Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Jón Ásgeir Sigurvinsson flytur morgunbæn og orð dagsins.

Útvarpsfréttir.

Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir fylgja hlustendum inn í daginn, skýra baksvið frétta og ræða við áhugavert fólk um Ísland og umheiminn.

Í nóvember verða liðin tvö ár frá því að rýma þurfti Grindavíkurbæ með öllu því sem fylgdi í framhaldinu. Við beindum sjónum okkar að börnum og ungmennum frá bænum í dag, fyrsti gestur þáttarins var Stefán Þorri Helgason sálfræðingur hjá Litlu kvíðamiðferðarstöðinni, en stöðin ásamt Rauða krossinum býður upp á námskeið fyrir ungmenni.

Björn Malmquist, fréttamaður í Brussel, ræddi ýmis mál. Vaxandi umræða um samfélagsmiðla og takmarkanir á notkun þeirra, kosningar í Þýskalandi og viðbrögð við drónaflugi Rússa yfir Póllandi komu við sögu, og við heyrðum líka viðtal við utanríkisráðherra um nýjan fríverslunarsamning sem Ísland undirritar ásamt fleirum á morgun.

Húsnæðismál voru til umræðu í síðasta hluta þáttarins. Einhverjir hafa líklega rekið upp stór augu þegar greint var frá því á dögunum að 60 þúsund fermetrar af húsnæði í ríkiseigu standa ónotaðir af ýmsum ástæðum. Arkitektarnir Arnhildur Pálmadóttir og Borghildur Sturludóttir komu á Morgunvaktina og ræddu hvað væri hægt að gera við allt þetta húsnæði og hvaða breytingar þyrfti að gera til þess.

Tónlist:

Elly Vilhjálms - Hvers konar bjálfi er ég?.

Sigurður Flosason - Vatn undir brúna.

Kvartett Reynis Sigurðssonar - Gamla gatan.

Cécile McLorin Salvant - Until.

Útvarpsfréttir.

.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Dægurflugur og söngvar frá ýmsum tímum.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Í þættinum er rifjað upp þegar bresku hljómsveitirnar Echo and the Bunnymen og Classix Nouveau spiluðu í Laugardalshöll fyrir örfáa hljómleikagesti. Classix Nouveau héldu tónleika fyrir tæplega 1000 manns 16. júní og Echo and the Bunnymen spiluðu fyrir um það bil 1600 manns 2. júlí 1983. Íslenskar hljómsveitir hituðu upp fyrir þessar ensku hljómsveitir. Lögin sem hljóma í þættinum eru The Cutter, The Bachk of Love og The Killing Moon með Echo and the Bunnymen, Never Again, Is It a Dream, Manitou og Forever and a Day með Classix Nouveau og lögin Sísí með Grýlunum, Fjöllin hafa vakað með Egó og Böring með Q4U.

Umsjón: Jónatan Garðarsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Við héldum áfram yfirferð okkar um það sem verður á fjölum leikhúsanna í vetur, í síðustu viku var það Borgarleikhúsið, nú er komið að Þjóðleikhúsinu. Magnús Geir Þórðarson, Þjóðleikhússtjóri, kom í þáttinn og sagði okkur frá því sem er á döfinni á nýhöfnu leikári, en Þjóðleikhúsið á einmitt 75 ára afmæli um þessar mundir.

Dagur rímnalagsins er í dag og við fengum formann Kvæðamannafélagsins Iðunnar Báru Grímsdóttur til okkar en í dag verður sérstök hátíðardagskrá í Salnum í Kópavogi, þar sem barnahópar kveða og Rímnafögnuður í kvöld þar sem frumfluttir verða tveir nýjir rímnaflokkar og annar sérstaklega saminn við þetta tækifæri, Kópavogsbragur hinn síðari. Bára Grímsdóttir leyfði okkur að heyra brot úr honum í þættinum.

Svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn er það Sváfnir Sigurðarson, tónskáld, textahöfundur, markaðs- og kynningafulltrúi, en hann er einmitt að gefa út nýja barnabók sem kallast Brandara bíllinn. Við fengum hann til að segja okkur aðeins frá henni og svo auðvitað líka frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Sváfnir sagði frá eftirfarandi bókum og höfundum:

Guð leitar að Salóme e. Júlía Margrét Einarsdóttir

Óvæntur ferðafélagi e. Eiríkur Bergmann

Sextíu kíló af kjaftshöggum e. Hallgrímur Helgason

Stundarfró e. Orri Harðar

Hundrað ára einsemd e. Gabriel Garcia Marquez

Punktur punktur komma strik e. Pétur Gunnarsson

Bjargvætturinn í grasinu e. J.D Salinger

Tónlist í þættinum í dag:

Þjóðsaga / Þrjú á palli (þjóðlag, texti Jónas Árnason)

Létt / Ríó tríó (Gunnar Þórðarson, texti Jónas Friðrik Guðnason)

Flóð og fjara / Sváfnir Sigurðarson (Sváfnir Sigurðarson)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Umsjón hefur Steingrímur J. Sigfússon fyrrverandi alþingismaður, ráðherra og forseti Alþingis.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu segir Vítisengla - eða Hells Angels - skilgreinda um allan heim sem glæpasamtök og ekki sé hægt að stofna íslenska deild sem standi utan við slíka starfsemi. Lögregla hafði afskipti af samkomu Vítisengla um helgina.

Alþjóðasamningur um takmörkun ríkisstyrkja í sjávarútvegi gekk í gildi í morgun. Hann er talinn marka tímamót í baráttu fyrir sjálfbærri nýtingu sjávarauðlinda.

Utanríkisráðherra Bandaríkjanna hittir forsætisráðherra Ísraels í Jerúsalem í dag. Árás Ísraelshers á leiðtoga Hamas í Doha í Katar er líklega eitt helsta umræðuefnið. Bandaríkjaforseti hefur gagnrýnt árásina.

Bæði núverandi og fyrrverandi borgarstjóri gefa kost á sér í borgarstjórnarkosningum í vor, sem og oddviti Sjálfstæðisflokksins. Oddviti Viðreisnar ætlar ekki fram.

Sveitarstjórinn í Múlaþingi segir að fyrirmæli frá kjararáði Kennarasambands Íslands hafi ráðið því að fatlaðri stúlku var synjað um þjónustu í kennaraverkfalli. Lögfræðingur segir ábyrgð sveitarfélagsins hafa verið skýra frá upphafi.

Farsímasamband gæti versnað víða í óbyggðum þegar slökkt verður á 2G og 3G farsímakerfum. Ferðamálastofa mælist til þess að fyrirtæki í ferðaþjónustu yfirfari búnað.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Síðasti þáttur í seríunni um Heklínu. Í þessum þætti fáum við að heyra meira um uppruna Stevens Grygelko og hvaða áhrif andlát hans hefur haft á fólkið hans hér á Íslandi.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Fyrir árið 2030 hyggjast íslensk stjórnvöld tryggja vernd 30% hafsvæða við Ísland. Þetta er stórt stökk því í dag er bara örlítið brot af hafinu við Ísland verndað. Snjólaug Árnadóttir, dósent við Lagadeild HR og forstöðumaður Sjálfbærni- og loftslagsréttarstofnunar Háskólans í Reykjavík, ætlar að ræða við okkur um hafréttarmál en það er allur gangur á því hvort alþjóðasáttmálar um vernd hafsins eru bindandi eða ekki og misjafnt hversu skýrar kröfur þeir gera til aðildarlanda.

Þjóðskjalasafn Íslands varðveitir heimildir um sögu landsins og þróun byggðar og mannlífs. Þar má meðal annars finna heimildir um fjalir sem varðveittar eru á Þjóðminjasafni Íslands. Fjalirnar komu til safnsins 1924 og voru lengi sveipaðar dulúð vegna myndefnisins sem var á þeim.

Fjórir af hverjum tíu í heiminum segjast forðast að neyta frétta, stundum eða oft, samkvæmt árlegri könnun á fjölmiðlanotkun sem nær til 48 landa. Þetta hlutfall hefur hækkað um ellefu prósentustig frá árinu 2017. Þátttakendur í könnuninni segjast jafnvel úrvinda yfir miklu magni frétta og umfjöllun oft of neikvæð. Við ræddum þessar niðurstöður við Skúla Braga Geirdal fjölmiðlafræðing.

Útvarpsfréttir.

Sígild og samtímatónlist frá ýmsum tímum. Íslenskt og erlent í bland.

Tónlistin í þættinum:

Liebesleid eftir Fritz Kreisler, í útsetningu fyrir víólu og píanó eftir Timothy Ridout. Timothy Ridout leikur á víólu og Frank Dupree á píanó.

Þrjú lög eftir Toru Takemitsu:

Shima e, við texta eftir Mitsuru Isawa.

Chiisana sora, við texta eftir Toru Takemitsu.

Shinda otoko no nokoshita mono ha, við texta eftir Shuntaro Tanikawa.

Flytjendur eru Dominique Visse kontratenór og François Couturier píanóleikari.

Útg. 2007

Rammislagur, eftir Atla Heimi Sveinsson við ljóð eftir Stephan G. Stephansson. Ágúst Ólafsson syngur og Anna Guðný Guðmundsdóttir leikur á píanó. Hljóðritað í salnum í Kópavogi í júní 2018.

Noktrúrna nr. 4 í A-dúr, H. 36 eftir John Field. Alice Sara Ott leikur á píanó. Hljóðritað 2024, útgefið 2025.

A pile of dust eftir eftir Jóhann Jóhannsson. Air Lyndhurst-strengjasveitin leikur. Stjórnandi er Athony Weeden.

Þrjú sönglög eftir Gabriel Fauré:

Pavane op. 50

En sourdine op. 58 no. 2

Le voyageur op. 18 no. 2

Flytjendur eru Brian Asawa kontratenór og hljómsveitin Academy of St. Martini n the Fields. Stjórnandi er Neville Marriner.

Útgefið 1998.

M'appari tutt'amor, aría úr óperunni Martha eftir Friedrich von Flotow. Textann samdi Friedrich Wilhelm Riese. Þýðandi er Achille de Lauzières. Jussi Björling tenór syngur, og Nils Grevillius stjórnar ónafngreindri hljómsveit sem leikur með. Hljóðritað 1939.

Flower, úr Two poems of Balmont K013 eftir Ígor Stravínskíj. Ljóðið orti Alexandra Heath. Barbara Hannigan sópran stjórnar og syngur með Skólahljómsveitum Juilliard-tónlistarháskólans og Konunglega tónlistarháskólans í Lundúnum.

Útvarpsfréttir.

Þáttur um bókmenntir, bæði hér heima og úti í heimi. Hlustendum er fylgt í gegnum lestur athyglisverðra bókmenntaverka og rætt við höfunda, útgefendur og fræðimenn um stefnur, strauma, tákn og tilvísanir.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson.

Fjölnismenn skrifuðu á 19. öld: Eínginn þarf að furða sig á þessu um tímaritin, því þau eru rödd tímans... Í dag beinum við athygli okkar að bókmenntatímaritum sem hafa komið út á Íslandi svo gott sem frá upphafi almennrar tímaritaútgáfu. Skírnir, elsta tímarit á Íslandi sem enn kemur út, fjallar einum þræði um bókmenntir auk heimspeki, sagnfræði og fleiri svið. Eins og sakir standa nú þegar fjórðungur er liðinn af 21. öld er enn líf og velta í þessum bransa og þótt líftími bókmenntatímarita sé almennt stuttur er mikil gróska og mikilvægi þeirra til að lyfta upp grasrót og ögra ríkjandi hugmyndakerfum er mikið fyrir heilbrigt bókmenntavistkerfi.

Viðmælendur: Þröstur Helgason, Amanda Líf Fritzdóttir, Þórdís Helgadóttir, Katla, Þórhallur og Tómas.

Umsjón: Jóhannes Ólafsson.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Við heyrum í dag raddir úr ólíkum áttum, áttum sem oftar en ekki er stillt upp sem andstæðum, röddum sem þó kalla eftir því sama; friði. Við heyrum pistil frá barnaskólakennara á Gaza, hinni 28 ára gömlu Reham Khaled. Khaled er líka skáld og næmur penni og um miðbik þáttar heyrum við þýðingu Guðrúnar Hannesdóttur á ákalli Reham Khaled, Örvæntingarópið sem enginn heyrir. Við hringjum líka til Ísrael til að ræða við Ilan Volkov, fyrrum aðalhljómsveitarstjóri SÍ, sem vakti mikla athygli síðasta fimmtudagskvöld, þegar hann hélt ræðu að loknum Proms tónleikum í Royal Albert Hall og kallaði eftir aðgerðum alþjóðasamfélagsins til að stöðva hörmungarnar á Gaza.

Guðmundur Steinn Gunnarsson sendi nýverið frá sér plötu með Ensamble Adapter sem gerir hrynjandi kvæða eða sérstakra braghátta að rannsóknarefni sínu og nefnist hún Clavis Metrica eða Háttatal. Við ræðum við Guðmund Stein um háttatalið í þessum þætti sem er einmitt sendur út á degi rímnalagsins. Við hugum líka að sterkustu stelpu í heimi. Trausti Ólafsson fjallar um Línu langsokkur var frumsýnd um helgina í Þjóðleikhúsinu.

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Í Lestinni í dag veltum við fyrir okkur hvað launmorðið á bandaríska áhrifavaldinum Charlie Kirk í síðustu viku og viðbrögðin við því segja okkur um stjórnmálaumræðuna og pólitísk átök á tímum samfélagsmiðla.

Við kynnum okkur líka nýja íslenska grínþætti um Brján sem er frábær í Football Manager en fær óvænt starf aðallþjálfara Þróttara í meistaraflokki karla. Sigurjón Kjartansson, Sólmundur Hólm, Karen Björg og Halldór Gylfason koma öll að þáttunum. En hugmyndin kviknaði hjá knattspyrnumanninum Erlingi Jack Guðmundssyni fyrir meira en 15 árum síðan.

Fréttir

Fréttir og fréttaskýringar í útvarpi, þar sem kafað er dýpra í málin, þau sett í stærra samhengi og skýringa leitað.

Þættir um barnabækur úr öllum áttum, gamlar og nýjar. Embla ræðir við höfunda, þýðendur, myndhöfunda, leikara og alls konar fólk sem kemur að barnabókum á einn eða annan hátt, að ógleymdum lesendunum sjálfum.

Umsjón: Embla Bachmann

Múmínálfarnir eiga 80 ára afmæli í ár! Við höldum upp á það með því að fræðast um söguheiminn, persónurnar og höfundinn, Tove Jansson. Svo spjöllum við við múmínsérfræðingana Elínborgu Unu og Vilhjálm Snæ.

Veðurfregnir kl. 18:50.

Dánarfregnir.

Tónlist úr ýmsum áttum. Nýjar hljóðritanir Rásar 1 í bland við nýjar plötur íslenskrar og erlendrar tónlistar.

Hljóðritun frá tónleikum Gúmbó númer 5 á Djasshátíð Reykjavíkur. Pétur Grétarsson ræðir líka við höfund tónlistarinnar- Tómas Jónsson, og heiðursgest tónleikanna- Þóri Baldursson.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Fyrir árið 2030 hyggjast íslensk stjórnvöld tryggja vernd 30% hafsvæða við Ísland. Þetta er stórt stökk því í dag er bara örlítið brot af hafinu við Ísland verndað. Snjólaug Árnadóttir, dósent við Lagadeild HR og forstöðumaður Sjálfbærni- og loftslagsréttarstofnunar Háskólans í Reykjavík, ætlar að ræða við okkur um hafréttarmál en það er allur gangur á því hvort alþjóðasáttmálar um vernd hafsins eru bindandi eða ekki og misjafnt hversu skýrar kröfur þeir gera til aðildarlanda.

Þjóðskjalasafn Íslands varðveitir heimildir um sögu landsins og þróun byggðar og mannlífs. Þar má meðal annars finna heimildir um fjalir sem varðveittar eru á Þjóðminjasafni Íslands. Fjalirnar komu til safnsins 1924 og voru lengi sveipaðar dulúð vegna myndefnisins sem var á þeim.

Fjórir af hverjum tíu í heiminum segjast forðast að neyta frétta, stundum eða oft, samkvæmt árlegri könnun á fjölmiðlanotkun sem nær til 48 landa. Þetta hlutfall hefur hækkað um ellefu prósentustig frá árinu 2017. Þátttakendur í könnuninni segjast jafnvel úrvinda yfir miklu magni frétta og umfjöllun oft of neikvæð. Við ræddum þessar niðurstöður við Skúla Braga Geirdal fjölmiðlafræðing.

Hin hvítu segl eftir Jóhannes Helga.

Heimildaskáldsaga byggð á sjóferðaminningum Andrésar P. Matthíassonar.

Kristinn Reyr les.

Veðurfregnir kl. 22:05.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson.

Við héldum áfram yfirferð okkar um það sem verður á fjölum leikhúsanna í vetur, í síðustu viku var það Borgarleikhúsið, nú er komið að Þjóðleikhúsinu. Magnús Geir Þórðarson, Þjóðleikhússtjóri, kom í þáttinn og sagði okkur frá því sem er á döfinni á nýhöfnu leikári, en Þjóðleikhúsið á einmitt 75 ára afmæli um þessar mundir.

Dagur rímnalagsins er í dag og við fengum formann Kvæðamannafélagsins Iðunnar Báru Grímsdóttur til okkar en í dag verður sérstök hátíðardagskrá í Salnum í Kópavogi, þar sem barnahópar kveða og Rímnafögnuður í kvöld þar sem frumfluttir verða tveir nýjir rímnaflokkar og annar sérstaklega saminn við þetta tækifæri, Kópavogsbragur hinn síðari. Bára Grímsdóttir leyfði okkur að heyra brot úr honum í þættinum.

Svo var það lesandi vikunnar, í þetta sinn er það Sváfnir Sigurðarson, tónskáld, textahöfundur, markaðs- og kynningafulltrúi, en hann er einmitt að gefa út nýja barnabók sem kallast Brandara bíllinn. Við fengum hann til að segja okkur aðeins frá henni og svo auðvitað líka frá því hvaða bækur hann hefur verið að lesa undanfarið og hvaða bækur og höfundar hafa haft mest áhrif á hann í gegnum tíðina. Sváfnir sagði frá eftirfarandi bókum og höfundum:

Guð leitar að Salóme e. Júlía Margrét Einarsdóttir

Óvæntur ferðafélagi e. Eiríkur Bergmann

Sextíu kíló af kjaftshöggum e. Hallgrímur Helgason

Stundarfró e. Orri Harðar

Hundrað ára einsemd e. Gabriel Garcia Marquez

Punktur punktur komma strik e. Pétur Gunnarsson

Bjargvætturinn í grasinu e. J.D Salinger

Tónlist í þættinum í dag:

Þjóðsaga / Þrjú á palli (þjóðlag, texti Jónas Árnason)

Létt / Ríó tríó (Gunnar Þórðarson, texti Jónas Friðrik Guðnason)

Flóð og fjara / Sváfnir Sigurðarson (Sváfnir Sigurðarson)

UMSJÓN: GUNNAR HANSSON OG GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR

Popp og pólitík

Umsjón: Kristján Guðjónsson og Lóa Björk Björnsdóttir.

Í Lestinni í dag veltum við fyrir okkur hvað launmorðið á bandaríska áhrifavaldinum Charlie Kirk í síðustu viku og viðbrögðin við því segja okkur um stjórnmálaumræðuna og pólitísk átök á tímum samfélagsmiðla.

Við kynnum okkur líka nýja íslenska grínþætti um Brján sem er frábær í Football Manager en fær óvænt starf aðallþjálfara Þróttara í meistaraflokki karla. Sigurjón Kjartansson, Sólmundur Hólm, Karen Björg og Halldór Gylfason koma öll að þáttunum. En hugmyndin kviknaði hjá knattspyrnumanninum Erlingi Jack Guðmundssyni fyrir meira en 15 árum síðan.