Bæn og hugleiðing að morgni dags.

Séra Jón Ómar Gunnarsson flytur.

Útvarpsfréttir.

Umsjónarmenn eru Björn Þór Sigbjörnsson og Þórunn Elísabet Bogadóttir.

Alþjóðamál og kosningarnar fram undan voru til umfjöllunar í Heimsglugganum. Bogi Ágústsson ræddi við Piu Hansson, forstöðumann Alþjóðamálastofnunar HÍ, og Davíð Stefánsson, formann Varðar, en fundur um efnið með frambjóðendum flokkanna sem bjóða fram á landsvísu verður haldinn í Veröld, húsi Vigdísar seinni partinn.

Fyrirtækið atNorth hefur ráðist í stækkun tveggja af þremur gagnaverum sínum á Íslandi og nemur fjárfestingin 41,6 milljörðum króna. Eyjólfur Magnús Kristinsson, forstjóri atNorth sagði frá framkvæmdinni og starfsemi gagnavera.

Nýverið kom Vilhjálmur Bjarnason, fyrrverandi alþingismaður, heim frá Þýskalandi með handrit að Þjóðsögum Jóns Árnasonar í farteskinu. Þau höfðu þá verið ytra í rúma öld en lengi var ekki vitað um afdrif þeirra. Handritið verður afhent Þjóðskjalasafninu í dag við hátíðlega athöfn.

Tónlist:

Vegurinn heim - Markéta Irglová.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Gestir úr öllum kimum þjóðfélagsins deila sögu sinni með hlustendum. Umsjón: Sigurlaug M. Jónasdóttir.

Umsjón: Halldóra Björnsdóttir.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Umsjón: Kristján Kristjánsson.

Útvarpsfréttir.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson

Tau frá Togó er nafn á nýrri netverslun þar sem allur ágóði rennur til heimilis í Togó fyrir munaðarlaus börn. Þau sem standa að þessu verkefni selja vörur sem búnar eru til á heimilinu og seldar til að fjármagna reksturinn og hafa með þessu fjármagnað skólagöngu barnanna á heimilinu og auk þess greitt fyrir einstaka eldri nemendur í framhaldsnám. Þetta samstarf byrjaði fyrir 10 árum þegar Guðný Einarsdóttir ættleiddi son sinn frá þessu heimili. Guðný kom í þáttinn í dag.

Það eru ekki margir kórstjórar sem eru með fjóra kóra á sínum snærum en Eyrún Jónasdóttir er ein af þeim og einn af þessum kórum er kór Menntaskólans við Laugarvatn. Það er merkilegt að meirihluti nemenda við skólann er í kórnum. En hvernig tekst henni að halda úti kórastarfinu þegar þróunin virðist því miður vera sú að kórastarf við framhaldsskóla hefur sumstaðar lagst af? Við ræddum við Eyrúnu í þættinum í dag.

Flestir líta húmor jákvæðum augum, hann léttir lífið og gerir samskipti skemmtilegri. Það er hins vegar erfitt að útskýra húmor og hann er auðvitað ekki alltaf jákvæður, getur verið dökkur, meiðandi og grimmur. Hvað er fyndið og hvers vegna erum við að reyna vera fyndin? Og hvað er grimmd og hvers vegna sýnum við hana? Ársæll Már Arnarson, prófessor á Menntavísindasviði HÍ, hefur skoðað þessi tvö hugtök og hann kom og ræddi húmor og grimmd í dag.

Tónlist í þættinum

Vetur / Egill Ólafsson (Egill Ólafsson)

Lazy Sunday / Small Faces (Marriott Lane)

Forðum / Tómas R Einarsson og Óskar Guðjónsson (Tómas R Einarsson)

Aguas de Marco / Antonio Carlos Jobim & Elis Regina (Antonio Carlos Jobim)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Dánarfregnir.

Útvarpsfréttir.

Íslenskt lag eða tónverk.

Útvarpsfréttir.

Óvissustig er enn í gildi á Vestfjörðum. Engar tilkynningar hafa þó borist um skriður í gær eða nótt. Almannavarnir fara yfir stöðunu í hádeginu. Búist er við vonskuveðri á norðanverðu landinu á morgun.

Viðreisn bætir áfram við sig fylgi í nýrri skoðanakönnun. Samfylkingin og Miðflokkurinn lækka flugið.

Verðbólgan verður komin í þrjú og hálft prósent í febrúar gangi spá Landsbankans eftir. Forstöðumaður hagfræðideildar bankans býst við að stýrivextir verði lækkaðir í næstu viku um hálft prósentustig.

Donald Trump vill tilnefna ráðherra án þess að þurfa samþykki bandarísku öldungadeildarinnar. Litlar líkur eru á að dómsmálaráðherraefni hans komist í gegnum bakgrunnsrannsókn yfirvalda.

Fundir eru í kjaradeilum lækna og kennara hjá ríkissáttasemjara í dag.

Aldrei hefur minna verið afgreitt af ópíóíðum miðað við mannfjölda en í fyrra.

Frumvarp fjármálaráðherra um kílómetragjöld á ökutæki verður ekki afgreitt á Alþingi fyrir áramót. Meirihluti efnahags- og viðskiptanefndar vill vísa málinu aftur til ríkisstjórnarinnar.

Daglegur fréttaskýringaþáttur þar sem stór og lítil fréttamál eru matreidd á einfaldan hátt.

Fyrirtækið Black Cube hefur ratað í fréttir um allan heim fyrir óvægnar aðgerðir sínar í þágu viðskiptavina sinna. Meðal þeirra var kvikmyndaframleiðandinn Harvey Weinstein. Í þessum þætti fjöllum við um aðferðir Black Cube og fólkið sem hefur orðið fyrir þeim. Umsjón Þóra Tómasdóttir.

Opin og gagnrýnin umræða um vísindi, nýsköpun, umhverfi, fréttir og samfélagsmál.

Umsjón: Arnhildur Hálfdánardóttir og Pétur Magnússon.

Netfang: samfelagid@ruv.is

Síðustu daga og vikur hefur talsvert verið fjallað um lyfjatengd andlát. Landlæknir birti nýlega tölur sem sýndu að árið 2023 urðu 56 andlát á Íslandi sem rekja mátti til eitrunar vegna ávana- og fíkniefna. Ein manneskja sem lést af völdum lyfjaeitrunar í hverri einustu viku, allt árið 2023, og rúmlega það. Þessi andlát eru birtingamyndir vandamála í heilbrigðiskerfinu, félagslega kerfinu, velferðarkerfinu, og víðar, og í dag fjöllum við um þessi vandamál.

Við ræðum við Kristínu I. Pálsdóttur, framkvæmdarstjóra Rótarinnar og formann starfshóps um endurskoðun á stefnu um áfengis og vímuvarnir, og Grím Atlason, framkvæmdarstjóra Geðhjálpar.

Við könnum líka hinar ýmsu hliðar COP-loftslagsráðstefnunnar í Baku í Aserbaídjan, í gegnum tvo pistla – annars vegar frá Þorgerði Maríu Þorbjarnardóttur, formanni Landverndar sem er á ráðstefnunni, og hins vegar Stefáni Gíslasyni, umhverfisstjórnunarfræðingi og föstum pistlahöfundi Samfélagsins.

Tónlist úr þættinum:

Marcin Wasilewski - Roxana's song.

Marcin Wasilewski - Hyperballad.

Útvarpsfréttir.

Umsjón: Una Margrét Jónsdóttir.

Í sumum sögum koma fyrir lifandi hlutir. Þetta á einkum við um barnabækur, en þó má einnig finna lífi gædda hluti í skáldverkum fyrir fullorðna. Hugmyndin um lifandi hluti er gömul og má sem dæmi nefna Flóamanna sögu, sem rituð er í kringum 1300, en þar tala tvö skip saman. Og þó að fólk viti fullvel að hlutir eru dauðir geta hlutir sem geyma dýrmætar minningar orðið eins og lifandi í augum eigandans. Í þættinum verða fluttar nokkrar tónsmíðar þar sem lifandi hlutir koma við sögu og lesið verður úr fáeinum slíkum skáldverkum. Meðal annars verður flutt arían „Vecchia zimarra" sem heimspekingurinn Colline syngur til frakkans síns í óperu Puccinis „La Boheme", einnig verður flutt atriði úr óperunni „Barnið og galdrarnir" eftir Maurice Ravel og lag úr söngvaflokknum „Winter words" eftir Benjamin Britten. Af rithöfundum sem koma við sögu í þættinum má nefna H.C. Andersen, Charles Dickens, Ólaf Jóhann Sigurðsson og Elsu Beskow. Umsjón með þættinum hefur Una Margrét Jónsdóttir, en lesarar eru Jónatan Garðarsson og Halla Harðardóttir.

Útvarpsfréttir.

Útvarpsfréttir.

Þáttur fyrir áhugafólk um listir og menningu. Ljósi varpað á það sem efst er á baugi hverju sinni, menningin nær og fjær skoðuð frá ólíkum sjónarhornum og skapandi miðlar settir undir smásjána.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir.

Á laugardaginn opnar samsýningin Veður fyrir veður í húsnæði Veðurstofu Íslands og í undirgöngunum þar sunnan við. Sýningarstjórn er í höndum þeirra Söru Riel og Eddu Ýrar Garðarsdóttur en markmið sýningarinnar er, að sögn Söru, að gefa sálarfæði inn í hversdaginn, fyrir starfsfólk Veðurstofunnar. Sýningin samanstendur af úrvali verka íslenskra listamanna, sem eiga það sameiginlegt að hverfast um veðrið. Hún fær að standa í sex mánuði fyrir starfsfólk Veðurstofunnar, en verður opin almenningi þessa einu helgi. Hluti sýningarinnar er þó kominn til að vera, útilistaverk Söru Riel, í undirgöngunum undir Bústaðaveginn. Raunar spratt hugmyndin að samsýningunni út frá útilistaverkinu, sem varð að nokkurs konar samfélagsverkefni síðasta sumar, þegar íbúar Suðurhlíðar tóku þátt í að mála sólskinið inn í göngin. Við könnum veðrabrigðin í göngunum milli lífs og dauða í síðari hluta þáttar.

Gauti Kristmannsson verður einnig með okkur í dag. Að þessu sinni rýnir hann í fyrsta og annað bindi af Rúmmálsreikningi Solvej Balle, í þýðingu Steinunnar Stefánsdóttur. En við hefjum þáttinn á því að fara í Eddu þar sem fyrsta handritasýning hússins opnar um helgina.

Það var stór stund í vikunni þegar fyrstu handritin voru flutt úr Árnagarði og yfir í nýtt öryggisrými í Eddu. Handritin hafa verið geymd í í Árnagarði síðan í byrjun áttunda áratugarins en 20 ár eru síðan hætt var að sýna handritin þar, vegna lélegrar aðstöðu og ótryggs sýningarrýmis. Handritasýn­ing­ Árnastofnunar var í Þjóðmenningarhúsinu við Hverfisgötu á árunum 2002 til 2013 en var einnig lokað vegna ör­ygg­is­mála. Sýningin Heimur í orðum verður opnuð í Eddu á degi íslenskrar tungu, laugardaginn 16. nóvember, og þá gefst í fyrsta sinn í langan tíma kostur á að sjá þennan ómetanlega menningararf, en meðal handrita á sýningunni eru frægustu íslensku miðaldahandritin, Konungsbók eddukvæða og Flateyjarbók.

Umsjón: Halla Harðardóttir og Melkorka Ólafsdóttir

Útvarpsfréttir.

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson

Kvöldfréttir útvarps

Brot úr Morgunvaktinni.

Í þessum þáttum köfum við djúpt ofan í þjóðsögukistu heimsins. Sögurnar eru allskonar, sumar fyndnar, aðrar fróðlegar, sumar alveg út í hött og enn aðrar kannski svolítið hræðilegar eða draugalegar. Í hverjum þætti heyrum við tvær eða þrjár þjóðsögur frá ýmsum heimshornum.

Umsjón: Ingibjörg Fríða Helgadóttir.

Þjóðsögur þáttarins:

Stelpurnar þrjár og tígrisdýrið (Kórea)

Og þess vegna breytist veðrið svona hratt (saga frá Chippewa ættbálki N-Ameríku)

Leikraddir:

Bjarni Gunnar Jensson

Embla Steinvör Stefánsdóttir

Eva Halldóra Guðmundsdóttir

Hafsteinn Vilhelmsson

Hildur Óskarsdóttir

Karín Rós Harðardóttir

Viktoría Blöndal

Ragnar Eyþórsson

Handrit, lestur, klipping og hljóðskreyting: Ingibjörg Fríða Helgadóttir

Veðurstofa Íslands.

Dánarfregnir.

Hlustendum veitt innsýn í efnisskrá tónleika kvöldsins.

Bein útsending frá tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands í Eldborg, Hörpu.

Bein útsending frá tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands í Eldborg, Hörpu.

Á efnisskrá:

*Forleikur í C-dúr eftir Fanney Mendelssohn.

*Píanókonsert nr. 21 eftir Wolfgang Amadeus Mozart.

*Sinfónía nr. 4 eftir Ludwig van Beethoven.

Hljómsveitarstjóri og einleikari: Sunwook Kim.

Kynnir: Ása Briem.

Útvarpsfréttir.

Veðurstofa Íslands.

Um litróf mannlífsins. Okkur er ekkert mannlegt óviðkomandi. Alla virka daga milli kl. 11-12 á Rás 1.

netfang: mannlegi@ruv.is

Umsjón: Guðrún Gunnarsdóttir og Gunnar Hansson

Tau frá Togó er nafn á nýrri netverslun þar sem allur ágóði rennur til heimilis í Togó fyrir munaðarlaus börn. Þau sem standa að þessu verkefni selja vörur sem búnar eru til á heimilinu og seldar til að fjármagna reksturinn og hafa með þessu fjármagnað skólagöngu barnanna á heimilinu og auk þess greitt fyrir einstaka eldri nemendur í framhaldsnám. Þetta samstarf byrjaði fyrir 10 árum þegar Guðný Einarsdóttir ættleiddi son sinn frá þessu heimili. Guðný kom í þáttinn í dag.

Það eru ekki margir kórstjórar sem eru með fjóra kóra á sínum snærum en Eyrún Jónasdóttir er ein af þeim og einn af þessum kórum er kór Menntaskólans við Laugarvatn. Það er merkilegt að meirihluti nemenda við skólann er í kórnum. En hvernig tekst henni að halda úti kórastarfinu þegar þróunin virðist því miður vera sú að kórastarf við framhaldsskóla hefur sumstaðar lagst af? Við ræddum við Eyrúnu í þættinum í dag.

Flestir líta húmor jákvæðum augum, hann léttir lífið og gerir samskipti skemmtilegri. Það er hins vegar erfitt að útskýra húmor og hann er auðvitað ekki alltaf jákvæður, getur verið dökkur, meiðandi og grimmur. Hvað er fyndið og hvers vegna erum við að reyna vera fyndin? Og hvað er grimmd og hvers vegna sýnum við hana? Ársæll Már Arnarson, prófessor á Menntavísindasviði HÍ, hefur skoðað þessi tvö hugtök og hann kom og ræddi húmor og grimmd í dag.

Tónlist í þættinum

Vetur / Egill Ólafsson (Egill Ólafsson)

Lazy Sunday / Small Faces (Marriott Lane)

Forðum / Tómas R Einarsson og Óskar Guðjónsson (Tómas R Einarsson)

Aguas de Marco / Antonio Carlos Jobim & Elis Regina (Antonio Carlos Jobim)

UMSJÓN GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR OG GUNNAR HANSSON

Popp og pólitík

Umsjón: Lóa Björk Björnsdóttir og Kristján Guðjónsson