Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Benjamín Hrafn Böðvarsson flytur.

Útvarpsfréttir.

Í þættinum verður ferðast á fáfarnar en áhugaverðar slóðir vítt og breitt um veröldina. Saga hvers staðar verður rakin og tónlist tengd honum leikin. Í hverjum þætti verður rætt við fólk sem hefur ferðast um viðkomandi land og það segir frá þeim áhrifum sem það varð fyrir af náttúru og menningu. Netfang þáttarins: <a href="mailto:magnusre@ruv.is">magnusre@ruv.is</a>

Umsjón Magnús R. Einarsson. Þættirnir eru einnig á Hlaðvarpi Rúv <a href="http://www.ruv.is/podcast"> HLAÐVARP RÚV</a>

Í þættinum er ferðast á fáfarnar en áhugaverðar slóðir vítt og breitt um veröldina. Saga hvers staðar er rakin og tónlist tengd honum leikin. Í hverjum þætti er rætt við fólk sem hefur ferðast um viðkomandi land og það segir frá þeim áhrifum sem það varð fyrir af náttúru og menningu.

Kjartan Jónsson segir frá sjálfboðastarfi í Kenía.

Umsjón: Magnús R. Einarsson.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Tónskáldið Bedrich Smetana hefur verið kallaður faðir tékkneskrar tónlistar og hljómsveitarverk hans, „Moldá“, er alþekkt. Hann fæddist 2. mars 1824 og því eru á þessu ári 200 ár frá fæðingu hans. Í tilefni af því verður þátturinn tileinkaður tónlist hans og einnig samsvarandi þáttur í næstu viku, 14. mars. Í þáttunum verður æviferill Smetana rakinn og flutt verða tónverk eftir hann. Meðal tónsmíða sem fluttar verða í þættinum í dag eru þáttur úr píanótríói sem Smetana samdi árið 1855 til minningar um Bedrisku litlu dóttur sína, einnig verður flutt aría úr hinni vinsælu óperu „Seldu brúðinni" og að lokum hið fræga tónaljóð „Moldá". Umsjón með þættinum hefur Una Margrét Jónsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Fólk og menning í strandbyggðum á Íslandi.

Umsjón: Pétur Halldórsson.

Fluttur er lunginn úr erindum Sólveigar Ólafsdóttur sagnfræðings og Laufeyjar Steingrímsdóttur næringarfræðiprófessors sem þær fluttu á fundi sem Íslenska vitafélagið hélt í Sjóminjasafninu Víkinni í Reykjavík 22. febrúar 2012. Sólveig fjallaði um þorramatinn sem er í huga þjóðarinnar eitthvað það þjóðlegasta sem um getur. Samt er það svo að hugtakið þorramatur er ekki nema um hálfrar aldar gamalt og sprottið frá framtaki Halldórs Gröndals og félaga sem stofnuðu veitingastaðinn Naustið í Reykjavík laust fyrir 1960. Laufey ræðir um sögu lýsisvinnslu á Íslandi og þau margvíslegu not sem hafa verið fyrir lýsið í aldanna rás. Lýsið var ein dýrmætasta útflutningsvara Íslendinga frá því á fjórtándu öld, aðallega því að það var dýrmætt ljósmeti. En margvísleg hollusta lýsisins og notkun þess sem mýkingarefnis, við matargerð og fleira og fleira hefur gert að verkum að lýsið hefur margoft gengið í endurnýjun lífdaganna sem verðmæt framleiðsluvara. Og ekki síst á síðari árum hefur lýsið sem hollustuvara sótt mjög í sig veðrið enda mikilvægur D-vítamíngjafi.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Óveðrið 4.-5. febrúar 1968 er eitt versta veður í manna minnum. Í Ísafjarðardjúpi leituðu á þriðja tug togara vars en ísinging hlóðst upp og skipverjar börðu af ísinn fyrir lífi sínu. Tvö skip sukku í hyldýpið og það þriðja strandaði. Eftir sátu fjölskyldur í sárum. Fjallað er um óveðrið, þrautsegju, hetjudáð og sorg en líka um hvað hefur breyst síðan þetta örlagaríka veður dundi á.

Umsjón: Halla Ólafsdóttir og Birgir Olgeirsson.

Sjómenn börðust fyrir lífi sínu í Ísafjarðardjúpi sunnudaginn 4. febrúar 1968. Fárviðri barði á þeim á meðan þeir reyndu vanbúnir tímunum saman að vinna gegn fordæmalausri ísingu sem hlóðst á skipin og ógnaði lífi þeirra. Menn trúðu vart sínum eigin eyrum þegar skipstjóri Ross Cleveland skilaði hinstu kveðju áhafnarinnar áður en hún mætti örlögum sínum.

Guðsþjónusta.

Alþjóðlegur bænadagur kvenna.

Séra Hildur Björk Hörpudóttir og séra Agnes M. Sigurðardóttir, biskup Íslands, þjóna fyrir altari.

Predikun: Agnes M. Sigurðardóttir, biskup Íslands

Organisti: Keith Reed.

Kvennakórinn KFUK syngur.

Lesarar: Séra Hildur Björk Hörpudóttir, Una Sveinsdóttir, Valgerður Stefánsdóttir, Esther Sveinbjarnadóttir, Kristín Kateri, Bergdís Jónsdóttir, Halla Valgerður Reynisdóttir og Áslaug Haugland.

Fyrir predikun:

Forspil: Ó, þá náð að eiga Jesú eftir Charles C. Converse.

Sálmur 585: Mig dreymdi mikinn draum. Enskt þjóðlag. Texti: Sigurbjörn Einarsson. Útsetning: Keith Reed.

Ave Maria. Lag: G. Gaccini. Latneskur texti: Útsetning: Keith Reed.

Sálmur 724: Enginn þarf að óttast síður. Sænks laggerð af þýsku þjóðlagi. Texti: Lina Sandel, íslenskur texti: Friðrik Friðriksson. Útsetning: Keith Reed.

Eftir predikun:

Allt það sem ég þrái. Reuben Morgan/Hillsong. Texti: Hrönn Svansdóttir.

Sálmur 433: Þú, Guð míns lífs. Lag: Keith Reed. Texti: Matthías Jochumsson.

Eftirspil: Ó, Drottinn Guð er dásemd þína lít ég. Lag eftir Sigurð Pálsson.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Fátt bendir til þess að samið verði um vopnahlé á Gaza fyrir föstumánuð múslima, sem er í þann mund að hefjast. Bandaríkjaforseti segir forsætisráðherra Ísraels gera meiri skaða en gagn með stríðsrekstrinum á Gaza.

Ekki er ljóst hvað varð til þess að eldur kviknaði í einu elsta húsi Selfoss í gærkvöld. Talið er að engin hafi verið í húsinu.

Ellefu særðust í drónaárásum Rússa í austurhluta Úkraínu í nótt. Tveir féllu í slíkum ásum í gær. Tyrkir vilja að reynt verði að semja um lok stríðsins í Úkraínu.

Fulltrúar EFTA og Indlands undirrituðu í dag nýjan fríverslunarsamning milli ríkjanna. Bjarni Benediktsson utanríkisráðherra segir að hann hafi mikla þýðingu fyrir viðskipta- og efnahagssamband Íslands við Asíu.

Betri orkunýting til að greiða fyrir orkuskiptum er raunhæf leið -- en stefna stjórnvalda í loftslagsmálum er hins vegar í molum, segir formaður Náttúrverndarsamtaka Íslands.

Frægasta dúkka heims, Barbie, fagnaði sextíu og fimm árum í gær og nálgast eftirlaunaaldur óðfluga -- ekkert útlit er þó fyrir að hún setjist í helgan stein á næstunni.

Þættirnir fjalla um ást Evu Halldóru Guðmundsdóttur og Viktoríu Blöndal á rithöfundinum Guðrúnu frá Lundi, skáldsagnapersónum hennar, lífi þeirra og veröld. Í þremur þáttum ætla þær að skoða bækur hennar og spjalla leikandi létt yfir rjúkandi heitum kaffibollum út um allt land. Umfram allt vilja þær að hlustendur komi sér vel fyrir, fái sér kaffilús og njóti þess að stíga inn í heim Guðrúnar frá Lundi.

Umsjón: Eva Halldóra Guðmundsdóttir og Viktoría Blöndal.

Þættirnir fjalla um ást Evu Halldóru Guðmundsdóttur og Viktoríu Blöndal á rithöfundinum Guðrúnu frá Lundi, skáldsagnapersónum hennar, lífi þeirra og veröld. Í þremur þáttum ætla þær að skoða bækur hennar og spjalla leikandi létt yfir rjúkandi heitum kaffibollum út um allt land. Umfram allt langar þeim að bjóða hlustendum að koma sér vel fyrir, fá sér kaffilús og njóta þess að stíga inn í heim Guðrúnar frá Lundi.

Viðmælendur á þáttunum eru Kristín Sigurrós Einarsdóttir, Karl Jónas Gíslason, Bjarni Harðarson, Erla Hulda Halldórsdóttir, Ragnheiður Kristjánsdóttir, Jón Ormar Ormsson, Ásta Kristín Benediktsdóttir, Halldóra Kristinsdóttir og Ingólfur Sveinsson.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Úrval úr Lestarþáttum vikunnar.

Útvarpsfréttir.

Tónlist úr ýmsum áttum. Nýjar hljóðritanir Rásar 1 í bland við nýjar plötur íslenskrar og erlendrar tónlistar.

Tónhjólið snýst og snýst og upp koma sögur af tónlist, nýrri og gamalli. Ólíkar stefnur og straumar skjóta upp kolli og líka hljóðfæri, hugtök og túlkunarmöguleikar. Hugað verður að einhverju því sem hæst ber á tónlistarsviðinu í heimi sígildrar tónlistar og djasstónlistar á hverjum tíma.

Steinar Logi Helgason kórstjóri í Hallgrímskirkju er gestur þáttarins að þessu sinni. Hann segir frá tónlistaráhuga sínum og nýrri uppbyggingu kórstarfs í Hallgrímskirkju.

´Tónhjólið skoðar líka sögu Rhapsody in blue eftir George Gershwin sem er hundrað ára um þessar mundir.

Tónlistin í þættinum:

Rachel Podger og Christopher Glynn leika Adagio - molto espressivo þátt úr Vorsónötu Beethovens.

Í umfjöllun um Rhapsody in blue leika verkið Paul Whiteman og hljómsveit hans ásamt höfundinum George Gershwin, banjóleikarinn Bela Fleck og Andre Previn og Sinfóníuhljómsveitin í Pittsburgh. Brot heyrast úr gömlum viðtölum við George og Ira Gershwin.

Tenebrea kórinn undir stjórn Nigels Short syngur Song for Athene eftir John Tavener

The Sixteen syngja Timor et tremor úr fjórum mótettum eftir Francis Poulenc.

Þáttur um íslensku og önnur mál.

Umsjón: Anna Sigríður Þráinsdóttir, Atli Sigþórsson og Guðrún Línberg Guðjónsdóttir

Almenningsgarður einn, miðsvæðis í Reykjavík, hefur frá 2009 heitið Klambratún. Borgarbúar hafa notað þetta nafn frá því á 6. áratugnum en ráðamenn í Reykjavík ákváðu þó að það skyldi heita Miklatún. Gluggað er í sögu þessara nafna og líka orðsins klömbur sem heiti túnsins er rakið til.

Fréttir

Kvöldfréttir útvarps

Rás 1 og Fréttastofa RÚV kynna: Um miðjan desember 2023 bárust þau tíðindi að landlæknisembættið hefði takmarkað starfsleyfi Árna Tómasar Ragnarssonar gigtarlæknis. Hann gæti ekki lengur skrifað upp á tiltekin lyf fyrir sjúklinga sína. Lyfin sem hann ávísaði voru nefnilega sterk lyfseðilskyld morfínlyf. Þeir sem hann ávísaði þeim til voru einstaklingar með alvarlegan og langvarandi fíknisjúkdóm.

Veitti Árni sjúkum líkn eða olli hann tjóni? Veldur landlæknir sjúklingum skaða með því að stíga inn í störf hans? Hvað verður um skjólstæðinga Árna?

Pétur Magnússon fréttamaður kafar í sögu Árna, skjólstæðinga hans og stöðu skaðaminnkunar í íslenska heilbrigðiskerfinu.

Skjólstæðingar Árna Tómasar fengu ávísað Contalgin-töflum. Það eru forðatöflur sem ætlað er að taka inn um munn. Þær eru þannig hannaðar að húð þeirra leysist upp í meltingarveginum sem gerir það að verkum að áhrif lyfsins eru jafnari. En sumir notendur þessara lyfja gleypa þau ekki.

Í þættinum er rætt við Sigurð Örn Hektorsson, Valgerði Rúnarsdóttur, Helgu Sif Friðjónsdóttur, Árna Tómas Ragnarsson, Ólöfu Jónu Ævarsdóttur, Ernu Hinriksdóttur og Andra.

Umsjón: Pétur Magnússon

Tónlist: Gugusar og Annalísa

Ritstjórn og samsetning: Þorgerður E. Sigurðardóttir og Anna Marsibil Clausen

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Svanhildur Jakobsdóttir.

Tveir þættir frá 2012 þegar liðin voru tvö hundruð ár síðan eitt frægasta sagnaskáld heimbókmenntanna, breski höfundurinn Charles Dickens, fæddist, 7. febrúar 1812. Fjallað er um sagnagerð Dickens og rætt sérstaklega um íslenskar viðtökur verka hans. Byrjað var að þýða sögur höfundarins á íslensku strax á nítjándu öld og eru margar þeirra til í þýðingum, hin frægasta, Oliver Twist, hefur verið þýdd tvisvar og komið út margsinnis. Aðrar alkunnar sögur eru Davíð Copperfield og Jóladraumur sem til er í tveimur þýðingum. Margar sagnanna hafa aðeins verið gefnar út í útdrætti á íslensku, enda flestar mjög langar frá hendi höfundarins. - Sögur Charles Dickens njóta stöðugra vinsælda, sem marka má af mörgum sjónvarpsþáttum sem gerðir hafa verið upp úr þeim.

Umsjón: Ástráður Eysteinsson.

Tveir þættir sem voru gerðir þegar liðin voru tvö hundruð ár frá því að eitt frægasta sagnaskáld heimbókmenntanna, breski höfundurinn Charles Dickens, fæddist, 7. febrúar 1812.

Fjallað er um sagnagerð Dickens og rætt sérstaklega um íslenskar viðtökur verka hans. Byrjað var að þýða sögur höfundarins á íslensku strax á nítjándu öld og eru margar þeirra til í þýðingum, hin frægasta, Oliver Twist, hefur verið þýdd tvisvar og komið út margsinnis. Aðrar alkunnar sögur eru Davíð Copperfield og Jóladraumur sem til er í tveimur þýðingum. Margar sagnanna hafa aðeins verið gefnar út í útdrætti á íslensku, enda flestar mjög langar frá hendi höfundarins.

Sögur Charles Dickens njóta stöðugra vinsælda, sem marka má af mörgum sjónvarpsþáttum sem gerðir hafa verið upp úr þeim. Umsjónarmaður er Ástráður Eysteinsson.

Gestur úr Mannlega þættinum talar um bækur.

Lesandi vikunnar í þetta sinn var Huldar Breiðfjörð, rithöfundur og handritshöfundur og greinarformaður í ritlist við Háskóla Íslands. Við forvitnuðumst um hvað hann er að gera þessa dagana og svo fengum við auðvitað að vita hvaða bækur hann hefur lesið undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Huldar sagði frá eftirfarandi bókum og höfundum:

When We Cease to Understand the World e. Benjamin Lapatut

Endurminningar Annie Ernaux

GoatMan e. Thomas Thwaites

og svo höfundunum, Þórbergi Þórðarsyni, Brett Easton Ellis og Douglas Coupland.

Í Kúrs gerast nemendur við Háskóla Íslands dagskrárgerðarmenn; segja sögur, kafa í fræðin og spyrja spurninga.

Talað er við Halldóru Steinu Biering Garðarsdóttur um lífið með og eftir flogaveiki. En hún greindist með flogaveiki þegar hún var einungis 9 ára gömul. Meðan hún var á barns- og unglingsaldri lét hún veikindin ekki stöðva sig og stundaði íþróttir af fullum krafti, rétt eins og önnur ungmenni. Þegar hún varð eldri fóru veikindin að draga verulega úr lífsgæðum hennar. En það var svo um 20 árum síðar, eða 1999, sem hún var send í aðgerð á Mayo Clinic í Bandaríkjunum. Tilgangurinn var að losa hana við flogaveikina. Í kjölfarið öðlaðist hún algerlega nýtt og betra líf. Við heyrum sögu hennar og hvernig hún svo hefur það í dag, 24 árum eftir að hún fór í þessa miklu aðgerð.

Umsjón: Helgi Valdimar Viðarsson Biering.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Umsjónarmaður spjallar um hvaðeina milli himins og jarðar, oft af sögulegu tagi, les forvitnilega texta úr ýmsum áttum, bæði íslenska og erlenda, og reynir af öllum mætti að hafa ofan af fyrir hlustendum þá klukkustund sem þátturinn stendur. Umsjón: Illugi Jökulsson.

Í þessum þætti er áfram fjallað um séra Þórð Jónsson í Reykjadal í Hrunamannahreppi sem sagt var frá í síðasta þætti. Hér segir frá deilum sem hann lenti í við skólapilta í Skálholti en á biskupssetrinu virðist hafa verið alsiða að berja hann og kvelja, gamlan manninn. Síðan segir frá séra Jóni Guðmundssyni sem var um tíma einnig prestur í Reykjadal en hafði áður misst embættið vegna þess að hann kennti prófasti sínum um að hafa eignast barn með kátri ekkju, sem óhætt er að segja að hafi ekki verið eina fjöldina felld.

Umsjón: Illugi Jökulsson.