig þessi þrekraun fór fram og hvað fer í gegnum hugann á meðan. Það er nauðsynlegt að taka það fram að ekki er mælst til þess að fólk dembi sér í svona mikla kælingu án þess að gæta fyllsta öryggis en undirbúningurinn var gríðarlegur og þar skipti öndun mikilu máli og eins verður að taka það fram að Theódór endaði á bráðamóttökunni þar sem hann fékk hjálp við að ná aftur eðlilegum líkamshita og var skammaður þar fyrir, því illa hefði getað farið. Theódór stendur að námskeiðum í öndun á vegum símenntunar Háskólans á Akureyri ásamt dr. Auðbjörgu Björnsdóttur sem er forstöðumaður kennlsu og upplýsingatæknisviðs H.A. Auðbjörg var í hljóðveri RÚV fyrir norðan með Guðrúnu á meðan Theódór var ásamt Gunnari fyrir sunnan.

Svo kom Þráinn Þorvaldsson í þáttinn. Hann hefur, ásamt öðrum, verið að vinna því því að stofna Samtökin Sólskinsstundir sem veita fólki sem hefur misst maka félagslegan vettvang til þess að hittast, fá stuðning, sækja menningarviðburði, borða saman, drekka kaffi og ferðast saman innanlands eða jafnvel erlendis. Þráinn sagði okkur frá sinni reynslu, en hann missti eiginkonu sína, Elínu Guðrúnu Óskarsdóttur, fyrir níu mánuðum og hann vill með þessu búa til vettvang fyrir fólk sem hefur reynslu af makamissi að hittast, vera félagsskapur og stuðningur. Þráinn benti á netfang sitt, ef fólk hefur áhuga á því að taka þátt í stofnun samtakanna: alud@mmedia.is

Tónlist í þættinum:

Fallegur dagur / Bubbi (Bubbi Morthens)

Dagar / Eyjólfur Kristjánsson (Eyjólfur Kristjánsson og Aðalsteinn Ásberg)

Ljúfa langa sumar / Ragnar Bjarnason (Gunnar Þórðarsson og Ólafur Gaukur Þórhallsson)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Fólk úr ýmsum áttum flytur stuttar hugleiðingar sem tengjast sama umfjöllunarefni.

Umsjón hefur Ólína Guðbjörg Viðarsdóttir, sálfræðingur og eigandi Heilaheilsu.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Átök hafa brotist út milli landhers Ísraelsmanna og Hezbollah-samtakanna í suðurhluta Líbanon. Ísraelsmenn hafa bannað framkvæmdastjóra Sameinuðu þjóðanna að koma til Ísraels þar sem hann hafi ekki fordæmt árás Írana á Ísrael í gær.

Vaxtalækkun Seðlabankans í morgun, um núll komma tuttugu og fimm prósentur, er tekin í trausti þess að meira jafnvægi sé að komast á í íslensku efnahagslífi, segir seðlabankastjóri. Forseti ASÍ fagnar lækkuninni og segir eðlilegt að stíga varlega til jarðar.

Samdráttur varð í losun gróðurhúsalofttegunda milli ára. Sérfræðingur hjá Umhverfisstofnun segir Ísland á réttri leið en enn sé langt í land ætli stjórnvöld að ná markmiðum sínum.

Bretar vilja meira samstarf við Evrópusambandið, til dæmis á sviði öryggismála en eru tregir til að rýmka reglur um dvalarleyfi. Forsætisráðherra Bretlands kemur til Brussel í dag.

Þingmaður Sjálfstæðisflokks segir verulega reyna á langlundargeð stjórnarflokkanna og spyr hvort ástæða sé að bíða til vors með alþingiskosningar.

Kappræður varaforsetaefnanna í Bandaríkjunum í gærkvöld voru að mestu yfirvegaðar. Flestum þótti varaforsetaefni Repúblikana standa sig betur.

Jólin eru komin í Venesúela að fyrirskipun forseta landsins. Jólagleðin virðist þó víðs fjarri.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Formaður bæjarráðs Ölfuss, Grétar Ingi Erlendssson, á hlut í eignarhaldsfélagi sem ætlar að byggja tæplega 100 íbúðir í Ölfusi. Íbúðirnar eiga að rísa á svæði sem kallast Bakkamelur. Þetta svæði liggur við veginn á milli Þorlákshafnar og Hveragerðis. Grétar Ingi er einn af eigendum félagsins Bakkamelur ehf. sem mun standa að byggingu íbúðanna.

Viðskipti og framkvæmdir þessa félags eru nú til meðferðar hjá sveitarstjórn Ölfuss en gera þarf ráð fyrir íbúðunum í aðalskipulagi sveitarfélagsins. Í sumar var gerð breyting á aðalskipulagi Ölfuss í bæjarstjórn þar sem gert er ráð fyrir því að fjöldi íbúða á svæðinu verði nærlega fjórfaldaður. Fjöldi íbúða á að fara úr 25 upp í allt að 95. Grétar Ingi sat þennan fund en vék af honum vegna tengsla vinnuveitanda hans, Einars Sigurðssonar, við málið, að sögn fulltrúa í minnihlutanum Í Ölfusi.

Grétar Ingi segir að hann hafi ekki talið þörf á því að tilgreina sérstaklega að hann væri hluthafi í félaginu. Hann hafi talið nóg að segja að hann tengdist félaginu. Fulltrúar minnihlutans í Ölfusi vissu ekki að Grétar Ingi væri hluthafi í félaginu þegar þeir greiddu atkvæði með breytingunni á aðalskipulaginu.

Rætt er við Grétar Inga, Gunnstein Ómarsson, Elliða Vignisson, Ásu Berglindi Hjálmarsdóttur og Eirík Vigni Pálsson um þetta mál.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Í tæp fjögur ár hefur línuritið sem sýnir meginvexti Seðlabankans hækkað með mislöngum hléum, grafið sýnir ójafnan en brattan tröppugang upp á við - en í dag leitaði það örlítið niður á við aftur. Peningastefnunefnd lækkaði stýrivextina úr 9,25 prósentum í slétt níu. Þetta eru tímamót en óljóst hvaða þýðingu þau hafa og vextirnir enn helvíti háir svo vitnað sé í seðlabankastjóra sjálfan. Við fengum viðbrögð nokkurra vegfarenda í Skeifunni í Reykjavík við þessum tíðindum.

Facebook-hópurinn Fjármálatips er einn sá vinsælasti á landinu með yfir fimmtíu þúsund meðlimi. Við ætlum að ræða við Sindra Má Friðriksson, hann stýrir Fjármálatips og raunar hópnum Verðbréfatips líka og fær nokkuð sérstaka innsýn í fjárhag landsmanna.

Hefur það hvað börn og ungmenni læra í dag eitthvað með umhverfismál og áskoranir mannkyns að gera. Svarið er já en það virðist ekki augljóst í augum allra. Við fáum pistil um þetta frá Stefáni Gíslasyni, umhverfisstjórnunarfræðingi.

Síðan heimsækjum við Foreldrahús, ráðgjafamiðstöð fyrir börn og foreldra barna með hegðunar-, tilfinninga-, og vímuefnavanda. Við ætlum að fræðast um starfsemi Foreldrahúsa, um hvernig miðstöðin nálgast yfirstandandi umræðu um vopnaburð, ofbeldi og vímuefnaneyslu meðal barna og ungmenna, og hvort starfsemin sé í hættu vegna viðvarandi fjárskorts.

Útvarpsfréttir.

Tónlist frá ýmsum tímum úr ólíkum héruðum Djasslandsins. Íslenskt og erlent í bland.

Matthías Hemstock er gestur Djasslands. Þeir Pétur Grétarsson tala saman um tromuleikarann Jeff "Tain" Watts og list hans. Tónlistin er þrungin dæmum um leik Watts. Einnig er rætt um samstarf Matthíasar við Richard Andersson og ýmislegt fleira.

Tónlist frá útsendingarlogg 2024-10-02

Hilmar Jensson - Undo.

Kvartett Wynton Marsalis & Joe Henderson - Thick In The South.

Marsalis, Branford Trio - Citizen tain.

Richard Anderson NOR, Watts, Jeff, Winther, Carl - Requiem for JW.

Matthías Hemstock, Jóel Pálsson, Tómas R. Einarsson, Winther, Jens, Eyþór Gunnarsson - Undir 4.

Richard Anderson NOR, Watts, Jeff, Winther, Carl - My Old Flame.

Útvarpsfréttir.

Fólk og menning í strandbyggðum á Íslandi.

Umsjón: Pétur Halldórsson.

Jón Ármann Héðinsson, fyrrverandi sjómaður, útgerðarmaður og þingmaður með meiru, segir frá því þegar hann byrjaði ungur á sjó með föður sínum en fór fljótlega að huga að eigin útgerð, fyrst á árabátum og svo á stærri bátum og skipum. Jón stofnaði um 1954 ásamt Maríusi bróður sínum útgerðarfyrirtækið Hreifa sem gerði út tvö stálskip með nafninu Héðinn, hvort á eftir öðru. Jón Ármann segir frá síldveiðunum, tvílembingum og þrílembingum sem svo voru kallaðir, litlir síldarbátar sem unnu saman að veiðunum, einnig frá stærri síldarskipunum og snurpubátunum. Rætt er um stríðsárin á Húsavík. Hernaðarbröltið var ekki mjög áberandi þar en á þeim árum var mikið hlustað á útvarpið og á talstöðvasamskipti sjómanna á hafi úti, meðal annars komið saman hjá skósmiðum bæjarins þar sem bæði voru útvarpstæki og talstöðvar til að hlusta á. Minnst er á Binna í Gröf sem var atkvæðamikill á Húsavík á þessum árum og Færeyinga sem þar komu líka á skipum sínum, Jón Ármann ræðir um nýtingu sjófugla og rjúpu og ræðir um eðlilega nýtingu þess sem sjórinn gefur.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Kvikmyndagerðarkonan Lilja Ingólfsdóttir var komin með nóg af klisjukenndum kvenpersónum þegar hún hófst handa við að skrifa Elskling. Aðalpersóna Elskling er ófullkomin og þreytt fjögurra barna móðir sem reynir að sinna starfsframanum um leið og hún reynir að halda hjónabandinu gangandi. Elskling hefur sópað að sér verðlaunum og góðri gagnrýni frá því að hún var frumsýnd í sumar, en hún er er fyrsta kvikmyndin í fullri lengd sem Lilja bæði skrifar og leikstýrir. Hún á að baki fjölda stuttmynda og einnig fjórar kvikmyndir sem hún var handritshöfundur að, og segir Lilja sjálf að hún líti fyrst og fremst á sig sem handritshöfund, hún sé leikstýrandi handritshöfundur.

Lilja er dóttir norska þýðandans Tone Myklebost, sem er margverðlaunuð fyrir þýðingar úr íslensku yfir á norsku, og Ingólfs heitins Margeirssonar, blaðamanns og rithöfundar sem lést vorið 2011. Hún ólst upp bæði á Íslandi og í Noregi en lærði kvikmyndagerð í London og Prag. Hún bjó um tíma í París þar sem hún gerði yfir 20 stuttmyndir en býr í dag í Osló þar sem hún kennir við kvikmyndaháskólann og elur upp börnin sín fjögur auk þess að starfa við kvikmyndagerðina.

Lilja Ingólfsdóttir, handritshöfundur og kvikmyndaleikstjóri, er gestur okkar í svipmynd dagsins.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Kvöldfréttir útvarps

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Þættir fyrir börn og fjölskyldur þar sem Margrét Kristín Blöndal útskýrir fyrirbæri úr heimi tónlistarinnar þannig að allir skilja.

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Í tæp fjögur ár hefur línuritið sem sýnir meginvexti Seðlabankans hækkað með mislöngum hléum, grafið sýnir ójafnan en brattan tröppugang upp á við - en í dag leitaði það örlítið niður á við aftur. Peningastefnunefnd lækkaði stýrivextina úr 9,25 prósentum í slétt níu. Þetta eru tímamót en óljóst hvaða þýðingu þau hafa og vextirnir enn helvíti háir svo vitnað sé í seðlabankastjóra sjálfan. Við fengum viðbrögð nokkurra vegfarenda í Skeifunni í Reykjavík við þessum tíðindum.

Facebook-hópurinn Fjármálatips er einn sá vinsælasti á landinu með yfir fimmtíu þúsund meðlimi. Við ætlum að ræða við Sindra Má Friðriksson, hann stýrir Fjármálatips og raunar hópnum Verðbréfatips líka og fær nokkuð sérstaka innsýn í fjárhag landsmanna.

Hefur það hvað börn og ungmenni læra í dag eitthvað með umhverfismál og áskoranir mannkyns að gera. Svarið er já en það virðist ekki augljóst í augum allra. Við fáum pistil um þetta frá Stefáni Gíslasyni, umhverfisstjórnunarfræðingi.

Síðan heimsækjum við Foreldrahús, ráðgjafamiðstöð fyrir börn og foreldra barna með hegðunar-, tilfinninga-, og vímuefnavanda. Við ætlum að fræðast um starfsemi Foreldrahúsa, um hvernig miðstöðin nálgast yfirstandandi umræðu um vopnaburð, ofbeldi og vímuefnaneyslu meðal barna og ungmenna, og hvort starfsemin sé í hættu vegna viðvarandi fjárskorts.

eftir Ólaf Jóhann Ólafsson. Þórhallur Sigurðsson les. Sagan fjallar um Íslending sem hvarf að heiman um dimma nótt frá fjölskyldu sinni og vinum og endaði sem einkaþjónn hjá bandaríska auðkýfingnum William Randolph Hearst eftir fyrri heimsstyrjöld. Hvers vegna yfirgaf hann konu sína og börn, blómlegt fyrirtæki og trausta stöðu í Reykjavík? Hvernig lenti hann í höll Hearsts blaðakóngs í Kaliforníu? (Áður á dagskrá 2010)

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson

Theódór Gunnar Smith, matreiðslumaður, sjósundkappi, öndunarleiðbeinandi, „kælari“, setti Íslandsmet í ísbaði í síðustu viku með því að vera 45 mínútur og sex sekúndur á kafi í vatni við frostmark. Metið var sett á Akureyri þar sem aðstoðarmenn jusu sífellt krapi niður í baðið til hans til að halda því nógu köldu. Við fengum að vita hvernig þessi þrekraun fór fram og hvað fer í gegnum hugann á meðan. Það er nauðsynlegt að taka það fram að ekki er mælst til þess að fólk dembi sér í svona mikla kælingu án þess að gæta fyllsta öryggis en undirbúningurinn var gríðarlegur og þar skipti öndun mikilu máli og eins verður að taka það fram að Theódór endaði á bráðamóttökunni þar sem hann fékk hjálp við að ná aftur eðlilegum líkamshita og var skammaður þar fyrir, því illa hefði getað farið. Theódór stendur að námskeiðum í öndun á vegum símenntunar Háskólans á Akureyri ásamt dr. Auðbjörgu Björnsdóttur sem er forstöðumaður kennlsu og upplýsingatæknisviðs H.A. Auðbjörg var í hljóðveri RÚV fyrir norðan með Guðrúnu á meðan Theódór var ásamt Gunnari fyrir sunnan.

Svo kom Þráinn Þorvaldsson í þáttinn. Hann hefur, ásamt öðrum, verið að vinna því því að stofna Samtökin Sólskinsstundir sem veita fólki sem hefur misst maka félagslegan vettvang til þess að hittast, fá stuðning, sækja menningarviðburði, borða saman, drekka kaffi og ferðast saman innanlands eða jafnvel erlendis. Þráinn sagði okkur frá sinni reynslu, en hann missti eiginkonu sína, Elínu Guðrúnu Óskarsdóttur, fyrir níu mánuðum og hann vill með þessu búa til vettvang fyrir fólk sem hefur reynslu af makamissi að hittast, vera félagsskapur og stuðningur. Þráinn benti á netfang sitt, ef fólk hefur áhuga á því að taka þátt í stofnun samtakanna: alud@mmedia.is

Tónlist í þættinum:

Fallegur dagur / Bubbi (Bubbi Morthens)

Dagar / Eyjólfur Kristjánsson (Eyjólfur Kristjánsson og Aðalsteinn Ásberg)

Ljúfa langa sumar / Ragnar Bjarnason (Gunnar Þórðarsson og Ólafur Gaukur Þórhallsson)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson